Шрифт:
Annotation
Гуринович Влада
Гуринович Влада
Рэчыва
Рэчыва
1.
Спадзяюся, што Сашку Ялевча цяпер закрыюць, закрыюць надога, ва сякм разе, абвнавачанн яму прад'явл дастаткова сур'ёзныя. Я, са свайго боку, зрабла для гэтага сё ад мяне залежнае - дала супраць Сашк сведкавыя паказанн. Хаця яго сястрыца пляменнца настойлва прасл мяне ад гэтага стрымацца. Пагражал - маля, дурнца, ты нават не яляеш, у што ты лазш! Грошы таксама прапановал - галавакружную суму, ледзь не гадавы даход, як яны мел са сваёй аграсядзбы. Намякал яшчэ, што дапамогуць мне разжыцца кватэркай у сталцы (дурнца,
***
Завуць мяне Вкторыя, мне трох за трыццаць, я нядачнца. Жыву я правнцыяльным гарадку, самым звычайным нчым не выбтным -прыватны сектар, цагляная забудова, плошча з будынкам выканкаму, рынак, сквер, да Брэста сорак хвлн на маршрутцы. Завецца гарадок Маховшча (пэна, усё-тк ад слова 'мох', а не 'даць маху'), а мясцовыя жыхары называюць сябе, адпаведна, 'махачане', альбо, радзей, 'махачук'.
Я працую мясцовым паштовым аддзяленн, зарабляю дастаткова, каб не сядзець галоднай, купляць вопратку 'сэкандзе' аплачваць паслуг ЖКГ, але занадта мала, каб дазволць сабе крэдыт на кватэру альбо ато. Таму на працу я хаджу пешшу (балазе гарадок у нас невялк) жыву двухпавярховым драляным бараку, пабудаваным у трыццатыя гады мнулага стагоддзя. У тыя часы мой раён лчыся ледзь не фешэнебельным, тут сяллся дарнк вытворчасц дробныя партыйныя функцыянеры. Але - 'няма таго, што раньш было' - сёння тут усё у заняпадзе, раённыя лады жо дано абяцаюць знесц барак рассялць жыльцо у сучасныя кватэры. Абяцаюць ужо гадо дзесяць, здаецца мне, што я так згбею гэтай развалюсе, не дачакашы паляпшэння жыллёвых умо.
Вокны маёй кватэры адчыняюцца ледзь-ледзь праз рассохлыя рамы, па падлозе я стараюся хадзць асцярожна, бо старыя маснчыны пагрозлва рыпяць прагнаюцца, а тыпова пралетарскай лазеньцы (апетай яшчэ паэтам Маякоскм) не выводзцца цвль, а ванна ракавна пабты плямам ржы, якую не бяруць някя 'даместасы'. Кватэрка мая знаходзцца на другм паверсе, да якога вядзе драляная лесвца з расхстаным парэнчам. Сцены пад'езда абклеены папяровым рамонкам матылькам, а нзе над паштовым скрыням красуюцца рэпрадукцы шэдэра жывапсу, павыразаныя са старых савецкх часопса. мправзаваная арт-галерэя. Звонку ля ваходу пад'езд стаць лавачка, пафарбаваная жоты з чырвоным, а побач размяшчаецца невялкая нсталяцыя - пальма з пластыкавых бутэлек, аднавок сн мядзведзь пад зламаным парасонам два лебедз, зробленыя са старых атапакрышак. На жаль, я не ведаю, хто вё моду на гэты дзнаваты 'ландшафтны дызайн', бо кал б ведала, то падала бы на нягоднка скаргу мжнародны трыбунал - за асаблва цынчны здзек з эстэтычных каштонасцей. Мне не падабаецца, што мая дзевяцгадовая дачка расце, гледзячы на гэту безгустонасць. Зрэшты, Алеська не бачыць тут нчога брыдкага. Сняга мядзведзя-нвалда яна любць, называючы яго Пафнуцем, а парачку качукавы лебедзя ласкава клча "жанх нявеста' кажа, што х хутка з'явяцца маленькя лебедзянятк. Часам мне здаецца, што яна ведае занадта многа для свайго зросту. па-мойму, густ яе жо безнадзейна сапсаваны, ва сякм разе, яна крыдуе, кал я называю Пафнуця лебедзя 'страхоццям'. Таксама яна крыдзцца, кал я забараняю ёй гуляць з Лёнем.
Лёня - гэта сын Сашк Ялевча. Лёню стольк ж гадо, што маёй дачцэ, яны вучацца адным класе. Ялевчы жывуць у прыватным сектары праз квартал ад майго дома. Сем'ям мы не сябруем - крый Божа!
