Nauka Holenderskiego przez Literatur?: Analiza i T?umaczenie 'Max Havelaar' z Klasyki Niderlandzkiej

Shcheholevatyi Nikita

Een ander denkbeeld – ik sprak er reeds van – dat bewyzen moge hoe ontvankelyk het bezoeken van de beurs iemand laten kan voor menschlievende indrukken, was dit. (Inny pomysl – juz o tym wspominalem – ktory moze pokazac, jak podatne na humanitarne wrazenia moze byc odwiedzanie gieldy, byl taki; Een ander denkbeeld – Inny pomysl, ik sprak er reeds van – juz o tym wspominalem, dat bewyzen moge hoe ontvankelyk het bezoeken van de beurs iemand laten kan voor menschlievende indrukken – ktory moze pokazac, jak podatne na humanitarne wrazenia moze byc odwiedzanie gieldy, was dit – byl taki). Bastiaans – dit is de derde bediende die zoo oud en stuntelig wordt – was den laatsten tyd, van de dertig dagen zeker geen vyf-en-twintig binnen geweest, en als hy aan 't kantoor komt, doet hy nog dikwyls zyn werk slecht. (Bastiaans – to trzeci pracownik, ktory staje sie tak stary i niezdarny – ostatnio przez trzydziesci dni z pewnoscia nie byl w pracy przez dwadziescia piec, a gdy przychodzil do biura, czesto wykonywal swoja prace zle; Bastiaans – Bastiaans, dit is de derde bediende die zoo oud en stuntelig wordt – to trzeci pracownik, ktory staje sie tak stary i niezdarny, was den laatsten tyd, van de dertig dagen zeker geen vyf-en-twintig binnen geweest – ostatnio przez trzydziesci dni z pewnoscia nie byl w pracy przez dwadziescia piec, en als hy aan 't kantoor komt – a gdy przychodzil do biura, doet hy nog dikwyls zyn werk slecht – czesto wykonywal swoja prace zle). Als eerlyk man ben ik tegenover de firma – Last & Co, sedert de Meyers er uit zyn – verplicht te zorgen dat ieder zyn werk doe, en ik mag niet uit verkeerd begrepen medelyden of overgevoeligheid, het geld van de firma wegwerpen. (Jako uczciwy czlowiek jestem zobowiazany wobec firmy – Last & Co, od kiedy Meyerowie odeszli – aby kazdy wykonywal swoja prace, i nie moge z powodu zle rozumianego wspolczucia lub nadwrazliwosci wyrzucac pieniedzy firmy; Als eerlyk man ben ik tegenover de firma – Jako uczciwy czlowiek jestem zobowiazany wobec firmy, Last & Co, sedert de Meyers er uit zyn – Last & Co, od kiedy Meyerowie odeszli, verplicht te zorgen dat ieder zyn werk doe – aby kazdy wykonywal swoja prace, en ik mag niet uit verkeerd begrepen medelyden of overgevoeligheid – i nie moge z powodu zle rozumianego wspolczucia lub nadwrazliwosci, het geld van de firma wegwerpen – wyrzucac pieniedzy firmy). Zoo is myn principe. (Takie jest moje zasady; Zoo is myn principe – Takie jest moje zasady). Ik geef liever dien Bastiaans uit myn eigen zak een driegulden, dan dat ik voortga hem de zevenhonderd gulden 's jaars uittebetalen die hy niet meer verdient. (Wole dac Bastiaansowi trzy guldeny z wlasnej kieszeni, niz nadal placic mu siedemset guldenow rocznie, na ktore juz nie zasluguje; Ik geef liever dien Bastiaans uit myn eigen zak een driegulden – Wole dac Bastiaansowi trzy guldeny z wlasnej kieszeni, dan dat ik voortga hem de zevenhonderd gulden 's jaars uittebetalen die hy niet meer verdient – niz nadal placic mu siedemset guldenow rocznie, na ktore juz nie zasluguje). Ik heb uitgerekend dat die man sedert vier-en-dertig jaren, aan inkomen – zoo van Last & Co, als vroeger van Last & Meyer, maar de Meyers zyn er uit – de som van byna vyftien duizend gulden genoten heeft, en dit is voor een burgerman een aardig sommetje. (Obliczylem, ze ten czlowiek przez trzydziesci cztery lata, z dochodow – zarowno z Last & Co, jak i wczesniej z Last & Meyer, ale Meyerowie odeszli – uzyskal prawie pietnascie tysiecy guldenow, co dla mieszczanina jest niezla suma; Ik heb uitgerekend dat die man sedert vier-en-dertig jaren – Obliczylem, ze ten czlowiek przez trzydziesci cztery lata, aan inkomen – zoo van Last & Co, als vroeger van Last & Meyer – z dochodow – zarowno z Last & Co, jak i wczesniej z Last & Meyer, maar de Meyers zyn er uit – ale Meyerowie odeszli, de som van byna vyftien duizend gulden genoten heeft – uzyskal prawie pietnascie tysiecy guldenow, en dit is voor een burgerman een aardig sommetje – co dla mieszczanina jest niezla suma). Er zyn er weinig in dien stand, die zooveel bezitten. (Niewielu ludzi w tej klasie posiada taka sume; Er zyn er weinig in dien stand – Niewielu ludzi w tej klasie, die zooveel bezitten – posiada taka sume). Recht tot klagen heeft hy dus niet. (Nie ma wiec prawa do narzekania; Recht tot klagen heeft hy dus niet – Nie ma wiec prawa do narzekania). Ik ben op deze berekening gekomen door dat stuk van Sjaalman over de multiplikatie. (Doszedlem do tego obliczenia dzieki temu fragmentowi Sjaalmana o mnozeniu; Ik ben op deze berekening gekomen – Doszedlem do tego obliczenia, door dat stuk van Sjaalman over de multiplikatie – dzieki temu fragmentowi Sjaalmana o mnozeniu).

