Исландские королевские саги о Восточной Европе
Шрифт:
7 En einn var sa lutr at konungi mislikadi vid hann. at hann uilldi alldri dyrdka heidin skurd god. ok setti hug sinn miok j mot ollum blot skap. Jafinan for hann med konungi til hofs en alldri geek hann inn. stod hann uti hia hofs durum methan konungr forn faerdi godonum. konungr raeddi vm opt at hann skylldi eigi sva gera. at hann fengi reidi gvdanna. ok tyndi thar fyrir bloma aesku siNar. ok thvi bid ek thik. s(egir) konungr. at thu vegsamir gvdin ok mykir thik til theira med litillaeti. thviat ella er ek hraeddr vm at tha/ steypi yfir thik ndckurri 'ogn siNar storm samligrar ognar ok grimdar. sva mikit sem thu 'att i haettu. Olafr suar(ar). Alldri hraedumz ek thau gud er thu gdfgar. thviat thau hafa ecki mal. enga syn ne heyrn. ok thau kunna enga skyn-semdar grein. En af thvi thickiumz ek helldz mega skilia huerrar natturv thav munu uera. at mer syniz iafnan th'in konunglig tign fostri minn ok aa sea med blidu ok bi"ortu yfir bragdi. vtan tha er thu ferr i hofit ok faerir fomir gvdunum. tha syniz mer thu med ddcku yfir bragdi ok v hamingiu samligu. ok thadan af ueit ek at thessi gudin er thu thionar manu eiga myrkrunum at styra. ok thvi skal ek thau alldri tigna. En ek geri theim fyrir that enga v saemd. at ek vil thik eigi styggua. (В. I. S. 104–107)
6 58. (S)Va segiz at tha er Olafr TryGva s(on) var.xij. vetra beiddi hann fostra sinnfa ser herskip ok lid. konungr let that thegar til reidu. bio hann tha skip sin ok her lid. ok adr hann for brotto. sp(urdi) hann konung ef ndckurar vaeri thaer borgir ethr herath er fyrr hefdi legit undir Garda konung. en nu vaeri undan horfnar hans Riki. konungr s(agdi) at that voro mdrg ok stor Riki er ldngv h"ofdo legit undir Holm gard en nu hdfdu adrir hdfdingiar ok her menn undir sik tekit med ualdi ok hernadi. Thvi naest sem konungr hafdi sagt Olafi alia grein aa thessu mali. helt Olafr fyrsta sinn herski-pum or Gdrdum. hann hafdi fridt lid ok ecki mikit. That var sidr uikinga ef konunga synir redu fyrir her lidi. at their voro kalladir konungar tho at their redi eigi fyrir l"ondum. fyrir thvi gafu lids menn Olafi konungs nafn. syndiz tha bratt huersu goda stilling hann kunni thegar aa her stiorninni. tho at hann vaeri ungr at alldri. thviat hann drap suma h"ofdingia en sumum st"okkti hann brottu. theim er med rangindum ok viking skap h"ofdo setz i skatt l"ond Valldamars konungs. atti hann uidr tha margar orrostor ok feck 'i ollum sigr. ok vann aptr aa fyrsta sumri. "oll thau Riki ok skatt ldnd sem undan Valldamar konungi hdfdo gengit. kom hann aptr til Holmgardz vm haustid. ok hafdi margar ok fagiaetar gersimar. at faera konungi ok drotningu. i gulli ok g'imsteinum. ok dyrdligum klaedum. tok konungr ok drotningh ok "oll althyda vid honum med gledi ok fagnadi. leid sva fram vm hrid at Olafr var i hernadi 'at su-mrum. ok vardi Garda Riki med hreysti ok hardfengi fyrir vikingum er aa gengu. en uann vndir Ualldamar konung margar borgir ok heruth j Austr uegi. hann var optaz i Holmgardi aa uetrum med saemdar yfir laeti af konungi ok kiaerleik af drotningu. helt hann tha sealfr mikla sueit her manna med sinum kostandi. theim er konungr ueitti honum. Olafr var auR af fe vid sina menn. thvi uard hann vinsaell.
