Сабака з залатым зубам
Шрифт:
Кацярына Карпаўна спрабуе надзець вяроўку сабе на шыю, але ў гэты момант у пакой з енкам убягае Фяўроння Захараўна.
Фяўроння Захараўна (Істэрычна). А-а… А-а!..
Маёр Козлікаў. Што з табой?
Фяўроння Захараўна крычыць яшчэ мацней. Маёр Козлікаў трасе яе за плечы.
Што-о?..
Фяўроння Захараўна.
Маёр Козлікаў. Што сабачка? Гавары, мля!
Фяўроння Захараўна заходзіцца ад плачу.
Сабачка здох?
Фяўроння Захараўна. Не-е-е…
Маёр Козлікаў. Захварэў?
Фяўроння Захараўна. Не-е-е…
Маёр Козлікаў. Уцёк?
Фяўроння Захараўна. Не-е…
Маёр Козлікаў. Дык што тады? Гавары, мля. Я загадваю!
Фяўроння Захараўна. З-з-зуб…
Маёр Козлікаў. Сабака ўкусіў зубам?
Фяўроння Захараўна. Ой, не. З-зуб згубіў.
Маёр Козлікаў (плюе). Цьфу, не было бяды большай. Уставім новы. Будуць, мля, два залатыя зубы!
Фяўроння Захараўна. З-залаты з-зуб з-згу-біў!
Маёр Козлікаў. Во, мля! (Кідаецца шукаць зуб.)
Маёр Козлікаў і Фяўроння Захараўна поўзаюць па падлозе, заглядваюць ва ўсе куткі. З'яўляецца Лада. У яе на шнурку, які на шыі, матляецца залаты зуб сабакі.
Лада. Продкі, што шукаеце?
Маёр Козлікаў. Адстань!
Фяўроння Захараўна. Не перашкаджай!
Лада. Продкі, як мой залаты кулон? (Паказвае ім залаты зуб на шнурку.)
Маёр Козлікаў і Фяўроння Захараўна падымаюць галовы, устаўляюцца на залаты зуб, які паказвае Лада. Першай не вытрымлівае Фяўроння Захараўна. Яна кідаецца да Лады. Лада ўцякае ад маці. Маёр Козлікаў устае, стомлена павісае на стале. Падыходзіць Кацярына Карпаўна.
Кацярына Карпаўна. Сынок, не магу ніяк памерці, прабач…
Маёр Козлікаў. Не можаш, дык кладзіся ў труну жывой. (Вывалаквае труну на сярэдзіну пакоя.)
Кацярына Карпаўна. Можа б, ты са свайго рэвальверта падстрэліў мяне, сынок?
Маёр Козлікаў. Ну што ты, матка? Дадумалася. Хочаш роднага сына забойцам зрабіць? Залазь во!
Кацярына Карпаўна. Ой, не ўмею я. За ўсё жыцце ўсяму навучылася. А вось паміраць — не.
Маёр Козлікаў. Што тут умець? Глядзі, матка! (Забіраецца ў труну, складвае рукі, заплюшчвае вочы.)
Кацярына Карпаўна. Сынок, Каранатушка! Адумайся. Што ты робіш? Я сама!
У гэты момант дзверы ў пакой адчыняюцца.
Сяржант Дзюба (не заўважаючы маёра Козлікава, рапартуе). Таварыш маёр, загад вы… (Раптам бачыць маёра Козлікава ў труне.) Таварыш маёр! (Паўзе да яго на каленках.) Т-таварыш маёр! (Плача.) На каго ж вы мяне кінулі?! Што ж я без вас рабіць буду?..
Маёр Козлікаў (на сяржанта). Цыц!.. Гарэлкі сюды!
Сяржант Дзюба (як бы не чуе). Карміцель наш!
Маёр Козлікаў (грозна). Гарэлкі, бязмен, мля…
Сяржант Дзюба (усхопліваецца). Й-ёсць гарэлкі! (Падае бутэльку і шклянку.)
Маёр Козлікаў налівае ў шклянку гарэлку і выпівае прама ў труне.
Маёр Козлікаў (дзеду Язэпу). А ты, дзед, прахвост. (Іншым тонам.) Здаць матчыны грошы, мля!
Кацярына Карпаўна. Сынок, я зраблю, як ты хочаш. Я лягу ў труну, памру зараз жа. Толькі хай грошы будуць у Язэпа.
Маёр Козлікаў (дзеду Язэпу). Грошы!
Дзед Язэп (у роздуме). Карпаўна, аддаць?
Маёр Козлікаў (спрабуе вылезці з труны, але набраўся настолькі, што не можа). За зневажэнне асобы — пад суд!
Дзед Язэп. «Асоба».
Маёр Козлікаў. Я — маёр Козлікаў. Каранат Каранатавіч, ад слова «каранаваны»…
Дзед Язэп. Правільна. Каранаваны…
У пакой убягае Фяўроння Захараўна.
Фяўроння Захараўна (працягвае ў руцэ шнурок з залатым зубам). Знайшоўся! Праглынуць хацела, падла. З горла ледзь выдрала…
Да дзеда Язэпа падбягае сабачка, вішчыць.
Дзед Язэп (лашчыць сабаку). Тузік! Гэта ж мой Тузік. І зуба наперадзе няма. Якраз у тым месцы.
Маёр Козлікаў скрыгоча зубамі і пераварочваецца ў труне. Сяржант Дзюба паўзком дае цягу да дзвярэй. Трымаючыся за шыю, уваходзіць Лада.
(Да Кацярыны Карпаўны.) Хадзем, Карпаўна… У вёску! Табе тут больш нечага рабіць.
Лада. Забярыце і мяне. Інакш я такое зраблю, увесь раён уздрыгнецца. Уставай, ба… Ба!.. Ты што? (Тармосіць старую.)