Die Sjaalman schryft een goede hand, dacht ik. (Ten Sjaalman ma ladny charakter pisma, pomyslalem; Die Sjaalman schryft een goede hand – Ten Sjaalman ma ladny charakter pisma, dacht ik – pomyslalem). Bovendien, hy zag er armoedig uit, en wist niet hoe laat het was… hoe zou 't wezen, dacht ik, als ik hem de plaats van Bastiaans gaf? (Ponadto, wygladal biednie i nie wiedzial, ktora jest godzina… jak by to bylo, pomyslalem, gdybym dal mu miejsce Bastiaansa?; Bovendien, hy zag er armoedig uit – Ponadto, wygladal biednie, en wist niet hoe laat het was – i nie wiedzial, ktora jest godzina, hoe zou 't wezen, dacht ik – jak by to bylo, pomyslalem, als ik hem de plaats van Bastiaans gaf – gdybym dal mu miejsce Bastiaansa). Ik zou hem in dat geval zeggen dat hy my ‘m'nheer’ moest noemen, maar dit zou hyzelf wel begrypen, want een bediende kan toch zyn patroon niet by den naam aanspreken, en hy ware misschien voor zyn leven geholpen. (Powiedzialbym mu w takim przypadku, ze musi nazywac mnie 'panem', ale sam by to zrozumial, poniewaz sluzacy nie moze zwracac sie do swojego pana po imieniu, a moze bylby to dla niego ratunek na cale zycie; Ik zou hem in dat geval zeggen – Powiedzialbym mu w takim przypadku, dat hy my ‘m'nheer’ moest noemen – ze musi nazywac mnie 'panem', maar dit zou hyzelf wel begrypen – ale sam by to zrozumial, want een bediende kan toch zyn patroon niet by den naam aanspreken – poniewaz sluzacy nie moze zwracac sie do swojego pana po imieniu, en hy ware misschien voor zyn leven geholpen – a moze bylby to dla niego ratunek na cale zycie). Hy zou kunnen beginnen met vier- of vyfhonderd gulden – onze Bastiaans heeft ook lang gewerkt voor hy tot zevenhonderd opklom – en ik had een goede daad gedaan. (Moglby zaczac od czterystu lub pieciuset guldenow – nasz Bastiaans tez dlugo pracowal, zanim osiagnal siedemset – i zrobilbym dobry uczynek; Hy zou kunnen beginnen met vier- of vyfhonderd gulden – Moglby zaczac od czterystu lub pieciuset guldenow, onze Bastiaans heeft ook lang gewerkt voor hy tot zevenhonderd opklom – nasz Bastiaans tez dlugo pracowal, zanim osiagnal siedemset, en ik had een goede daad gedaan – i zrobilbym dobry uczynek). Ja, met driehonderd gulden zou hy wel kunnen beginnen, want daar hy nooit in zaken geweest is, zou hy de eerste jaren als leertyd kunnen beschouwen, wat dan ook billyk is, want hy kan zich niet gelyk-stellen met menschen die veel gewerkt hebben. (Tak, z trzystu guldenami moglby zaczac, poniewaz nigdy nie byl w interesach, pierwsze lata mozna by traktowac jako okres nauki, co jest uczciwe, poniewaz nie moze sie rownac z ludzmi, ktorzy duzo pracowali; Ja, met driehonderd gulden zou hy wel kunnen beginnen – Tak, z trzystu guldenami moglby zaczac, want daar hy nooit in zaken geweest is – poniewaz nigdy nie byl w interesach, zou hy de eerste jaren als leertyd kunnen beschouwen – pierwsze lata mozna by traktowac jako okres nauki, wat dan ook billyk is – co jest uczciwe, want hy kan zich niet gelyk-stellen met menschen die veel gewerkt hebben – poniewaz nie moze sie rownac z ludzmi, ktorzy duzo pracowali). Ik ben zeker dat hy met tweehonderd gulden tevreden zou zyn. (Jestem pewien, ze zadowolilby sie dwustoma guldenami; Ik ben zeker dat hy met tweehonderd gulden tevreden zou zyn – Jestem pewien, ze zadowolilby sie dwustoma guldenami). Maar ik was niet gerust over zyn gedrag… hy had een sjaal om. (Ale nie bylem pewny jego zachowania… mial na sobie szal; Maar ik was niet gerust over zyn gedrag – Ale nie bylem pewny jego zachowania, hy had een sjaal om – mial na sobie szal). En bovendien, ik wist niet waar hy woonde. (Ponadto, nie wiedzialem, gdzie mieszkal; En bovendien – Ponadto, ik wist niet waar hy woonde – nie wiedzialem, gdzie mieszkal).

