Исландские королевские саги о Восточной Европе
Шрифт:
Датский:
Kong Olaf Tryggves"ons Saga (OS. B. I–III). 1826–1827 (С. C. Rafn).
Латинский:
Historia Olavi Tryggvii filii (Shi. B. I–III). 1841 (Sveinbj"orn Egilsson).
Русский:
Извлечение из Саги О лава, Сына Триггвиева, Короля Норвежского. Пребывание Олава Триггвиевича при Дворе Владимира Великого / Пер., предисл. и примеч. Ст. Сабинина // Русский исторический сборник, издаваемый Обществом истории и древностей Российских. М., 1840. Т. IV. Кн. 1. С. III–V, 1-116.
То же: Древне-северные саги и песни скальдов в переводах русских писателей. СПб., 1903. С. 1–31.
Фрагменты в Джаксон 1993а. С. 122–154.
Литература
'Olafur Halld'orsson 1967; Simek, Hermann P'alsson 1987; Джаксон 1991а; Джаксон 1993а; 'Olafur Halld'orsson 1993а; 'Olafur Halld'orsson 2000а; 'Olafiir Halld'orsson 2000b; 'Olafur Halld'orsson 2001.
Текст
Публикуется
1 46. (J)thann tima er Gunnhildar s(ynir) gengu til R'Ikis i Noregi. Red sa konungr fyrir Garda Riki er ValldamaR het. kona hans het Allogia. hon var uitr ok god giorn tho at heidin vaeri ithann tima. Valldamar konungr atti mothur miok gamla ok "oruasa sva at hun la ireckiu. en tho var hun fram syn af f'itons anda sem margir heidnir menn their sem synduz segia fyrir v uordna luti ok v uisa. En sa var thar sidr iafnan at iola kvelld hit fyrsta фа) er menn voro j saeti komnir i h"oll konungs. var kerlin-gin mothir konungs borin fyrir hasaeti hans. sagdi hun tha ef ndckurr haska samligr vfridr uaeri nalaegr konunginum e(dr) hans Riki. ok sva arat that er hun var eptir spurd. Sva bar enn til einn uetr at kerling var inn komin ihallina eptir uana. tha sp(urdi) konungr ef hon saee ndckura utlenda hofthingia еда hermenn uilia aa gimaz Riki hans. hon suar(ar). eigi ueit ek son minn ndckurn skadsamligan hernat e(dr) v hamingiu thik nalgaz e(dr) thitt Riki. En tho se ek mikla syn ok mikils verda. Nordr j Noregi er faeddr fyrir litlu einn konungs s(on) sa er her man upp faethaz i Garda Riki thar til er hann uerdr aagiaetr hofthingi. Eigi man hann skada gera thinv Riki. helldr man hann that frida ok firelsa ok margfalldliga auka thina saemd. hann man koma aptr um sidir til sinar fostr iarthar tha er hann er ibloma alldrs sins ok odlaz Riki that er hann er til borinn. hann mann sk'ina med mikilli birti ok uegh. ok verda morgum thiodum hialpari j nordr halfu he'imsins. En tho mun hann skamma stund Riki hallda i Noregi. Berit mik nu i brott s(egir) hon tho hefi ek helldzti margt ok satt talat af thessum manni. var hun tha brott borin.
2 Margir ungir menn ok rikra manna synir stucku or Noregi fyrir of Riki Gunnhilldars(ona). Sumir ldgduz ihemad til ymissa landa. Sumir leitadu ser saemda til utlendra hdfthingia sem adr er s(agt) at Haralldr grenski var iSuithiod med Sk"oglar tosta.
Sigurdr het s(on) Eiriks aa Ofro st"odum brodir Astridar. hann var austr iGarda Riki med Valldamar konungi. ok hafdi af honum mikinn metnat ok ualld. fystiz Astridr systir hans tha at fara thangat til hans. tha hafdi hun uerit.ij. uetr iSuia uelldi med Hakoni gamla. Var Olafr s(on) theira TryGva konungs tha threuetr. Hakon gamli kom henni i foroneyti med kaupmdnnum n"ockurum ok feck henni ok hennar mdnnum alia luti uel ok gnogliga tha er thau thurftu at hafa. En er thau helldu austr i hafit. komu at theim uikingar. that voro Eistr. toko uikingar at herfangi baedi feid ok mennina. drapu suma. en sumum skiptu their med ser til m nauthar. thar skildiz Olafr vid mothur s'ina. tok tha vid Olafi ok Thorolfi fostra hans ok Thorgilsi s(yni) Thorolfs sa madr er Klerkon het. Klerkoni thotti Thorolfr of gamall til thraelkanar ok thotti ecki foruerk i honum. thvi drap hann Thorolf. en hafdi sueinana med ser til Eistlandz. ok selldi tha theim manni er Klerkr het. ok tok fyrir hafr einn helldr godan. En thridi madr keypti Olaf litlu sidaR ok gaf fyrir uesl gott e(dr) slagningh. Sa madr het Reas, en копа hans het Rekon. en s(on) theira Rekni. var Olafr thar med theim hus-bonda lengi sithan uel halldin. thviat Reas unni engum mun (minna) Olafi en sinum syni. Olafr var.vi. uetr i thessi ut legd aa Eist landi. Reas bondi hafdi ok keypt Thorgils s(on) Thorolfs lusa skeggs. hann var thiadr til uinnu sem adrir mans menn.
