Nauka Holenderskiego przez Literatur?: Analiza i T?umaczenie 'Max Havelaar' z Klasyki Niderlandzkiej
Шрифт:
Wel…zooals andere menschen! (Coz… jak inni ludzie!; Wel…zooals andere menschen – Coz… jak inni ludzie!) De juffrouw is beneden. (Juffrouw jest na dole; De juffrouw is beneden – Juffrouw jest na dole). Ze verkoopt schotels en priktollen. (Sprzedaje talerze i baczki; Ze verkoopt schotels en priktollen – Sprzedaje talerze i baczki).
Nu ben ik makelaar in koffi – Last & Co, Lauriergracht, No 37 – we zyn met ons dertienen op 't kantoor, en als ik Stern meereken, die geen salaris ontvangt, zyn er veertien. (Teraz jestem maklerem kawowym – Last & Co, Lauriergracht nr 37 – mamy trzynastu w biurze, a jesli liczyc Sterna, ktory nie otrzymuje wynagrodzenia, jest nas czternastu; Nu ben ik makelaar in koffi – Teraz jestem maklerem kawowym, Last & Co, Lauriergracht, No 37 – Last & Co, Lauriergracht nr 37, we zyn met ons dertienen op 't kantoor – mamy trzynastu w biurze, en als ik Stern meereken – a jesli liczyc Sterna, die geen salaris ontvangt – ktory nie otrzymuje wynagrodzenia, zyn er veertien – jest nas czternastu). Welnu, myn vrouw is: juffrouw, en moest ik nu tegen dat mensch: mevrouw zeggen? (Coz, moja zona to juffrouw, a czy teraz mialbym mowic do tej kobiety: pani?; Welnu, myn vrouw is: juffrouw – Coz, moja zona to juffrouw, en moest ik nu tegen dat mensch: mevrouw zeggen? – a czy teraz mialbym mowic do tej kobiety: pani?) Dit ging toch niet! (To nie moglo tak byc!; Dit ging toch niet – To nie moglo tak byc!) Ieder moet in zyn stand blyven, en wat meer is, gister hadden de deurwaarders den boel weggehaald. (Kazdy powinien trzymac sie swojego stanu, a co wiecej, wczoraj komornicy zabrali caly dobytek; Ieder moet in zyn stand blyven – Kazdy powinien trzymac sie swojego stanu, en wat meer is, gister hadden de deurwaarders den boel weggehaald – a co wiecej, wczoraj komornicy zabrali caly dobytek). Ik vond myn: juffrouw dus wel, en bleef er by. (Uwazalem wiec moje: juffrouw za wlasciwe i pozostalem przy tym; Ik vond myn: juffrouw dus wel – Uwazalem wiec moje: juffrouw za wlasciwe, en bleef er by – i pozostalem przy tym).
Ik vroeg waarom Sjaalman zich niet by my had aangemeld om zyn pak terug te halen? (Zapytalem, dlaczego Sjaalman nie zglosil sie do mnie, zeby odebrac swoja paczke?; Ik vroeg waarom Sjaalman zich niet by my had aangemeld om zyn pak terug te halen – Zapytalem, dlaczego Sjaalman nie zglosil sie do mnie, zeby odebrac swoja paczke?) Ze scheen er van te weten, en zei, dat zy op-reis waren geweest, en wel naar Brussel. (Wygladala na swiadoma tego i powiedziala, ze byli w podrozy, a mianowicie w Brukseli; Ze scheen er van te weten – Wygladala na swiadoma tego, en zei, dat zy op-reis waren geweest – i powiedziala, ze byli w podrozy, en wel naar Brussel – a mianowicie w Brukseli). Dat hy daar voor de Independance gewerkt had, maar dat hy er niet had kunnen blyven, omdat zyn artikels oorzaak waren dat het blad aan de fransche grenzen zoo dikwyls werd afgewezen. (Ze pracowal tam dla „Independance”, ale nie mogl tam zostac, poniewaz jego artykuly byly powodem, dla ktorego gazeta byla tak czesto odrzucana na francuskich granicach; Dat hy daar voor de Independance gewerkt had – Ze pracowal tam dla „Independance”, maar dat hy er niet had kunnen blyven – ale nie mogl tam zostac, omdat zyn artikels oorzaak waren dat het blad aan de fransche grenzen zoo dikwyls werd afgewezen – poniewaz jego artykuly byly powodem, dla ktorego gazeta byla tak czesto odrzucana na francuskich granicach). Dat ze sedert eenige dagen in Amsterdam teruggekeerd waren, omdat Sjaalman hier een betrekking zou krygen… (Ze wrocili do Amsterdamu kilka dni temu, poniewaz Sjaalman mial tu dostac prace…; Dat ze sedert eenige dagen in Amsterdam teruggekeerd waren – Ze wrocili do Amsterdamu kilka dni temu, omdat Sjaalman hier een betrekking zou krygen – poniewaz Sjaalman mial tu dostac prace…)
Zeker by Gaafzuiger? vroeg ik. (Na pewno u Gaafzuigera? – zapytalem; Zeker by Gaafzuiger? – Na pewno u Gaafzuigera? vroeg ik – zapytalem).