Een paar dagen daarna, waren de jonge Stern en Frits te zamen op een boekverkooping geweest in het Wapen van Bern. (Kilka dni pozniej, mlody Stern i Frits byli razem na wyprzedazy ksiazek w Wapen van Bern; Een paar dagen daarna – Kilka dni pozniej, waren de jonge Stern en Frits te zamen op een boekverkooping geweest – mlody Stern i Frits byli razem na wyprzedazy ksiazek, in het Wapen van Bern – w Wapen van Bern). Ik had Frits verboden iets te koopen, maar Stern, die ruim zakgeld heeft, kwam met eenige prullen t'huis. (Zabronilem Fritsowi kupowac cokolwiek, ale Stern, ktory ma duzo kieszonkowego, wrocil do domu z kilkoma drobiazgami; Ik had Frits verboden iets te koopen – Zabronilem Fritsowi kupowac cokolwiek, maar Stern, die ruim zakgeld heeft – ale Stern, ktory ma duzo kieszonkowego, kwam met eenige prullen t'huis – wrocil do domu z kilkoma drobiazgami). Dit is zyn zaak. (To jego sprawa; Dit is zyn zaak – To jego sprawa). Doch zie, daar vertelde Frits dat hy Sjaalman gezien had, die by de verkooping geemploieerd scheen. (Jednak Frits powiedzial, ze widzial Sjaalmana, ktory wydawal sie byc zatrudniony przy wyprzedazy; Doch zie, daar vertelde Frits – Jednak Frits powiedzial, dat hy Sjaalman gezien had – ze widzial Sjaalmana, die by de verkooping geemploieerd scheen – ktory wydawal sie byc zatrudniony przy wyprzedazy). Hy had de boeken uit de kasten genomen, en die op de lange tafel voortgeschoven naar den afslager. (Wyjal ksiazki z polek i przesunal je na dlugi stol w strone licytatora; Hy had de boeken uit de kasten genomen – Wyjal ksiazki z polek, en die op de lange tafel voortgeschoven naar den afslager – i przesunal je na dlugi stol w strone licytatora). Frits zei dat hy zeer bleek zag, en dat een heer die daar het opzicht scheen te hebben, hem bekeven had, omdat hy een paar jaargangen van de Aglaia had laten vallen, wat ik dan ook zeer onhandig vind, want dit is een allerliefste verzameling van dames-handwerken. (Frits powiedzial, ze wygladal bardzo blado i ze pan, ktory tam zdawal sie nadzorowac, skrzyczal go, poniewaz upuscil kilka rocznikow Aglaia, co uwazam za bardzo niezdarne, poniewaz jest to urocza kolekcja damskich robotek recznych; Frits zei dat hy zeer bleek zag – Frits powiedzial, ze wygladal bardzo blado, en dat een heer die daar het opzicht scheen te hebben – i ze pan, ktory tam zdawal sie nadzorowac, hem bekeven had – skrzyczal go, omdat hy een paar jaargangen van de Aglaia had laten vallen – poniewaz upuscil kilka rocznikow Aglaia, wat ik dan ook zeer onhandig vind – co uwazam za bardzo niezdarne, want dit is een allerliefste verzameling van dames-handwerken – poniewaz jest to urocza kolekcja damskich robotek recznych). Marie heeft het samen met de Rosemeyers, die in suiker doen. (Marie ma to razem z Rosemeyerami, ktorzy handluja cukrem; Marie heeft het samen met de Rosemeyers – Marie ma to razem z Rosemeyerami, die in suiker doen – ktorzy handluja cukrem). Ze knoopt er uit… uit de Aglaia meen ik. (Robi tam wezelki… z Aglaia, mysle; Ze knoopt er uit – Robi tam wezelki, uit de Aglaia meen ik – z Aglaia, mysle). Maar onder dat kyven had Frits gehoord dat hy vyftien stuivers daags verdiende. (Ale podczas tej klotni Frits uslyszal, ze zarabia pietnascie stuiverow dziennie; Maar onder dat kyven had Frits gehoord – Ale podczas tej klotni Frits uslyszal, dat hy vyftien stuivers daags verdiende – ze zarabia pietnascie stuiverow dziennie). ‘Denkje dat ik van plan ben vyftien stuivers daags aan jou weg te gooien?’ had die heer gezegd. (Czy myslisz, ze zamierzam marnowac pietnascie stuiverow dziennie na ciebie? – powiedzial ten pan; Denkje dat ik van plan ben vyftien stuivers daags aan jou weg te gooien? – Czy myslisz, ze zamierzam marnowac pietnascie stuiverow dziennie na ciebie? – had die heer gezegd – powiedzial ten pan). Ik rekende uit, dat vyftien stuivers daags – ik denk dat de zon- en feestdagen niet meetellen, anders had hy een maand- of jaargeld genoemd – tweehonderd vyf-en-twintig gulden 's jaars uitmaken. (Obliczylem, ze pietnascie stuiverow dziennie – mysle, ze niedziele i swieta sie nie licza, w przeciwnym razie podalby miesieczna lub roczna kwote – wynosi dwiescie dwadziescia piec guldenow rocznie; Ik rekende uit – Obliczylem, dat vyftien stuivers daags – ze pietnascie stuiverow dziennie, ik denk dat de zon- en feestdagen niet meetellen – mysle, ze niedziele i swieta sie nie licza, anders had hy een maand- of jaargeld genoemd – w przeciwnym razie podalby miesieczna lub roczna kwote, tweehonderd vyf-en-twintig gulden 's jaars uitmaken – wynosi dwiescie dwadziescia piec guldenow rocznie). Ik ben snel in myn besluiten – als men zoo lang in zaken is, weet men altyd terstond wat men te doen heeft – en den volgenden morgen vroeg was ik by Gaafzuiger. (Szybko podejmuje decyzje – jesli ktos tak dlugo jest w interesach, zawsze wie od razu, co robic – i nastepnego ranka bylem u Gaafzuigera; Ik ben snel in myn besluiten – Szybko podejmuje decyzje, als men zoo lang in zaken is – jesli ktos tak dlugo jest w interesach, weet men altyd terstond wat men te doen heeft – zawsze wie od razu, co robic, en den volgenden morgen vroeg was ik by Gaafzuiger – i nastepnego ranka bylem u Gaafzuigera). Zoo heet de boekhandelaar die de verkooping gehouden had. (Tak nazywa sie ksiegarz, ktory prowadzil wyprzedaz; Zoo heet de boekhandelaar – Tak nazywa sie ksiegarz, die de verkooping gehouden had – ktory prowadzil wyprzedaz). Ik vroeg naar den man die de Aglaia had laten vallen. (Zapytalem o czlowieka, ktory upuscil Aglaia; Ik vroeg naar den man die de Aglaia had laten vallen – Zapytalem o czlowieka, ktory upuscil Aglaia).

Die heeft zyn conge, zei Gaafzuiger. (On ma wolne, powiedzial Gaafzuiger; Die heeft zyn conge – On ma wolne, zei Gaafzuiger – powiedzial Gaafzuiger). Hy was lui, pedant en ziekelyk. (Byl leniwy, pedantyczny i chorowity; Hy was lui – Byl leniwy, pedant en ziekelyk – pedantyczny i chorowity).

Ik kocht een doosjen ouwels, en besloot terstond het met onzen Bastiaans nog wat aantezien. (Kupilem pudelko oplatkow i natychmiast postanowilem jeszcze troche popatrzec na naszego Bastiaansa; Ik kocht een doosjen ouwels – Kupilem pudelko oplatkow, en besloot terstond het met onzen Bastiaans nog wat aantezien – i natychmiast postanowilem jeszcze troche popatrzec na naszego Bastiaansa). Ik kon er niet toe besluiten, een oud man zoo op-straat te zetten. (Nie moglem zdecydowac sie wyrzucic starego czlowieka na ulice; Ik kon er niet toe besluiten – Nie moglem zdecydowac sie, een oud man zoo op-straat te zetten – wyrzucic starego czlowieka na ulice). Streng, maar, waar het wezen kan, zachtmoedig, is altyd myn principe geweest. (Zawsze bylem surowy, ale tam, gdzie to mozliwe, lagodny – to zawsze byla moja zasada; Streng, maar, waar het wezen kan, zachtmoedig – Surowy, ale tam, gdzie to mozliwe, lagodny, is altyd myn principe geweest – to zawsze byla moja zasada). Ik verzuim echter nooit, iets te vernemen wat te-pas kan komen in de zaken, en daarom vroeg ik aan Gaafzuiger waar die Sjaalman woonde? (Jednak nigdy nie zaniedbuje dowiadywania sie czegos, co moze byc przydatne w interesach, dlatego zapytalem Gaafzuigera, gdzie mieszka ten Sjaalman?; Ik verzuim echter nooit – Jednak nigdy nie zaniedbuje, iets te vernemen wat te-pas kan komen in de zaken – dowiadywania sie czegos, co moze byc przydatne w interesach, en daarom vroeg ik aan Gaafzuiger waar die Sjaalman woonde? – dlatego zapytalem Gaafzuigera, gdzie mieszka ten Sjaalman?). Hy gaf my 't adres, en ik schreef het op. (Dal mi adres i go zapisalem; Hy gaf my 't adres – Dal mi adres, en ik schreef het op – i go zapisalem).

