Рэчыва
Шрифт:
– Рэчыва!
– казала баба Надзя.
– Сашка, дурань, рэчыва х спёр, вось яго турнул.
Рэчыва - гэта так адмысловы вядзьмарск парашок, сур'ёзна, з веданнем справы, тлумачыла баба Надзя. Марта-Ялевчыха трымае яго сябе на сядзбе для 'шабаса'. А сядзба яе для 'каншпрацы', там насамрэч праклятае месца накшталт Лысай гары, туды 'чарнакнжнк' з усяго свету з'язджаюцца ладзяць блюзнерствы. З х Марта грошай не бярэ, ёй золата чорт з пекла цягае. Марта - вядзьмарка. мац ейная вядзьмарыла, бабка, прабабка. Мар'янка, дачка Ялевчых, хоць маладая, а жо вядзьмарка. У х гэта па жаночай лн перадаецца.
– А мужык хнм родзе дурныя се, папсаваныя, - па-змонцку
– Лёнька малы таксама папсаваны. Гэта праклён так, плата д'яблу!..
У гэтых балачках прысутнчала зерне сцны. Можна было зрабць здагадку, што на аграсядзбе збраюцца - не 'чарнакнжнк', канечне, а звычайныя алгарх. Прыязджаюць разам са свам каханкам ды чыняюць каканавыя орг. Вось вам 'рэчыва'. Кал гэта прада, то Сашка з Мартай павязаныя намёртва. Сашка занадта многа ведае, сястрычка плацць яму за мачанне. Што ж, тады сё ясна. Зразумела, чаму Марта даруе брату се яго выбрык, дасылае Сашку грошы, якя той спрана прапвае. Рэчыва...
Мая непрыязнасць да Сашк распасюджвалася на яго сына Лёню, хаця я разумела, што дзця н чым не внаватае. Падчас Сашкавых запоя Лёня збяга з дому дзе-небудзь хавася, пакуль татка не працверазее. Кольк разо ён усё-тк трапля бацьку пад гарачую руку прыходз у школу сняках. Усе гэта ведал, ды хба дас тут рады? У Сашк ж такя заступнк, паспрабуй тольк паскардзцца - адразу парашок сатруць, з'ядуць з граззю... Аднойчы Сашка нават паласну Лёню нажом, бо з п'яных вачэй яму пачало трызнцца, быццам Лёня не яго сын, а пасланец пекла, прыйшо па яго душачку.
– Дзядзька Саша яго хаце у шыю пырнуць, але Лёня руку паспе падставць. А дзядзька Саша потым сказа, што Лёня сам паранся, з ровара па, - гаварыла Алеся так нязмушана, быццам распавядала пра чарговую серыю свах упадабаных 'Смяшарыка'. У мяне ж валасы на галаве варушылся ад жаху, я не ведала, як яе абаранць, як пераканаць трымацца далей ад гэтых Ялевча, ад усёй х звар'яцелай сямейк.
2.
Развязка гэтай гсторы атрымалася нагэтульк дзкай, што нават цяпер успамны аб ёй прымушаюць мяне скаланацца, нейкая частка маёй свядомасц адмаляецца верыць, што сё гэта адбылося на самай справе, а не было трызненнем або жахлвай мрояй. Таксама я павнна сказаць, што сёння мне страшна сорамна за сваю былую чэрствасць маладушнасць... Але, зно-тк, давайце па парадку.
Той восеньск вечар бы самы звычайны. Я шла дадому, сумленна адпрацавашы свае рэгламентаваныя 8 гадзн, абедзвюх руках цягнула важкя торбы - заскочыла па дарозе гастраном на сезонны рынак. Ранак выдася пахмурны, пасля абеду луп абложны дождж, а я як на лха не захапла парасон сядзела на службе кслым настро, прадчуваючы, што прамокну да нтк па дарозе дадому. Але на шчасце, пад вечар дождж пераста, засвяцла скупое кастрычнцкае сонца. З прамытых нябёса веяла спакоем прахалодай, пасюль блшчал лужыны, мокры асфальт пах дажджом морам, а жоклае лсце - ванллю. Настрой мой значна палепша. Я крочыла павольна, дыхаючы на поныя грудз падсталяючы твар восеньскаму астыламу сонцу. Я сё яшчэ здольная атрымлваць асалоду ад жыцця, не гледзячы на тое, што я нядачнца, у мяне няма н мужа, н ато, у руках у мяне цяжкя клунк. Усё добра, жыццё цудонае.