Ja, dat was het! (Tak, to bylo to!; Ja, dat was het! – Tak, to bylo to!) Maar dit was tegengeloopen, zeide zy. (Ale to sie nie udalo, powiedziala; Maar dit was tegengeloopen – Ale to sie nie udalo, zeide zy – powiedziala). Nu, hiervan wist ik meer dan zyzelf. (Coz, wiedzialem o tym wiecej niz ona sama; Nu, hiervan wist ik meer dan zyzelf – Coz, wiedzialem o tym wiecej niz ona sama). Hy had de Aglaia laten vallen, en was lui, pedant en ziekelyk…precies, daarom was hy weggejaagd. (Upuscil Aglaia, byl leniwy, pedantyczny i chorowity… dokladnie dlatego zostal wyrzucony; Hy had de Aglaia laten vallen – Upuscil Aglaia, en was lui, pedant en ziekelyk – i byl leniwy, pedantyczny i chorowity, precies, daarom was hy weggejaagd – dokladnie dlatego zostal wyrzucony).
En, ging ze voort, dat hy zeker dezer dagen by my komen zou, en misschien wel juist naar my toe was, om antwoord te vragen op 't verzoek dat hy my gedaan had. (I dodala, ze z pewnoscia w najblizszych dniach przyjdzie do mnie, a moze nawet wlasnie do mnie przyszedl, aby zapytac o odpowiedz na prosbe, ktora do mnie skierowal; En, ging ze voort – I dodala, dat hy zeker dezer dagen by my komen zou – ze z pewnoscia w najblizszych dniach przyjdzie do mnie, en misschien wel juist naar my toe was – a moze nawet wlasnie do mnie przyszedl, om antwoord te vragen op 't verzoek dat hy my gedaan had – aby zapytac o odpowiedz na prosbe, ktora do mnie skierowal).
Ik zei dat Sjaalman maar eens komen zou, maar dat hy niet moest schellen, want dit is zoo lastig voor de meid. (Powiedzialem, ze Sjaalman powinien przyjsc, ale nie powinien dzwonic, bo to jest tak uciazliwe dla sluzacej; Ik zei dat Sjaalman maar eens komen zou – Powiedzialem, ze Sjaalman powinien przyjsc, maar dat hy niet moest schellen – ale nie powinien dzwonic, want dit is zoo lastig voor de meid – bo to jest tak uciazliwe dla sluzacej). Als hy wat wachtte, zei ik, zou de deur wel eens opengaan, als er iemand uit moest. (Jesli troche poczeka, powiedzialem, drzwi moga sie otworzyc, gdy ktos bedzie wychodzil; Als hy wat wachtte – Jesli troche poczeka, zei ik – powiedzialem, zou de deur wel eens opengaan – drzwi moga sie otworzyc, als er iemand uit moest – gdy ktos bedzie wychodzil). En toen ging ik heen, en nam myn bruidsuikers weer mee, want, ronduit gezegd, het beviel me daar niet. (A potem poszedlem i zabralem ze soba moje cukierki weselne, bo szczerze mowiac, nie podobalo mi sie tam; En toen ging ik heen – A potem poszedlem, en nam myn bruidsuikers weer mee – i zabralem ze soba moje cukierki weselne, want, ronduit gezegd, het beviel me daar niet – bo szczerze mowiac, nie podobalo mi sie tam). Ik voelde me niet op myn gemak. (Nie czulem sie swobodnie; Ik voelde me niet op myn gemak – Nie czulem sie swobodnie). Een makelaar is toch geen kruier, dunkt me, en ik beweer dat ik er fatsoenlyk uitzie. (Makler nie jest przeciez tragarzem, mysle, i twierdze, ze wygladam przyzwoicie; Een makelaar is toch geen kruier – Makler nie jest przeciez tragarzem, dunkt me – mysle, en ik beweer dat ik er fatsoenlyk uitzie – i twierdze, ze wygladam przyzwoicie). Ik had myn jas met bont aan, en toch zat ze daar zoo eenvoudig, en praatte zoo kalm met haar kinderen, alsof ze alleen was. (Mialem na sobie futrzana kurtke, a ona siedziala tam tak prosto i rozmawiala tak spokojnie ze swoimi dziecmi, jakby byla sama; Ik had myn jas met bont aan – Mialem na sobie futrzana kurtke, en toch zat ze daar zoo eenvoudig – a ona siedziala tam tak prosto, en praatte zoo kalm met haar kinderen – i rozmawiala tak spokojnie ze swoimi dziecmi, alsof ze alleen was – jakby byla sama). Bovendien ze scheen geschreid te hebben, en ontevreden menschen kan ik niet verdragen. (Ponadto, wydawalo sie, ze plakala, a