Рускія народныя казкі
Шрифт:
— Ну, паляўнічы,— кажа арол,— не набраўся я яшчэ ранейшай сілы. Кармі мяне і другі год.
Дзень за днём прабягае — другі год мінае. Апусцеў і другі засек. Зноў прывёз паляўнічы арла ў лес, да высокай сасны.
Узвіўся арол за цёмныя хмары, разляцеўся-азагнаўся зверху ды як стукнецца грудзьмі ў дрэва. Раскалолася дрэва на чатыры часткі.
— Відаць, давядзецца табе, добры малойца, яшчэ год карміць мяне. Не набраўся я ранейшай сілы.
Вось мінула тры гады, тры месяцы і тры дні. Усе
— Вязі мяне зноў на тое самае месца, да высокай. сасны.
Паслухаўся паляўнічы, прывёз арла да высокай сасны.
Узвіўся арол вышэй, чым раней, нібы пярун, грымнуў зверху ў самае вялікае дрэва — і разбіў яго на трэскі ад вяршаліны да кораня. Ажно ўвесь лес наўкол захістаўся.
— Дзякую табе, добры малойца! Цяпер вярнулася да мяне сіла ранейшая. Кідай ты каня ды садзіся на крылы мне. Панясу я цябе ў сваю родную старонку і расплачуся з табою за ўсё дабро.
Сеў паляўнічы арлу на крылы. Паляцеў арол на сіняе мора і падняўся высока-высока.
— Паглядзі,— кажа,— на сіняе мора: ці вялікае?
— З добрае кола,— адказвае паляўнічы.
Страпянуў арол крыламі і скінуў паляўнічага ўніз.
Даў яму зведаць смяртэльны страх і падхапіў, не дапусціў да вады.
Падхапіў і падняўся з ім яшчэ вышэй.
— Зірні цяпер на сіняе мора: ці вялікае?
— З курынае яйка,— адказвае паляўнічы.
Страпянуў арол крыламі і зноў скінуў паляўнічага
ўніз. Над самай вадой падхапіў яго і падняўся ўгору яшчэ куды вышэй.
— Ну, цяпер зірні на сіняе мора: ці вялікае?
— З макавае зернетка.
Трэці раз страпянуў арол крыламі і скінуў паляўнічага з паднябесся, ды зноў-такі не даў даляцець да вады, падхапіў на крылы і пытаецца:
— Што, добры малойца, спазнаў, які смяртэльны страх бывае?
— Спазнаў,— кажа паляўнічы.— Я ўжо думаў, канцы мне прыйшлі.
— Вось і я так думаў, калі ты ў мяне са стрэльбы цэліўся. Ну, цяпер мы з табой за нядобрае расквіталіся. Давай за дабро разлічвацца.
Паляцелі яны на бераг. Ляцелі нізка ці высока,
блізка ці далёка — аж бачаць: сярод поля медны слуп стаіць, быццам жар гарыць.
Апусціўся арол уніз.
— Ану, паляўнічы,— кажа ён,— чытай, што на слупе напісана.
Прачытаў паляўнічы: «За гэтым слупам медны горад ёсць — на дваццаць пяць вёрст удаўжкі і ўшыркі».
— Ідзі ў медны горад,— кажа арол.— Тут жыве сястра мая старэйшая. Пакланіся ёй і папрасі ў яе куфэрачак медны з меднымі ключыкамі. Ды нічога іншага не бяры — ні золата, ні серабра, ні камянёў-самацветаў.
Пайшоў паляўнічы ў медны горад, да царыцы Медзяніцы, арловай сястрыцы.
— Добры дзень, царыца! Брат паклон пасылае.
— Ды адкуль жа ты майго брата ведаеш?
— Так і так... Карміў я яго, хворага, зраненага, цэлыя
— Дзякуй, добры чалавек. Вось табе золата, серабро, самацветы-камяні. Бяры колькі душа пажадае.
Нічога не бярэ паляўнічы, толькі просіць у царыцы медны куфэрачак з меднымі ключыкамі.
— Не, галубок! Не той бо? ды не на тую нагу надзяваеш. Дорага каштуе мой куфэрачак.
— А калі дорага, дык мне нічога не трэба.
Пакланіўся паляўнічы, выйшаў за гарадскія вароты
і расказаў арлу ўсё як ёсць.
Раззлаваўся арол, падхапіў паляўнічага і панёс-памчаў. Ляціць — шуміць у паднябессі.
— Ану,— кажа,— зірні, добры малойца, што ззаду творыцца і што наперадзе робіцца?
Паглядзеў паляўнічы і кажа:
— Ззаду вялікі пажар гарыць, наперадзе кветкі цвітуць.
— Гэта медны горад гарыць, а кветкі цвітуць у сярэбраным горадзе.
Апусціўся арол пасярод поля каля сярэбранага слупа і загадвае паляўнічаму ,надпіс чытаць. Прачытаў паляўнічы: «За гэтым слупам стаіць горад сярэбраны — на
пяцьдзесят вёрст удаўжкі і ўшыркі».
— Тут жыве мая сярэдняя сястра,— кажа арол.— Папрасі ў яе сярэбраны куфэрачак з сярэбранымі ключыкамі.
Пайшоў паляўнічы ў горад — проста да царыцы, арловай сястрыцы. Расказаў ён, як жыў у яго тры гады, тры месяцы і тры дні яе брат, нядужы, зранены, як яго паіў, карміў, глядзеў, каб ён здароўе набыў. I папрасіў за ўсё за гэта сярэбраны куфэрачак і сярэбраныя ключыкі.
— Не,— кажа царыца,— не той кавалак хапаеш: чаго добрага — падавішся. Бяры колькі хочаш золата, серабра, камянёў-самацветаў, а куфэрачак мой дорага каштуе.
Пайшоў паляўнічы з сярэбранага горада і расказаў арлу ўсё як ёсць.
Раззлаваўся арол, падхапіў паляўнічага на крылы шырокія і паляцеў з ім прэч.
Зноў ляцяць у паднябессі:
— Ану, добры малойца, што ззаду і што наперадзе?
— Ззаду пажар гарыць, наперадзе кветкі цвітуць.
— Гэта гарыць сярэбраны горад, а кветкі цвітуць у залатым.
Апусціўся арол пасярод поля, каля залатога слупа. Кажа паляўнічаму, каб надпіс чытаў.
Прачытаў паляўнічы: «За гэтым слупам залаты горад стаіць— на сто вёрст ушыркі і ўдаўжкі».
— Ідзі туды,— кажа арол.— У гэтым горадзе жыве мая меншая сястра. Папрасі ў яе залаты куфэрачак з залатымі ключыкамі.
Пайшоў паляўнічы проста да царыцы, арловай сястрыцы. Расказаў, што ведаў, і папрасіў залаты куфэрачак з залатымі ключыкамі. Паслухала яго царыца, падумала, галавою паківала.
— Дарагі мой куфэрачак,— кажа,— а брат даражэйшы.
Пайшла і прынесла паляўнічаму залаты куфэрачак
з залатымі ключыкамі.
Узяў паляўнічы дарагі падарунак, пакланіўся царыцы і выйшаў за гарадскія вароты.