– аднак Лёня часцяком прыходзць да нас у двор, яны з Алесяй гуляюць ля пад'езда. Мне гэта не падабаецца, бо Лёня мяне палохае. Не магу сказаць дакладна, што канкрэтна з м не так. Някх адхлення у развцц ён не мае, са школьнай праграмай спраляецца, прынамс, настанца на яго не скардзцца. Але сё рона м адчуваецца штосьц хваравтае, ненармальнае. Мажлва, мяне бянтэжаць дзныя маклвасць замкнутасць, зусм нетыповыя для яго аднагодка. Ён скрытны дзклвы, з зацкаваным позркам панурым выразам твару - нкол не засмяецца, не смхнецца нават. Са мной Лёня амаль не размаляе. Убачышы мяне, ён невыразна цэдзць скрозь зубы: 'здрасце...' тут жа адварочваецца. Ён наогул шарахаецца ад дарослых, пазбягае глядзець м у вочы. Свах аднагодка ён таксама цураецца. У яго сябро-то няма. Затое з Алесяй яму неяк удаецца паразумецца. З ёй Лёня размаляе. Мабыць, нават занадта многа. Потым Алеся з дзцячай непасрэднасцю перадае мне змест гэтых размо. Шчыра кажучы, ад яе аповеда у мяне валасы стаюць дыбарам. Памятаю, як аднойчы за сняданкам Алеся, сербанушы какавы з кубка, сказала так будзённа, нбы гаворка шла пра надвор'е: 'А Лёне тата заб маму!' Я закашлялася, папярхнушыся кавай, паспешлва перавяла размову на ншую тэму.
Чутк пра тое, што Сашка Ялевч заб сваю жонку, гулял па гарадку жо дано. Махачане любл папляткарыць на гэтую тэму - як водзцца, у сябе на кухнях вядома, не прысутнасц дзяцей. Гсторыя сапрады была цёмная. Чатыры гады таму Аксанка, Сашкава жонка, паслзнулася перадпако, упала выцялася галавой аб край печы, атрымашы трамы, несумяшчальныя з жыццём. Потым вялося следства, Сашка праходз галоным падазраваным па гэтай справе. Вось тады аб'явлася гэта Марта Ялевч. Сашкава сястра, уладальнца аграсядзбы "Крыштальны рачук", што дваццац кламетрах ад Маховшча. Эфектная жанчына. За сорак пяць ёй ужо, але выглядае гадо на дзесяць маладзейшай - з шыконай фгурай, валасам чорным, як крыло вароны, гладкм тварам без адзнай зморшчынк. Пэна, на касметолага фтнес-трэнера грошай не шкадуе. апранаецца, як ад куцюр'е - дзелавыя гарнтуры са спаднцай жакецкам, туфл на абцасках. Бзнес-вуман. Марта прыехала на чорным джыпе, вялзным, як танк, адразу накравалася выканкам да 'начальства'.
– Да сябе на сядзбу х запрасла, адпачыць, - казала потым мая суседка баба Надзя. Яна была з тых самых усюдысных бабулек, што сядзяць на лавачцы ля пад'езда валодаюць нфармацыяй пра сё пра сх.
– Яны см выканкамам туды паехал... Ну, можа не см, але той самы дакладна бы, Валерка мой яго бачы.
Валерка, зяць бабы Надз, напярэдадн ездз на ровары вёску, на хрэсьбны да сваяко. Вяртася дадому ён позна ноччу, каб зрэзаць шлях, паеха па дарожцы паз 'Крыштальны рачук'. Каля аграсядзбы ён заважы 'таго самага', з выканкаму. Так бы мовць, без гальштука. Дакладней, адным споднм. 'Той самы' стая па пояс у дэкаратыным стаку сярод ружовых гарлачыка задрашы галаву да пон, рагата, як шаленец. Валерка тады цхенька збочы з дарог паеха напрост цераз лужок, ад граху далей. Ну, адпачывае чалавек, навошта замнаць?
А крымнальную справу, па якой праходз Сашка Ялевч, незабаве закрыл, спсашы сё на няшчасны выпадак. Сашка бы прызнаны невнаватым. 'Адкуплся', казал махачане. Усе разумел, што справа тут не чыстая. Сашку нашым гарадку ведал занадта добра. Гэты чалавек бы здольны на што загодна, на забойства таксама.
Яго празмерная жорсткасць выявлася яшчэ войску, дзе ён служы у званн ц то старшыны, ц то прапаршчыка. Сашку адправл адстаку з 'вочым блетам' пасля таго, як ён да пасмерц зб шарагоца. На новую працу ён так не ладкавася. Перабвася выпадковым заробкам, чымсьц прыгандлёва час ад часу 'зрывася', сыходзячы дзкя запо. Здавалася б, нчога асаблвага, многя так жывуць. Вось тольк пць Сашку было нельга. Зусм. Ан кропл. Ад адной тольк чарк у яго лтаральна знасла дах, ён понасцю губля кантроль над сабой. Нябожчыца Аксанка пра гэта ведала, але трывала, шкадавала свайго Сашку. Апекавалася м, як магла - хавала выпку, сачыла, каб ён не дакранася да пляшк. Скончылася сё вельм кепска - трамам, несумяшчальным з жыццём. Лёню было пяць гадо, кал загнула яго мац. Сашка сказа следчым, што той дзень Лёня гасцява у цётк на аграсядзбе, Марта Ялевч гэта пацвердзла. Пэна, абое хлусл, бо мяне мелся ншыя звестк. Лёня бы дома. Ён стая у перадпако бачы, як бацьк сварацца, а потым тата заб маму. Аднойчы Лёня 'па-сакрэце' расказа пра гэта Алес. нават паказа, як гэта было - ухап яе ззаду за шыю кольк разо прыкла лбом аб выступ сцяны. Лёгенька. Проста каб паказаць, як татка забва маму. Алесю гэта разла.
