Грот афаліны
Шрифт:
— Ну — добра, — сказаў, прайшоўшы крыху моўчкі, Амара. — От мінём плошчу, каб народу не было… — А калі выбраліся на вуліцу, што вяла да «Кракена», сказаў: — Гэта — рэвалюцыйны гурток. Называецца «Маладая зямля». Вывучаецца тэорыя і практыка рэвалюцый, чытаюцца лекцыі па сучаснаму марксізму-ленінізму.
— Дык там адны камуністы, агенты Масквы! — шэптам усклікнуў Радж і таксама азірнуўся па баках.
— Не бачыў я там агентаў Масквы. А камуністы, мабыць, ёсць. Але многа там і не камуністаў, так сказаць — шырокі фронт… І запомні, таварыш анархіст і стыхійны бунтаўшчык: гэта табе не кінжалам пароць пад бок янкі на Біргусе. Усё ў свеце намнога больш складана, патрэбна велізарная падрыхтоўчая работа, самая строгая канспірацыя… Камуністычная партыя ў нас на архіпелагу забаронена, знаходзіцца
— Усё. Сагітаваў — вядзі!.. Пра такі гурток, такую арганізацыю я даўно марыў. А можна будзе яшчэ сяго-таго прывесці? Там, у Ромеша, нямала добрых хлопцаў.
— Не-не, нават намёку не рабі. Прыглядайся добра, вывучай, а потым будзе відаць. Калі пацікавіцца хто, чаго зачасціў у «Кракен», думаю, знойдзеш, што сказаць.
— Знайду, не турбуйся. Не падвяду.
— Турбавацца трэба. Але каб цябе я не ведаў, то ты ад мяне і слова пра «Кракен» не пачуў бы. А я нават парэкамендаваў цябе!
— Дзякую… — абняў за плечы Амару. — Раз на тое пайшло, то і я табе адну таямніцу раскажу. І ты павінен параіць, што рабіць, ты ж чалавек разумны.
І Радж расказаў, як Судзір вучыць дэльфінаў упраўляцца з чарпакамі, капаць грунт, пераносіць. Пра Піта Уілсана, які зачасціў у дэльфінарый да Судзіра. Пры ўпамінанні імя Піта Амара ажывіўся, памкнуўся нешта сказаць. Але на пытанні Раджа — «Ты чаго? Ты ведаеш яго?», толькі сказаў паспешліва: «Нічога, нічога… Даказвай да канца, я — потым». Радж падрабязна пераказаў падслуханую з душавой размову Піта з Судзірам.
— От і памажы разабрацца, што тут і да чаго. Дзе на Горным можа быць месца, куды хочуць звезці дэльфінаў? Гэта раз. Па-другое: няўжо і праўда навуковая экспедыцыя тая фальшывая, а пад яе маркаю хаваюцца самыя сапраўдныя авантурысты? Трэцяе: няўжо і праўда яны штосьці там знайшлі і хочуць з дапамогаю дэльфінаў здабываць?
Яны дайшлі ўжо да «Кракена». Усе вокны найтклаба свяціліся, рознакалярова пераліваліся рэкламныя надпісы, кідалі пярэстыя плямы на людзей, што спяшаліся ў начны клуб, на дрэвы і кусты. Твары Раджа і Амары то ўспыхвалі чырванню, то сінелі і зелянелі.
— Пройдземся яшчэ разок вакол «Кракена» — паспеем, — Амара ўзяў Раджа пад руку, як паненку. — Дык вось, браце, ведаю я твайго Піта. Бачылі з Янгам… Тады яшчэ, як на Горным шукалі свабодныя землі. Там ёсць возера ў гарах, у былым кратэры вулкана… Дык гэты містэр Піт з напарнікам перапаролі ўсе ручаі і рэчачкі, што ў возера ўпадалі. Усё пароду прамывалі, разглядалі асадак. Я добра пачуў, мы тады ў засадзе з Янгам сядзелі, — пра золата ў іх ішла размова. Каб я так ведаў англійскую мову, як ты, то мо і больш бы чаго разабраў. Каб нічога не знайшлі, то гэтак не круціліся б. Яны і з трубкамі, маскамі плавалі па возеры, з возера пробы бралі. А на беразе мора ў іх лагер разбіты, дошкамі шчыльна абгароджаны. Думаю, што той самы, які і Судзіравы агенты вынюхалі — OSE. Я памятаю, былі там такія літары на шыльдачцы. Яны і мора там прыгарадзілі да лагера, буйкі паставілі метраў за дзвесце ад берага — забароненую зону стварылі. Думаю, што яны і ў моры лазяць па дне, корпаюцца… І ведаеш што? У возера многа ручаёў і рэчачак упадае, а з яго — ніводнай. А ўзровень вады не павышаецца… Значыць, ёсць сцёк у мора, толькі падводны… Мо яны хочуць дэльфінаў у возеры скарыстаць? Але ж туды і ўлегцы цяжка дабрацца, а не толькі з дэльфінамі.
— Возера адпадае. Афаліны — чыста марскія жывёлы, яны не змогуць жыць у прэснай вадзе. Я мяркую, што іх хочуць усё-такі ў моры скарыстаць. Ты не прыглядаўся, паміж буйкамі не нацягнута сетка?
— Здаецца, не. Хіба мо пад вадою.