Ik peinsde gedurig over myn boek, maar daar ik van waarheid houd, moet ik ronduit zeggen dat ik niet wist, hoe ik 't daarmee zou aanleggen. (Stale myslalem o mojej ksiazce, ale poniewaz cenie prawde, musze szczerze powiedziec, ze nie wiedzialem, jak sie do tego zabrac; Ik peinsde gedurig over myn boek – Stale myslalem o mojej ksiazce, maar daar ik van waarheid houd – ale poniewaz cenie prawde, moet ik ronduit zeggen dat ik niet wist – musze szczerze powiedziec, ze nie wiedzialem, hoe ik 't daarmee zou aanleggen – jak sie do tego zabrac). Een ding staat vast: de bouwstoffen die ik in Sjaalman's pak gevonden had, waren belangryk voor de makelaars in koffi. (Jedno jest pewne: materialy, ktore znalazlem w paczce Sjaalmana, byly wazne dla maklerow kawowych; Een ding staat vast – Jedno jest pewne, de bouwstoffen die ik in Sjaalman's pak gevonden had – materialy, ktore znalazlem w paczce Sjaalmana, waren belangryk voor de makelaars in koffi – byly wazne dla maklerow kawowych). De vraag was maar, hoe ik handelen moest om die bouwstoffen behoorlyk te schiften en by-een te brengen. (Pytanie brzmialo, jak mam postepowac, aby odpowiednio posegregowac i zebrac te materialy; De vraag was maar – Pytanie brzmialo, hoe ik handelen moest om die bouwstoffen behoorlyk te schiften en by-een te brengen – jak mam postepowac, aby odpowiednio posegregowac i zebrac te materialy). Ieder makelaar weet van hoeveel gewicht een goede sorteering der kavelingen is. (Kazdy makler wie, jak wazne jest dobre sortowanie partii; Ieder makelaar weet – Kazdy makler wie, van hoeveel gewicht een goede sorteering der kavelingen is – jak wazne jest dobre sortowanie partii).

Maar… schryven – buiten de korrespondentie met de principalen – ligt zoo niet in myn kring, en toch voelde ik dat ik schryven moest, omdat misschien de toekomst van 't vak er van afhangt. (Ale… pisanie – poza korespondencja z klientami – nie lezy w moim zakresie, ale mimo to czulem, ze musze pisac, poniewaz moze od tego zalezec przyszlosc branzy; Maar… schryven – Ale… pisanie, buiten de korrespondentie met de principalen – poza korespondencja z klientami, ligt zoo niet in myn kring – nie lezy w moim zakresie, en toch voelde ik dat ik schryven moest – ale mimo to czulem, ze musze pisac, omdat misschien de toekomst van 't vak er van afhangt – poniewaz moze od tego zalezec przyszlosc branzy). De inlichtingen die ik in de bundels van Sjaalman vond, zyn niet van dien aard, dat Last & Co het nut daarvan voor zich alleen kunnen houden. (Informacje, ktore znalazlem w paczkach Sjaalmana, nie sa tego rodzaju, aby Last & Co moglo z nich korzystac wylacznie dla siebie; De inlichtingen die ik in de bundels van Sjaalman vond – Informacje, ktore znalazlem w paczkach Sjaalmana, zyn niet van dien aard – nie sa tego rodzaju, dat Last & Co het nut daarvan voor zich alleen kunnen houden – aby Last & Co moglo z nich korzystac wylacznie dla siebie). Als dit zoo ware, begrypt ieder dat ik niet de moeite zou nemen een boek te laten drukken dat Busselinck & Waterman ook te lezen krygen, want wie een konkurrent op den weg helpt, is een gek. (Gdyby tak bylo, kazdy by zrozumial, ze nie zadalbym sobie trudu, aby wydrukowac ksiazke, ktora rowniez przeczytaja Busselinck & Waterman, poniewaz ten, kto pomaga konkurentowi, jest glupcem; Als dit zoo ware – Gdyby tak bylo, begrypt ieder dat ik niet de moeite zou nemen – kazdy by zrozumial, ze nie zadalbym sobie trudu, een boek te laten drukken dat Busselinck & Waterman ook te lezen krygen – aby wydrukowac ksiazke, ktora rowniez przeczytaja Busselinck & Waterman, want wie een konkurrent op den weg helpt, is een gek – poniewaz ten, kto pomaga konkurentowi, jest glupcem). Dit is een vast principe van me. (To moja stala zasada; Dit is een vast principe van me – To moja stala zasada). Neen, ik zag in dat er een gevaar dreigt, dat de heele koffimarkt bederven zou, een gevaar dat