En tha uard that sem opt kann henda thar er vtlendir menn hefiaz miok til R'Ikis e(dr) sva til mikillar fraegdar at their uerdi vm fram inn lendzka menn. at margir "ofundadu that. huersu Olafr var lciaeR konungi ok eigi sidr drotningu. Maeltu their menn that fyrir konungi at hann skyllde (varaz at) gera Olaf eigi of storan fyrir thvi sdgdo their at slikr madr er (ther) haettaztr ef hann uill sik til thess hafa at gera ther mein e(dr) thinu Riki er sva er vm fram adra menn at ithrottum buinn. Vin saeld ok at gerui. Vitum ver ok eigi huat thau drotning tala iafnan. that var sidr mikill eNa rikaz-tu konunga at drotning skylldi eiga halfa hirdina ok hallda med sinum kostnadi ok hafa thar til skatta ok skylldir sem thurfti. Nv var thar sva med Valldamar konungi. at drotning hafdi eigi minni hird en konungr ok keptuz thau miok vm aagaeta menn. villde huartueGia til sin hafa. Nu gordiz sva at konungr festi trunat aa theira manna raedum er raegdu Olaf. Gi"ordiz konungr nackuat styggr ok faaR til hans. En er Olafr fann that. sagdi haN drotningv. ok that med at hann fysiz at fara i Nordr l"ond sagdi at fraendr hans h"ofdo thar fyrr Riki haft. thickir mer that likaz s(egir) hann at thar uerdi throski minn mestr. drotning bad hann uel fara. sagdi at thar mundi hann thickia g"ofugr sem hann vaeri. Thessa getr i Rek stefiu er ort er vm Olaf TryGva s(on) at hann faeddizt vpp iGdrdum.
Veg milldr vidrar folldar.v"ordr tha fostr i G"ordum.vell biodr visa dadir.vann sa er haerst gekk manna.blik raudr brigda miklum.bratt red hann the'ims atti.all prudt ela throttarOlafr skipa stoli.8+9 Sithan bio Olafr skip sin ok lid. ok helt austan or Gdrdum j Eystra salt. Skip in voro skdrut skiolldum aa baedi bord. drskreid ok t"oldu uel fyrir vindinum. En er Olafr konungr sigldi austan. kom hann vid Borgundar holm, ueitti thar upp ras ok heriadi. en landz menn sottu ofan ok helldo orrosto vid hann. feck Olafr konungr sigr ok mikit her fang. Sva segir Hallfreydr vandraeda skalld. i drapu theiri er hann orti vm Olaf konung.
Hilmir let at holmi.hraeskod rodin blodi.huat of dyldi thess h"oldah"ord ok austr i G"ordum.Eptir orrostona la Olafr konungr med lidi sino fyrir Borgundar holmi. fengu their thar storm uedrs ok storan sea. sva at their mattu thar eigi vid halldaz. sigldo their tha sudrundir V'indland. […] (В. I. S. 107–111)
12 59. <Th>At var einn dag at Dixin raedis madr kom inn iherbergi til drotningar. u hun frettti tidinda. hann suar(ar). Ek kann engi tithindi at segia nema thau er thu he-fuir frett. at vkuN'Ir menn
10 75. (Th)A er Olafr konungr T(ryGva) s(on) hafdi uerit.iij. vetr ae V'ind landi.gerduz thau tithindi er honum ok m"orgum audrum thar ilandi fekk mikillar hrygdar at drottni[n]gin Geira kona hans tok sott tha er hana leiddi til bana. Olafi konungi thotti that sva mikill skadi. at hann festi ecki yndi 'a Vind landi sithan. Red hann ser tha til slcipa. ok sigldi fyrst til Danmerkr. ok aetladi thadan austr j Garda. Ma that ok likligt thickia. at vid sinn harm mundi hann thangat fyrst venda sem hann hafdi adr lengzt verit. ok sino radi bezt unat. En er their lagu til byriar vid Danmdrk. geek Olafr konungr aa land upp einn dag med nockura menn ok toko strand hdgg sem her manna sidr er til. V[id] that uurdu varir landz menn ok samnaduz sam[an]. ok sottu eptir theim med miklu fiolmenni. […] (В. I. S. 150–151)
11 76. (E)ptir thenna at burd helt Olafr skipum sinum austr i Garda. fekk hann tharall godar [vid]tokur af Valldam[ar] konungi ok Allogie drottningv. var hann i Holm gardi vm vetr[inn] med sina menn. Eina nott bar fyrir hann i suefni mikla syn ok merkiliga. honum syndiz einn mikill ste'instolpi standa i lopt vpp sva h'att sem hann matti sea. Thessi steinn var vtan sem klappadr vaeri gradum ethr pallum. hann thottiz ganga upp eptir ste'in'inum sva langt at hann var kominn vpp vm sky. thar kendi hann sva saetan ilm. at hann hafdi alldri fyrr slik[an k]ent Hann litadiz tha vm. ok sa alia uega hia ser fagra stadi blomgada med allri unadsemd. thar sa hann biarta menn skrydda hu'itum klaedum. ok prydda allri sk'inandi dyrd. fulla fagnada. meiri en fra megi segia. Thvi naest heyrdi hann raudd yfir sik upp sva segiandi til sin. heyrthu