Ля пад'езда свайго дома я гледзела Алесю Лёню. Урок школе дано скончылся, яны, як часта бывала, гулял двары. Тольк гэтым разам гульня была дзная - яны абое стаял пасярод велзарнай
Мая плынь думк разам спынлася, кал я бачыла, што робць Лёня. Схлшыся над мёртвай кошкай, ён пагладз яе па адубелай спне -ласкава без ценю гдлвасц, як быццам жывёлнка была жывая. Алеся глядзела смхалася. Зразумешы, што зараз яна зробць тое ж самае - нахлцца над лужынай пагладзць дохлую кошку, я выпусцла з рук торбы з прадуктам кнулася да х з усх ног. 'Алеся! Алеся!'- крычала я. Яна азрнулася. Я бегла лужыну - у мах туфлях тут жа захлюпала халодная жыжка - схапла Алесю за руку.
– Алеся, ты рок зрабла? Хуценька дадому!
– я пацягнула яе да пад'езда.
– Ой, ну ма-а-м! Можна мы яшчэ трошачк пагуляем?
– заенчыла яна, упраючыся.
– Хуценька! Без размо.
Я запхнула яе пад'езд. Потым, вярнушыся, я падхапла з зямл свае клунк. У туфлях працна чвякала - зараз прыйдзецца сушыць х цэлыя сутк. Лёня па-ранейшаму стая пасярод лужыны, у якой плавала дохлая кошка, глядзе на мяне спадылба, ледзь не з нянавсцю. Праходзячы мма нсталяцы з лебедзям пальмам, я заважыла, што плюшавы мядзведзь-нвалд прамок наскрозь, яго сняя посць набрыняла вльгаццю. Зламаны парасон яму не дапамог.
Назатра па дарозе на працу я едзь не трапла пад колы ато. Зазявалася. Паштамт наш знаходзцца на зацшнай вулачцы, машын тут амаль няма, таму я часта грэбую правлам дарожнага руху, на пераходзе не гляджу па баках. Усё адбылося вельм хутка - я раптам пачула рэзк вск тармазо, нстынктына кнулася бок праз мгненне апынулася на асфальце. Белы легкавк спынся лтаральна паметры ад мяне. Дзверы адчынлся, з салона выбег збялелы кроца - выдавала на тое, што ён бы напалоханы нават болей, чым я. Ён бы не з тутэйшых. Гарадок наш маленьк, махачане ведаюць адно аднаго твар, а гэтага чалавека я бачыла першыню жыцц. Незнаёмец дапамог мне падняцца на ног, падабра з зямл маю сумачку працягну яе мне, увесь час пытаючыся, ц парадку я. Падаючы, я абадрала кро далон моцна выцялася каленам аб асфальт - пэна, будзе непрыгожы сняк. У астатнм я пачувалася нармалёва, пра што паведамла заклапочанаму кроцу. Ён прапанава адвезц мяне бальнцу.
– З-за нейкай драпны?
– я смхнулася.
– Дастаткова пераксам апрацаваць, а для гэтага мяне на рабоце ёсць аптэчка.
– Ну, давайце хаця б да работы вас давяду, - прапанава ён.
Я хацела была адмовцца, але зрабшы крок, я адчула так востры боль у калене, што мяне пацямнела вачох. Накульгваючы абапраючыся на руку незнаёмца, я пабрыла да паштамта. Ён зно прапанава адвезц мяне бальнцу.
– Ой, ды не хвалюйцеся вы так. Да вяселля загоцца, - сказала я.
– А што, плануецца вяселле?
– спыта ён з цканасцю.