alleen door de vereende krachten van alle makelaars kan worden afgeweerd, en zelfs is 't mogelyk dat deze krachten daartoe niet eens voldoende zyn, en dat ook de suikerraffinadeurs – Frits zegt: raffineurs, maar ik schryf nadeurs. (Nie, zrozumialem, ze istnieje zagrozenie, ktore mogloby zepsuc caly rynek kawy, zagrozenie, ktore mozna odeprzec tylko zjednoczonymi silami wszystkich maklerow, a nawet mozliwe, ze te sily nie beda wystarczajace, i ze rowniez rafinerzy cukru – Frits mowi: rafinerzy, ale ja pisze: nadeurs; Neen, ik zag in dat er een gevaar dreigt – Nie, zrozumialem, ze istnieje zagrozenie, dat de heele koffimarkt bederven zou – ktore mogloby zepsuc caly rynek kawy, een gevaar dat alleen door de vereende krachten van alle makelaars kan worden afgeweerd – zagrozenie, ktore mozna odeprzec tylko zjednoczonymi silami wszystkich maklerow, en zelfs is 't mogelyk dat deze krachten daartoe niet eens voldoende zyn – a nawet mozliwe, ze te sily nie beda wystarczajace, en dat ook de suikerraffinadeurs – i ze rowniez rafinerzy cukru, Frits zegt: raffineurs, maar ik schryf nadeurs – Frits mowi: rafinerzy, ale ja pisze: nadeurs). Dit doen de Rosemeyers ook, en die doen in suiker. (Rosemeyerowie tez tak robia, a oni handluja cukrem; Dit doen de Rosemeyers ook – Rosemeyerowie tez tak robia, en die doen in suiker – a oni handluja cukrem). Ik weet wel dat men zegt: geraffineerde schelm, en niet: geraffinadeerde schelm, maar dit is omdat ieder die met schelmen te doen heeft, zich zoo kort mogelyk van de zaak afhelpt – dat ook de raffinadeurs dan, en de handelaren in indigo er by noodig zullen wezen. (Wiem, ze mowi sie: rafinowany lotr, a nie: zrafinowany lotr, ale to dlatego, ze kazdy, kto ma do czynienia z lotrami, stara sie jak najszybciej zalatwic sprawe – ze rowniez rafinerzy i handlowcy indygo beda potrzebni; Ik weet wel dat men zegt – Wiem, ze mowi sie, geraffineerde schelm, en niet: geraffinadeerde schelm – rafinowany lotr, a nie: zrafinowany lotr, maar dit is omdat ieder die met schelmen te doen heeft, zich zoo kort mogelyk van de zaak afhelpt – ale to dlatego, ze kazdy, kto ma do czynienia z lotrami, stara sie jak najszybciej zalatwic sprawe, dat ook de raffinadeurs dan, en de handelaren in indigo er by noodig zullen wezen – ze rowniez rafinerzy i handlowcy indygo beda potrzebni).

Als ik zoo al schryvende nadenk, komt het me voor, dat zelfs de scheepsreederyen er eenigszins in betrokken zyn, en de koopvaardyvloot… zeker, dit is waar! (Piszac to wszystko, zaczynam myslec, ze nawet armatorzy statkow sa w to jakos zaangazowani, i flota handlowa… tak, to prawda!; Als ik zoo al schryvende nadenk – Piszac to wszystko, zaczynam myslec, komt het me voor – ze wydaje mi sie, dat zelfs de scheepsreederyen er eenigszins in betrokken zyn – ze nawet armatorzy statkow sa w to jakos zaangazowani, en de koopvaardyvloot… zeker, dit is waar – i flota handlowa… tak, to prawda!). En de zeilenmakers ook, en de minister van finantien, en de armbesturen, en de andere ministers, en de pasteibakkers, en de galanteriekramers, en de vrouwen, en de scheepsbouwmeesters, en de groothandelaars, en die in 't klein verkoopen, en de huisbewaarders, en de tuinlui. (I rowniez zaglomistrze, minister finansow, zarzady dobroczynnosci, inni ministrowie, piekarze ciast, sprzedawcy galanterii, kobiety, budowniczowie statkow, hurtownicy, detalisci, dozorcy domow i ogrodnicy; En de zeilenmakers ook – I rowniez zaglomistrze, en de minister van finantien – minister finansow, en de armbesturen – zarzady dobroczynnosci, en de andere ministers – inni ministrowie, en de pasteibakkers – piekarze ciast, en de galanteriekramers – sprzedawcy galanterii, en de vrouwen – kobiety, en de scheepsbouwmeesters – budowniczowie statkow, en de groothandelaars – hurtownicy, en die in 't klein verkoopen – detalisci, en de huisbewaarders – dozorcy domow, en de tuinlui – ogrodnicy).

