Легенда аб бедным д'ябле і адвакатах Сатаны
Шрифт:
Два чалавекі ідуць палявой дарогай. Апрануты ў звычайныя белыя світкі, у сялянскія белыя магеркі. Толькі ў абаіх за пояс заторкнутыя бязмены. Гэта браты Ян і Антон Шыбні.
З-за ўзгорка далятае гук рога. Яны насцеражыліся. Зварацілі з дарогі і заляглі ў хмызах. Ляжаць.
— Ты яшчэ не ведаеш, што тут робіцца, брат Антон, — кажа Ян. — Толькі і выхадзі з бязменам на дарогу.
— А што?
— За два месяцы тройчы
— Гэта нашто?
— Зберагалі зверыну для палявання каралевы… З-за вайны забаранілі бадзяцца па дарогах. І вось вымерла Яноўка, вымерлі Радзевічы, вымер Сіні Млын, вымерлі Пнюхі, Міхайлаўка, Жытавічы. Вымерлі…
— Досыць. Бачу сам. Белы сцяг на кожнай хаце.
— Даколе цярпець, Божа?.. А ты як уцёк з войска, Антон?
— Абрыдла. Ад цецівы лука баліць левая рука. Усялякая сволач лаецца.
— Ціха. Маўчы.
Яны змаўкаюць. На дарозе нарастае пошчак капытоў.
…Шалёным намётам праімчаліся паўз Шыбняў некалькі коннікаў у паляўнічых касцюмах: гэта іх кліча рог за ўзгоркам.
— У, сволачы, — Ян сціснуў зубы. — Нарумяненыя, як кастраты, разубраныя, як непатрэбныя дзеўкі… Будзьце вы праклятыя!
Коннікі зніклі за гарбом.
Рагач усё яшчэ стаіць на кургане з дзяўчынай на руках. Усё больш правісае яе галава, усё слабейшыя подыхі. І тады Рагач, спалохана здрыгануўшыся, шэпча:
— Сённяшні цуд… Няхай яна не памрэ. Няхай зробіцца сытай.
І прыбаўляе:
– І няхай спіць, пакуль я не здабуду для яе ежы.
Дыханне дзяўчыны стала больш роўным.
Цень упаў на твар Рагача. Ён падымае вочы. У небе лунае сокал.
Зніжаецца. Каменем падае на нешта ў траве… Заяц вырваўся быў, але сокал спасціг яго. Раздаўся адчайдушны, дзіцячы крык схопленага звярка.
…Рагач бягом спускаецца з узгорка, нагінаецца да птушкі. Сокал супраціўляецца, але Рагач усё ж адбірае зайца. Забітага.
…Ён стаіць з дзяўчынай на адной руцэ, з зайцам у другой.
І раптам тупат капытоў. З-за гарба вырваўся коннік у багатым адзенні. Падляцеў. Рэюць на ветры чорныя, бы ў грака, валасы.
— Я магнат П'янда з Чапяліна. Ты адабраў здабычу ў майго сокала.
Сокал узляцеў на ягоную рукавіцу. П'янда ў гневе рвануў меч.
І, раптам угледзеўшыся, кажа ціха:
— Рагач?
Рагач, сціскаючы зайчыныя ногі, непрымірыма глядзіць на конніка.
І тады П'янда нагінаецца з каня і канфідэнцыяльна пытае:
— Ваша думка аб… "Салодкім жыцці" Феліні?
— Вы… адтуль? — ачмурэла пытае Рагач.
— Так, адтуль, дзе няма часу. Не пазнаеш?
— Скрогат Зубоўны! — ахнуў Рагач, угледзеўшыся.
Скрогат рагатнуў.
— Ну-ну. Не Скрогат, а магнат П'янда з Чапяліна.
— Нашто ты тут?
— А хто будзе глядзець за табой?
— Хіба ўжо глядзяць?
– І не я адзін. Паспрабуй толькі рабіць дабро. У нас паўсюль сотні вачэй.
— Я не буду рабіць дабро, — кажа Рагач.
П'янда паказаў нагайкай на дзяўчыну:
— А гэта дабро ты нашто зрабіў?
Рагач глядзіць яму ў вочы. Потым даў сабе раду. Павярнуўшыся, ён акідвае позіркам вёску.
Сцягі. Сцягі. Сцягі, што пляскаюць на ветры.
І, зноў гледзячы ў вочы П'янды, Рагач кажа:
— Ты лічыш, што вярнуць чалавека да такога жыцця — дабро?
П'янда глядзіць на вёску. На сцягі.
— Гм… бадай, твая праўда. Лічы, што ты зрабіў першы крок на шляху да выкуплення.
Ён дастае блакнот і запісвае ў яго нешта.
— Малайчына. Што думаеш рабіць далей?
— Буду знішчаць цвіценне зямлі, - кажа Рагач.
— Зусім добра, — не зразумеўшы іроніі, кажа магнат.
Рагач маўчыць. П'янда-Скрогат схіляецца над спячай дзяўчынай.
— Дзеўка нішто сабе.
І літасціва дазваляе:
— Можаш, за адным заходам, спакусіць і яе.
Уздыхнуў са скрухай:
— Ні ў д'яблаў, ні ў людзей няма ў гэтай справе ніякай вытрымкі. Няма таго, каб грутноўна вывучаць пытанне, прайсці тэарэтычную падрыхтоўку… Адразу пераходзяць да практыкі… Банда павіянаў.
Ён зусім быў спусціўся з кургана, але ў гэты момант з-за ўзгорка вылецела кавалькада. Лунаюць прапарцы на дзідах, каляровыя конскія накідкі, плашчы, грывы коней. Трапечуць крыламі сокалы.
Рогат. Сп'янелыя выгукі.
Бягуць ля страмён гепарды і хортыя сабакі.
І наперадзе скача жанчына на чорным і зласлівым, як змей, іспанскім муле. Усё бліжэй выгукі і гукі рога.
— Сцінай, да стрэмя! Тра-ра!.. Спакладзі жарабца — скіне! У-у! Цю-га яго! Хух! Хух!
Убачыўшы людзей на кургане, кавалькада заціхла. Усё бліжэй грукат капытоў.
…Жанчына спыняе мула ля кургана. Гэта каралева Агата.
— Шкаляр? Ён што, падабраў твайго зайца, П'янда?
— Не, ваша вялікасць, я сам аддаў яму.
Мул пацягнуўся да травы — заварушыліся выразныя цуглі. Маленькая ручка тарганула павады. Хлыст злосна ўдарыў мула па ніжняй сківіцы з чуллівымі вібрысамі.
— Шкада, — кажа Агата, — шыбеніца магла б нядрэнна ўвянчаць дзень.
Рагач, уражаны, глядзіць то на Агату, то на спячую. Адзін твар. І ўсё ж розны, як цень і святло. Агата са шкадаваннем глядзіць на П'янду. Два заўзятых лісліўцы аціраюцца на конях ззаду яе.
— А ты добры, — кажа Агата да П'янды.
Глядзіць на Рагача, як на рэч. І раптам здрыгануліся веі. Крылы тонкага носа пашырыліся. Канцом прамога хлыста яна падымае падбародак Рагача. Пешы і конная моўчкі глядзяць друг на друга.