nie moge zniesc niezadowolonych ludzi; Bovendien ze scheen geschreid te hebben – Ponadto, wydawalo sie, ze plakala, en ontevreden menschen kan ik niet verdragen – a nie moge zniesc niezadowolonych ludzi). Ook was 't er koud en ongezellig – zeker omdat de boel weggehaald was – en ik houd veel van gezelligheid in een kamer. (Bylo tam rowniez zimno i nieprzyjemnie – zapewne dlatego, ze caly dobytek zostal zabrany – a ja bardzo lubie przytulnosc w pokoju; Ook was 't er koud en ongezellig – Bylo tam rowniez zimno i nieprzyjemnie, zeker omdat de boel weggehaald was – zapewne dlatego, ze caly dobytek zostal zabrany, en ik houd veel van gezelligheid in een kamer – a ja bardzo lubie przytulnosc w pokoju). Onder het naar-huis gaan besloot ik het met Bastiaans nog eens aantezien, omdat ik niet gaarne iemand op-straat zet. (Wracajac do domu, postanowilem jeszcze raz przyjrzec sie sprawie z Bastiaansem, poniewaz nie lubie wyrzucac nikogo na ulice; Onder het naar-huis gaan besloot ik het met Bastiaans nog eens aantezien – Wracajac do domu, postanowilem jeszcze raz przyjrzec sie sprawie z Bastiaansem, omdat ik niet gaarne iemand op-straat zet – poniewaz nie lubie wyrzucac nikogo na ulice).
Nu volgt de eerste week van Stern. (Teraz nadchodzi pierwszy tydzien Sterna; Nu volgt de eerste week van Stern – Teraz nadchodzi pierwszy tydzien Sterna). Het spreekt vanzelf dat er veel in voorkomt, dat my niet bevalt. (Oczywiscie, ze jest tam wiele rzeczy, ktore mi sie nie podobaja; Het spreekt vanzelf dat er veel in voorkomt – Oczywiscie, ze jest tam wiele rzeczy, dat my niet bevalt – ktore mi sie nie podobaja). Maar ik moet me houden aan artikel twee, en de Rosemeyers hebben 't goed gevonden. (Ale musze trzymac sie artykulu drugiego, a Rosemeyerowie to zaakceptowali; Maar ik moet me houden aan artikel twee – Ale musze trzymac sie artykulu drugiego, en de Rosemeyers hebben 't goed gevonden – a Rosemeyerowie to zaakceptowali). Ik geloof, dat ze Stern in de hoogte steken, omdat hy een oom heeft te Hamburg, die in suiker doet. (Mysle, ze chwala Sterna, poniewaz ma wujka w Hamburgu, ktory handluje cukrem; Ik geloof, dat ze Stern in de hoogte steken – Mysle, ze chwala Sterna, omdat hy een oom heeft te Hamburg, die in suiker doet – poniewaz ma wujka w Hamburgu, ktory handluje cukrem).
Sjaalman was er inderdaad geweest. (Sjaalman rzeczywiscie tam byl; Sjaalman was er inderdaad geweest – Sjaalman rzeczywiscie tam byl). Hy had Stern gesproken, en aan dezen eenige woorden en zaken uitgelegd, die hy niet begreep. (Rozmawial ze Sternem i wyjasnil mu kilka slow i spraw, ktorych nie rozumial; Hy had Stern gesproken – Rozmawial ze Sternem, en aan dezen eenige woorden en zaken uitgelegd – i wyjasnil mu kilka slow i spraw, die hy niet begreep – ktorych nie rozumial). Die Stern niet begreep, meen ik. (Ktorych Stern nie rozumial, mam na mysli; Die Stern niet begreep, meen ik – Ktorych Stern nie rozumial, mam na mysli). Ik verzoek nu den lezer de volgende hoofdstukken doortebyten, dan beloof ik naderhand weer iets van meer solieden aard, van my, Batavus Droogstoppel, makelaar in koffi: Last & Co, Lauriergracht, No 37. (Prosze teraz czytelnika o przeczytanie kolejnych rozdzialow, a potem obiecuje znowu cos bardziej solidnego ode mnie, Batavusa Droogstoppela, maklera kawowego: Last & Co, Lauriergracht, nr 37; Ik verzoek nu den lezer de volgende hoofdstukken doortebyten – Prosze teraz czytelnika o przeczytanie kolejnych rozdzialow, dan beloof ik naderhand weer iets van meer solieden aard – a potem obiecuje znowu cos bardziej solidnego, van my, Batavus Droogstoppel, makelaar in koffi – ode mnie, Batavusa Droogstoppela, maklera kawowego: Last & Co, Lauriergracht, No 37 – Last & Co, Lauriergracht, nr 37).