En – zonderling toch, hoe de gedachten onder 't schryven in iemand opkomen – myn boek gaat ook de molenaars aan, en de dominees, en hen die Hollowaypillen verkoopen, en de likeurstokers, en de pannen-bakkers, en de menschen die van staatsschuld leven, en de pompenmakers, en de touwslagers, en de wevers, en de slachters, en de klerken op een makelaarskantoor, en de aandeelhouders van de Nederlandsche Handelmaatschappy, en eigenlyk, wel beschouwd, alle anderen ook. (I – dziwne, jak mysli przychodza komus do glowy podczas pisania – moja ksiazka dotyczy rowniez mlynarzy, pastorow, sprzedawcow tabletek Holloway, producentow likierow, garncarzy, ludzi zyjacych z dlugu publicznego, producentow pomp, powroznikow, tkaczy, rzeznikow, urzednikow w biurze maklerskim, akcjonariuszy Holenderskiego Towarzystwa Handlowego, i wlasciwie, biorac pod uwage, wszystkich innych rowniez; En – zonderling toch, hoe de gedachten onder 't schryven in iemand opkomen – I – dziwne, jak mysli przychodza komus do glowy podczas pisania, myn boek gaat ook de molenaars aan – moja ksiazka dotyczy rowniez mlynarzy, en de dominees – pastorow, en hen die Hollowaypillen verkoopen – sprzedawcow tabletek Holloway, en de likeurstokers – producentow likierow, en de pannen-bakkers – garncarzy, en de menschen die van staatsschuld leven – ludzi zyjacych z dlugu publicznego, en de pompenmakers – producentow pomp, en de touwslagers – powroznikow, en de wevers – tkaczy, en de slachters – rzeznikow, en de klerken op een makelaarskantoor – urzednikow w biurze maklerskim, en de aandeelhouders van de Nederlandsche Handelmaatschappy – akcjonariuszy Holenderskiego Towarzystwa Handlowego, en eigenlyk, wel beschouwd, alle anderen ook – i wlasciwie, biorac pod uwage, wszystkich innych rowniez).

En den koning ook… ja, den Koning vooral! (I krola rowniez… tak, krola przede wszystkim!; En den koning ook – I krola rowniez, ja, den Koning vooral – tak, krola przede wszystkim!)

Myn boek moet de wereld in. (Moja ksiazka musi trafic na swiat; Myn boek moet de wereld in – Moja ksiazka musi trafic na swiat). Hiertegen is niets te doen! (Nie mozna temu zaradzic!; Hiertegen is niets te doen – Nie mozna temu zaradzic!). Laat dan Busselinck & Waterman het ook te lezen krygen… afgunst is myn zaak niet. (Niech wiec Busselinck & Waterman rowniez to przeczytaja… zazdrosc to nie moja sprawa; Laat dan Busselinck & Waterman het ook te lezen krygen – Niech wiec Busselinck & Waterman rowniez to przeczytaja, afgunst is myn zaak niet – zazdrosc to nie moja sprawa). Maar knoeiers en onderkruipers zyn ze, dit zeg ik! (Ale sa nieudacznikami i intrygantami, mowie to!; Maar knoeiers en onderkruipers zyn ze – Ale sa nieudacznikami i intrygantami, dit zeg ik – mowie to!). Ik heb 't vandaag nog aan den jongen Stern gezegd, toen ik hem in Artis introduceerde. (Powiedzialem to dzisiaj mlodemu Sternowi, kiedy wprowadzilem go do Artis; Ik heb 't vandaag nog aan den jongen Stern gezegd – Powiedzialem to dzisiaj mlodemu Sternowi, toen ik hem in Artis introduceerde – kiedy wprowadzilem go do Artis). Hy mag 't gerust schryven aan zyn vader. (Moze to spokojnie napisac do swojego ojca; Hy mag 't gerust schryven aan zyn vader – Moze to spokojnie napisac do swojego ojca).