Olafr ef[ni] gods mannz. Margfalldaz munu verk thin til godra luta. ok ae gaetliga aeuaxtaz gudi til dyrthar en ther til saem[d]ar baedi ibraad ok lengdar. thviat thu tignadir alldri b"olvut skurd god ok veittir theim enga heidingliga thionkan. thvi man nafn th'itt vidfraegiaz vm ver"olldina. en tho skort[ir] thik enn mikit at thu ser alg'iorr [guds thio-nostu madr] thviat thu hef[ir] en eigi fulla skynsemd e(dr) vissu af gudligum lutum. ok thu ert eigi hreinsadr iheilagri skirn. tha hraeddiz Olafir ok maelti med mikilli ae hyG'Iu. huerr ertu drottinn at ek megi ae thik trua. Rauddin svar(adi) honum. Far thu til Grick landz. thar mun ther kunnigt gert nafn ok dyrd drottins guths thins. Ok ef thu truir ae hann rettliga ok vardueitir hans bodord dyggiliga. tha mantu ther ok m"orgum odrum visa af dauckum villu u[e]gum heidins aatrunadar aa biartar g"otur heilag[rar truar] thviat gud hefir thik til thess valdan at leida marga lydi honum til handa. [ok] thar fyrir muntu odlaz eilifa saelu. ok meiri dyrd en thu hef[ir] nu sied her. Sem hann hafdi thessa luti sied ok heyrt. aetladi hann at stiga nidr af steininum. tha sa hann nidr fyrir sik marga hraediliga stadi. fulla af logandi kuolum. ok heyrdi ylur ok "or vilnan ok aumligan grat sal[na] theira er thar voro kualdar. thar thottiz hann kenna marga h"ofdingia ok vin[i] s'ina. tha er truat hdfdu aa heidin god. ok thar sa harm ogurliga ku"ol fyrir buna Valldamar konungi. ok Allogie drotningv. Vid thessa s[yn] alia sa-man vard hann miok otta sleginn. ok sva feck honum mikils at hans augu voro full af tarum er hann vaknadi.
Ok hinn sama morgin er hann var klaeddr bad hann lid sitt buaz i brott thadan. helt hann tha sem skiotaz skipum sinum til Grick landz. thar fann hann marga aa giaeta kennimenn. tha sem honum [gerd]u kunnigt nafn drottins Iesu Kristi, ok segiz at tha vaeri Olafr primsignadr. Sidan bad hann biskup thann er Pall het. at hann faeri i Gard[a Riki] ok bodadi thar gu'os kristni heidnum thiodum. Pall biskup var mikill Guds vin. hann sagdi at hann mundi fara i Garda Riki ef Olafr faeri (fyrir) ok tulkadi hans erendi. sva at h"ofthingiar staedi eigi imoti. at hann maetti thar grund valla Guds kristni. for Olafr konungr tha aptr i Garda ok bodadi thar helga tru. fyrst e'insliga konungi ok drotningu. stod konungr i fyrstu fast imoti. en drottningh var alt aftaka minni. en tho lcorn [sva vm s]idir medr aa eggian drotningar at konungr let stefna fiolmennt thing.
En er thar var saman komit margt stormenni ok fiold'i folks, ok thingit var sett, stod Olafir upp ok sagdi sva. Ek vaenti herra konungr at ther munit skilia med vitro yduarri at that sem ek hefi fyrir ydr nockut ordi aa komit. at ydr ok "ollum odrum rikum ok urikum er m"orgum lutum betra at trua aa einn sannan gud skapa[ra] sinn. thann er gerdi himin ok iord ok alia luti syniliga ok vsyniliga ok ollum gefr eilifa saelu utan enda aa sik rettliga truandum ok ser truliga thionandum. helldr en villaz i sva miklum myrkrum at trua aa falsot skurd god. thau er thvi sidr mega adrum ndckura hialp ueita at thau sialf mega huargi hraeraz 'or stad nema thau se af adrum borin e(dr) dregin. sva sem ek sagda ydr laungu tha er ek uissa ecki til gu"os. at mer syndizt alt at e'inu v vitrligt theim at thiona. fyrir thvi skal ek allan minn starfa ok aastundan til leggia. ok alldri af letta at boda ydr gu'os nafn fyrr en ek hefir ydr konungr ok allan thenna lyd leidt af theim dimma villu st'ig sem ther hafit allz of lengi gengit aa biarta v'anar gdtu eilifrar hialpar.
ValldamaR konungr svar(adi) raedu hans ok s(agdi) sva. Af theim sm'a geislum er sk'ina af thinum fagrligum for tdlum til minnar skynsemdar. hopar mer til vanar at sid ferdi kristinna manna se betra en vart. En langr vani forns aatrunadar helldr mer aptr sva at ek hugfesti litt that er thar til heyrir. ok that aNat at mitt hugskot segir varla haefa minni fat vitzku. at kasta theim aa trunadi. er minir fraendr ok lang fedgar hafa halldit aefinliga alia sina daga. huerr eptir aNan. thvi uil ek vm thetta vanda mal heyra til l"ogur. fyrst drotningar er miklu er vitrari en ek. sithan allra aNaRa hdfdingia ok varra rad giafa. Vard tha mikill romr at mali konungs.