– Уяляеш, мам, у цётк Аксаны мазг адразу выскачыл, вось адсюль, - казала яна, тыцкаючы казальным пальцам сабе лоб.
– Дзядзька Саша ведаеш, як моцны?
– Алеся, не трэба так рабць. Нельга паказваць на сабе. Зразумела?
Гэта сё, што я здолела сказаць. Менавта тады я вырашыла, што яе стасунк з Лёнем трэба перапынць. Але што тут можна было зрабць? Перавесц дачку ншую школу я не магла - школа нас адзная гарадку. Забароны не дзейнчал. Кал я сказала Алес, што ёй не трэба гуляць з Лёнем, яна спытала, акруглшы вочы: 'Чаму?' Я, запнаючыся, пачала тлумачыць, што дзячынкам сорамна сябраваць з хлопчыкам, яна зно спытала 'чаму?', я заблыталася канчаткова, Алеся пакрыдзлася, я зразумела, што мяне яна не паслухаецца. Гутарка з настанцай таксама нчога не дала. "Размаляйце з Аляксандрам Ялевчам асабста!" - вось што я пачула адказ на маю просьбу паплываць на Лёню.
Размаляць з Сашкам я не стала. Няма сэнсу. Пасля смерц Аксанк ён зусм здурне. Пакуль вялося следства, Сашка трыма сябе руках, не скандал. Кал справу закрыл, ён на радасцях сышо у чарговы запой прапа на два тыдн. Яго знайшл на шашы ста кламетрах ад Маховшча. Сашка сядзе на збочыне понай прастрацы, п'яны расхрыстаны. Што з м здарылася як ён тут апынуся, Сашка растлумачыць не змог. Тады яго ледзь не пазбавл бацькоскх право, але Марта зно умяшалася. Яна зяла Лёню пад сваю апеку, а нядбалага брата прыстрола платную наркалагчную клнку. Кал Сашку больш-менш прывял прытомнасць, Марта сур'ёзна з м пагаварыла. Сваю сястру Сашка, вдаць, пабойвася, бо выйшашы з клнк, ён неяк прыцх, узяся за розум. Ён нават зарэгстравася ндывдуальным прадпрымальнкам прыняся рабць пад заказ садовую мэблю. У яго з'явлся заказчык, справы пайшл гору. Пратрымася ён, аднак, нядога. Праз пагода Сашка зно 'сарвася', напся хлам разам з двума сабутэльнкам - нейкм заезджым малойчыкам - адправся на мясцовыя моглк... Галаву праветрыць, у хаце тлумна, тлумачы ён потым млцыянтам. Не, ён не ведае, чаму дванаццаць надмаглля аказался разбтым перакуленым. Яны ж старыя, недагледжаныя, пэна, сам пал. наогул 'кал мы прыйшл, яно жо было так'. Куды падзелся сабутэльнк, ён таксама не ведае. 'На досвтку сабрался ды пайшл, я спа ужо'. Потым прыехала Марта Ялевч, ад Сашк адчаплся. Ён зно аказася 'н пры чым', нават штрафу не спагнал.
Пасля гэтага здарэння махачане зненавдзел Сашку канчаткова, з м перастал размаляць. Зрэшты, яму было пляваць. Сашка вё вельм адасоблены лад жыцця амаль н з км не камункава, апроч некалькх мясцовых забулдыг. Прадпрымальнцтва сваё ён закну - надакучыла. Запо яго цяпер здарался рэгулярна. Аксанк больш не было, нхто яго не кантралява, ён мог рабць усё, што захоча. Наступствы яго не палохал - усё рона сястрычка выручыць. Яна, дарэчы, неяк паспрабавала ладкаваць Сашку да сябе на аграсядзбу рознарабочым. Але Сашка там не затрымася - Марта яго вытурыла, бо ён пача папросту абкрадваць клента, якя гасцявал на сядзбе. Сам Сашка стався да гэтага легкадумна: 'Запазычы тое-сёе, што? У х грошай куры не клююць, нчога, не збяднеюць!' Аднак, накольк мне вядома, скандал там выйша грунтоны, бо кра ён не тольк грошы, але таксама...