Zoo zat ik dan voor een paar dagen nog vreeselyk in den brand met myn boek, en zie, Frits heeft my op den weg geholpen. (Tak wiec przez kilka dni mialem straszne klopoty z moja ksiazka, i oto, Frits pomogl mi znalezc droge; Zoo zat ik dan voor een paar dagen nog vreeselyk in den brand met myn boek – Tak wiec przez kilka dni mialem straszne klopoty z moja ksiazka, en zie, Frits heeft my op den weg geholpen – i oto, Frits pomogl mi znalezc droge). Ik heb dit hemzelf niet gezegd, omdat ik niet goedvind, iemand te laten merken dat men verplichting aan hem heeft – dit is een principe van me – maar waar is het. (Nie powiedzialem mu tego osobiscie, poniewaz nie uwazam, ze powinienem dac komus do zrozumienia, ze jestem mu zobowiazany – to moja zasada – ale to prawda; Ik heb dit hemzelf niet gezegd – Nie powiedzialem mu tego osobiscie, omdat ik niet goedvind – poniewaz nie uwazam, iemand te laten merken dat men verplichting aan hem heeft – ze powinienem dac komus do zrozumienia, ze jestem mu zobowiazany, dit is een principe van me – to moja zasada, maar waar is het – ale to prawda). Hy zei dat Stern zoo'n knappe jongen was, dat hy zulke snelle vorderingen in de taal maakte, en dat hy duitsche verzen van Sjaalman in 't hollandsch vertaald had. (Powiedzial, ze Stern to taki bystry chlopak, robi tak szybkie postepy w jezyku i ze przetlumaczyl niemieckie wiersze Sjaalmana na holenderski; Hy zei dat Stern zoo'n knappe jongen was – Powiedzial, ze Stern to taki bystry chlopak, dat hy zulke snelle vorderingen in de taal maakte – robi tak szybkie postepy w jezyku, en dat hy duitsche verzen van Sjaalman in 't hollandsch vertaald had – i ze przetlumaczyl niemieckie wiersze Sjaalmana na holenderski). Ge ziet, de verkeerde wereld was in myn huis: de Hollander had in 't duitsch geschreven, en de Duitscher vertaalde in 't hollandsch. (Widzisz, zly swiat byl w moim domu: Holender pisal po niemiecku, a Niemiec tlumaczyl na holenderski; Ge ziet, de verkeerde wereld was in myn huis – Widzisz, zly swiat byl w moim domu, de Hollander had in 't duitsch geschreven – Holender pisal po niemiecku, en de Duitscher vertaalde in 't hollandsch – a Niemiec tlumaczyl na holenderski). Als ieder zich by zyn eigen taal had gehouden, zou er moeite gespaard zyn. (Gdyby kazdy trzymal sie swojego jezyka, oszczedziloby to klopotow; Als ieder zich by zyn eigen taal had gehouden – Gdyby kazdy trzymal sie swojego jezyka, zou er moeite gespaard zyn – oszczedziloby to klopotow). Maar, dacht ik, als ik myn boek door dien Stern schryven liet? (Ale, pomyslalem, a gdybym pozwolil Sternowi napisac moja ksiazke?; Maar, dacht ik – Ale, pomyslalem, als ik myn boek door dien Stern schryven liet – a gdybym pozwolil Sternowi napisac moja ksiazke?). Als ik er wat by te voegen heb, schryf ikzelf van-tyd tot-tyd een hoofdstuk. (Jesli bede mial cos do dodania, sam od czasu do czasu napisze rozdzial; Als ik er wat by te voegen heb – Jesli bede mial cos do dodania, schryf ikzelf van-tyd tot-tyd een hoofdstuk – sam od czasu do czasu napisze rozdzial). Frits kan ook helpen. (Frits tez moze pomoc; Frits kan ook helpen – Frits tez moze pomoc). Hy heeft een lystje van woorden die met twee e's geschreven worden, en Marie kan alles in 't net schryven. (Ma liste slow, ktore pisze sie z dwoma e, a Marie moze wszystko przepisac na czysto; Hy heeft een lystje van woorden die met twee e's geschreven worden – Ma liste slow, ktore pisze sie z dwoma e, en Marie kan alles in 't net schryven – a Marie moze wszystko przepisac na czysto). Dit is met-een voor den lezer een waarborg tegen alle onzedelykheid. (To od razu daje czytelnikowi gwarancje przeciwko wszelkiemu nieprzyzwoitosci; Dit is met-een voor den lezer een waarborg tegen alle onzedelykheid – To od razu daje czytelnikowi gwarancje przeciwko wszelkiemu nieprzyzwoitosci). Want dit begrypt ge toch, dat een fatsoenlyk makelaar aan zyn dochter niets in handen geven zal, wat niet strookt met zeden en fatsoen. (Bo to rozumiesz, ze przyzwoity makler nie da swojej corce niczego, co nie jest zgodne z obyczajami i przyzwoitoscia; Want dit begrypt ge toch – Bo to rozumiesz, dat een fatsoenlyk makelaar aan zyn dochter niets in handen geven zal – ze przyzwoity makler nie da swojej corce niczego, wat niet strookt met zeden en fatsoen – co nie jest zgodne z obyczajami i przyzwoitoscia).