Rozdzial 5: Podroz do Lebak
Vyfde hoofdstuk
Er was des morgens te tien ure een ongewone beweging op den grooten weg die de afdeeling Pandeglang verbindt met Lebak. (O dziesiatej rano na glownej drodze laczacej oddzial Pandeglang z Lebak panowal niezwykly ruch; des morgens – rano, ongewone beweging – niezwykly ruch, grooten weg – glowna droga, afdeeling – oddzial, verbindt – laczy, Lebak – Lebak).
‘Groote weg’ is misschien wat veel gezegd voor 't breed voetpad dat men, uit beleefdheid en by-gebrek aan beter, de ‘weg’ noemde. (‘Groote weg’ to byc moze za duzo powiedziane na szeroka sciezke, ktora z grzecznosci i braku lepszego, nazywano droga; groote weg – wielka droga, breed voetpad – szeroka sciezka, beleefdheid – grzecznosc, by-gebrek – brak, weg – droga).
Maar als men met een vierspannig rytuig vertrok van Serang, de hoofdplaats der residentie Bantam, met het voornemen zich te begeven naar Rangkas-Betoeng, de nieuwe hoofdplaats van 't Lebaksche, kon men nagenoeg zeker zyn, te-eeniger-tyd daar aantekomen. (Ale jesli ktos wyruszyl czterokonnym powozem z Serang, glownej miejscowosci rezydencji Bantam, z zamiarem udania sie do Rangkas-Betoeng, nowej glownej miejscowosci Lebak, mozna bylo byc niemal pewnym, ze tam sie dotrze; vierspannig rytuig – czterokonny powoz, vertrok – wyruszyl, hoofdplaats – glowna miejscowosc, residentie – rezydencja, voornemen – zamiar, zich te begeven – udac sie, nagenoeg zeker – niemal pewnym, te-eeniger-tyd – predzej czy pozniej, aantekomen – dotrzec).
't Was dus een weg. (To wiec byla droga; weg – droga).
Wel bleef men gedurig steken in den modder, die in de Bantamsche laaglanden zwaar, kleierig en klevend is, wel was men telkens genoodzaakt de hulp interoepen van de bewoners der naastby gelegen dorpen – ook al waren ze niet zeer naby, want de dorpen zyn niet menigvuldig in die streken – maar als men er dan eindelyk in geslaagd was, een twintigtal landbouwers uit den omtrek by-een te krygen, duurde het gewoonlyk niet zeer lang, voor men paarden en wagen weder op vasten grond had gebracht. (Czesto grzezlismy w blocie, ktore na nizinach Bantam jest ciezkie, gliniaste i kleiste, czesto bylismy zmuszeni wzywac pomoc mieszkancow pobliskich wiosek – nawet jesli nie byly one bardzo blisko, bo wioski w tych okolicach sa rzadkie – ale kiedy w koncu udalo sie zebrac okolo dwudziestu rolnikow z okolicy, zazwyczaj nie trwalo dlugo, zanim konie i woz zostaly z powrotem na twardym gruncie; gedurig steken – czesto grzeznac, modder – bloto, Bantamsche laaglanden – niziny Bantam, zwaar – ciezki, kleierig – gliniasty, klevend – kleiste, telkens genoodzaakt – czesto zmuszeni, hulp interoepen – wzywac pomoc, naastby gelegen dorpen – pobliskie wioski, menigvuldig – liczny, streken – okolice, twintigtal landbouwers – okolo dwudziestu rolnikow, omtrek – okolica, by-een te krygen – zebrac, gewoonlyk – zazwyczaj, zeer lang – bardzo dlugo, paarden en wagen – konie i woz, weder – ponownie, vasten grond – twardy grunt, gebracht – przyniesiony).