3 tha kom til Eist landz Sigurdr Eiriks s(on) mothur brodir Olafs. hann var sendr af Valldamar konungi af Holmgardi at heimta thar i landi skatta konungs. for Sigurdr rikmannliga med milclu fi"olmenni. that var einn d(ag) at Sigurdr reid med sitt foroney-ti fram at gardi Reas, at sueinninn Olafr var aa leiki med audrum ung meNum. […] tha keypti Sigurdr Thorgils fyrir mdrk gullz. en Olaf fyrir.ix. merkr gullz. flutti Sigurdr sue'inana bada med ser til Holmgardz. ok let ecki vpp uist fyrir m"onnum vm aett Olafs. en helt hann uel at dllum lutum. tha var Olafr.ix. uetra gamall. (B. /. S. 79–86)
4 47. (Th)At var einn d(ag) at Olafr TryGva s(on) var uti staddr aa torgi. Var thar fiolmenni mikit. thar lcendi hann Klerkon er drepit hafdi fostra hans Thorolf lusa skegg. Olafr hafdi litla "oxi i hendi. hann gekk at Klerkoni ok setti dxina i h"ofud ho-num sva at stod i heila. tok Olafr laup heim til herbergis ok sagdi S(igurdi) fraenda sinum. En Sigurdr kom honum thegar iherbergi Allogie drotningar ok s(agdi) henni tithindin ok bad hana hialpa sueininum. hun leit aa sueinin ok m(aelti). Eigi haefir at drepa sua fridan suein. bad hun tha alia sina menn koma thar med aluaepni.
J Holmgardi var sva milcil frid helgi at drepa skylldi huem er maN v daemdan v'a. Nu theystiz fram allr lydr eptir sid theira ok ldgum. at leita eptir Olafi huar hann vaeri nidr komin. Villdo their hann af lifi taka sem l"og budu. tha var s(agt) at hann var i gardi drotningar ok thar herr mannz aluopnadr buinn at ueria hann. thvi naest kom thetta fyrir konung. Gekk hann til skiott med sina hird ok uilldi eigi at their berdiz. kom hann tha gridum aa ok thvi naest saettum. daemdi konungr baetr fyrir u'igit en drotning helt giolldum upp. Sithan var Olafr med drotningu. var hann henni miok elskuligr ok astudigr ollu folki.
thar voro l"og i Garda r'iIc'i at thar skylldo ekki uera konung bornir menn nema at konungs radi. tha s(agdi) Sigurdr drotningu hverrar aettat Olafr var. ok sva fyrir hu-eria s"ok hann var thar kominn. at hann matti ecki i sino landi uera fyrir vfridi ok vm satum sinna v vina. bad Sigurdr hana thetta tala fyrir konungi. hun gerdi sva. ok bad konung hialpa vid konungs syni thessum sva hardliga sem hann var vid lcomin. kom hun sva med sinum fortolum at konungr iatadi thvi sem hon beiddi. tok hann tha Olaf aa sitt ualld ok helt hann uegliga sem konungs syni byriadi at uera halldin. Dualdiz Olafr thar.ix. uetr i Garda R'Iki med Valldamar konungi. hann var allra manna fridaztr. mestr ok styrkaztr. ok at ithrottum vm fram alia menn noraena tha er s"ogur ganga fra. (В. I. S. 86–88)
18в 53. […] Thar fell Haralldr grafelldr. sua s(egir) Glvmr. […] Thar fell flest lid Ha-ralldz. thar fell Ar'inbiom hersir. Tha voro lidnir fra falli Hakonar Athalsteins f(ostra). xv. uetr at sdgn Arra prestz Thorgils sonar, en fra falli Sigurdar Hlada j(arls). xiij. uetr. Tha var Olafr TryGva s(on). vij. uetra ok hafdi hann tha.iiij. uetr uerit 'i utlegd aa Eist landi. en tua i Suithiod med Hakoni gamla. Sva s(egir) Ari prestr at Hakon Si-gurdar s(on) vaeri.xiij. uetr j(arl) у fir fdthur leifd sinni i Thrandheimi adr Haralldr grafelldr fell. […] (B. I. S. 95–96)
18 г 56. […] Eptir orrosto thessa flydi Ragnfrodr konungr or Noregi. En Hakon j(arl) fridadi land ok let aptr nordr fara her thann er mikla er honum hafdi fylgt vm suma-rit. en hann dvaldiz sudr ilandi vm haustid ok vm uetrin. A thesesu sumri sem nu var fra s(agt) kom Olafr T(ryGva) s(on) austr i Garda Riki sem fyrr er ritat. tha var hann.ix. vetra gamall. (В. I. S. 103)
5 57. (J) thann tima er Olafr kom i Garda R'Iki voro i Holmgardi margir their menn er spaado fyrir marga о uordna luti. their sdgdo allir eitt af sinum vis domi. at fylgiur e'ins utlendz maNz vngs at alldri se komnar i landit sva hamingiusamligar at their hdfdu engis mannz fylg'iur seed dyrdligri. En eigi uissu their huerr eda huadan hann var. ok tho s"onnudu their that med morgum ordum at that hit biarta lios er yfir honum skinn. dreifiz vm alt Garda R'Iki ok vida vm austr halfu heims[ins]. En med thvi at drotningin Allogia var allra kueNa uitroz. tha skildi hun thegar aa yfir bragdi Olafs sem hon leit hann fyrsta sinn at thessi suinn mundi vera theirar haleitrar giptu sem for sparnar visadu til. at hann mundi uinna mikla saemd Garda R'Iki. thar fyrir fekk hann hit mesta yfir laeti af konungi ok drotningu. ok goda virthing af uitrum m"onnum olc god gidmum. Vox Olafr thar upp i Garda R'Iki. ok vard fyrr alg"orr at uiti ok afli ok ollum throslca en uetra tali. ValldamaR konungr elskadi Olaf sva sem hann uaeri hans eigin sonr. ok let laera hann aa v'igf'imi ok Riddara skap ok allz hattar ithrottir ok h"ofdingliga haefuersku. hann feck ok skiotari skilning. aa allri at genii en flestir menn adrir.