— Каб утрымаць дэльфінаў, трэба добрая сетка да самага дна і каб яшчэ над паверхняй тырчала. Яны лёгка могуць яе пераскочыць. Піт з Судзірам талкавалі пра поўную цемру… У цемры будуць дэльфіны працаваць. Значыць,
— Твая праўда, таварыш Сінх.
— Эх, таварыш Бессмяротны!.. Каб зазірнуць туды… Падкрасціся пад вадою тайком і…
— Думаю, што калі там пахне золатам, то яны і ахову арганізавалі.
— Удвух?!
— Гэта мы толькі на возеры двух бачылі. За плотам лагера яшчэ аднаго, матарыста. А там жа і вагончык на колах, і палаткі. Колькі ўнутры іх людзей, ніхто не ведае.
— Цікава, ці ў курсе ўсіх гэтых задум містэр Крафт? І не ведаю, што мне рабіць: гаварыць яму пра падслуханую размову ці не… Могуць Судзір з кампаніяй такую свінню яму падкласці.
— Ты сумесна з ім валодаеш акцыямі дэльфінарыя?
— Смяешся?
— А от Судзір, па ўсім відаць, не ў такім настроі! Гэты гатовы ўрваць дзе толькі мага. І не перажывае за Крафта.
— Дык што рабіць, пытаю?
— Пачакаем, паглядзім, што з гэтага атрымаецца.
— А пра Пуола ты не чуў нічога? Забілі яго… Мы а Янгам знайшлі пад вадою. Дротам прывязаны… Мабыць, з кітайскаю трыядаю знюхаўся быў. Не дагадзіў нечым, от і прыбралі з дарогі. Ён жа і за мною паляваў, Пуол гэты.
— Ну-у?
— Вось табе і ну. Ёсць што расказаць!
— Мы познімся… Пабеглі хутчэй!
3
Гэта не было падобна ні на лекцыю, ні на гутарку. Хутчэй на дыспут пра жыццё і яго праблемы…
Слухачы сядзелі за ссунутымі сталамі, на якіх стаялі простыя закускі і лёгкае пітво. Усяго было чалавек дваццаць, і хлопцы прыладкаваліся скраечку, ад уваходу. Каля тарца сядзеў прапаведнік. Прапаведнікам Радж яго празваў для сябе. Квадратны, галава круглая, як шар, паголеная да бляску, нават святло двух бра са сцяны адбівалася ад цемя. Накінуць шафранавую тогу — якраз як буддыйскі манах. На сцяне, акрамя бра, нічога не вісела, за спінаю прапаведніка ўзвышалася дашчаная перагародка. Злева ад Раджа была шкляная сцяна, праз якую было відаць, як на арэне шэсць напалову голых, у ружовых трыко гёрлз, узяўшыся пад рукі, дружна ўскідваюць нагамі пад джазавую мелодыю. Іх мітусліва асвятляюць каляровыя пражэктары — устаноўлены на самым версе велізарнага амфітэатра, амаль велатрэка. Там, дзе павінны былі быць вакол арэны лаўкі, уступамі пароблены шырокія ярусы са столікамі, каб добра праглядвалася ўсё, што робіцца на арэне. Да гуляк і выпівох за столікамі падкатвалі на каньках-роліках афіцыянтачкі, маланкава мянялі стравы і бутэлькі, гэтак жа імкліва ад'язджалі. Ляцелі, мабыць, з жыканнем і гудам, але чуваць не было. Радж нават заўважыў, як сыпалі з-пад ролікаў на паваротах іскры. Дзесьці сядзеў аркестр, вывяргаў мелодыю за мелодыяй, але музыка ў кабіну далятала слаба, і ўсё, што гаварыў прапаведнік, які «пікіраваўся» са слухачамі, было выразна чуваць. Увага Раджа рассейвалася, ашаломлены ўсім убачаным, ён не мог засяродзіцца на тым, што гаварылася, паціху круціў галавою: хацелася сачыць і за арэнаю. А слухачы ніхто ні разу не павярнуў галавы ў бок арэны.
— Ты думаеш, нас відаць з залы? — шапнуў Амара Раджу. — Шкло з фокусамі: націскаюць нейкую кнопку, і мы іх бачым, а яны нас не, блішчыць шкло, як ртуць. Цуд!
Радж кіўнуў: ага, многа тут цудаў.
— …А скажыце, як гэта так атрымліваецца: калі бандыт рабуе людзей, яго ловяць і саджаюць у турму, калі ж увесь народ, усю краіну рабуе, яго садзяць на трон? — пачуў Радж чарговую рэпліку-пытанне.
— У кожнага ўладыкі нораў дзікі! — падкінуў другі слухач.
Прапаведнік тут жа даваў адказ. І быў у яго адказах сплаў усходняга фальклору з мудрасцю «Цірукурала» 14 , пра які чуў яшчэ змалку.
14
«Цірукурал» — класічны помнік тамільскай літаратуры, твор складаецца з трох частак: «Аб дабрачыннасці», «Аб палітыцы», «Аб маралі». Кніга прыпісваецца пісьменніку і філосафу старажытнасці Цірувалувару (4–5 ст. ст.). У яе ўваходзіць 1330 двухрадковых вершаў, якія ўтрымліваюць этычныя і філасофскія ідэі аўтара.