Тарэадоры з Васюкоўкi (на белорусском языке)
Шрифт:
Але ўсё роўна настрой у Явы быў кепскi, прыгнечаны.
– Гад я, - упiкаў ён сябе.
– Мацi мяне цалуе: "Сыночак, сыночак!" падарункi для мяне, а я... Ведала б яна, якi я... Лепей бы адразу... I што ж гэта будзе! Эх, калi б высачыць, пакуль няма мацi, тых шпiёнаў! Усё было б добра. Можна было б расказаць праўду. Як я тапiўся i наогул... Эх, калi б высачыць...
Я невыразна мгыкаў:
– Мгы... вядома... так...
Я не верыў у рэальнасць гэтай справы.
Але на другi дзень пасля
– Хутчэй... хутчэй... хутчэй...
Я ўжо думаў - цi пажар, цi землетрасенне, цi футбол па тэлевiзары перадаюць. Я сама што вядро цягнуў з калодзежа. Да палавiны выцягнуў. I вядро, калi ён прыбег, шубоўснула назад.
– Што такое?
– Гайда хутчэй! Яны iдуць у плаўнi. Вось зараз. Сам чуў размову. Кныш кажа: "Штосьцi доўга няма справы. Прысохла. Ерунда атрымлiваецца". А Бурмiла: "Так-так, трэба канчаць, паедзем сягоння, я ж невiнаваты, што прастудзiўся. Захварэў..." А Кныш: "Дык я зайду да цябе праз паўгадзiны, i паедзем..." Хутчэй, Паўлуша! Я адчуваю, нешта будзе! Гайда, ну!
Ён гаварыў так горача i пераконлiва, што маё вядро, запоўненае вадой напалавiну, здаецца, само выскачыла з калодзежа, iмгненна апынулася на ганку, а мы з Явам, як выстраленыя з рагаткi, памчалiся па вулiцы.
РАЗДЗЕЛ XI
Трагедыя ў кукурузе. I хто б, вы думаеце, нас выратаваў?..
Нам не давялося доўга сядзець у карчах каля Бурмiлавай хаты. Не прайшло i дзвюх хвiлiн, як з форткi выйшаў Кныш, а за iм Бурмiла з мяшком за плячамi.
Хата Бурмiлы стаяла за школай, на ўскраiне вёскi. Адразу за ёй пачыналася вялiкае кукурузнае поле. Мiма яго вiлася палявая сцяжына.
Кныш i Бурмiла пайшлi па сцежцы, а мы з Явам - па кукурузе. Не прайшлi i сто метраў, як Кныш раптам спынiўся i, чуем, кажа:
– Слухай, здаецца, да нас нейкiя пацаны прычапiлiся.
– Дзе? Хай iх халера!
– здзiўлена прагудзеў Бурмiла.
– Ды вунь там, у кукурузе.
– Ану, iдзём напрасткi праз кукурузу. Праверым.
Мы з Явам гэпнулiся на зямлю i, як зайцы, на карачках шуснулi ў глыб кукурузы.
Шорсткае лiсце па-здраднiцку шапацела навокал. I не здагадаешся, цi гэта ад ветру, цi нехта iдзе. Здавалася, Кныш i Бурмiла ўжо над галавой. Вось-вось наступяць i раздавяць цябе, як жука.
Адчуваючы ў жываце агiднае "ой-ой-ой", я бег на карачках усё далей i далей. I калi ўжо зусiм паабдзiраў каленi, спынiўся i прыпаў, цяжка дыхаючы, да зямлi. "Больш не магу! Няхай наступаюць!" Але нiхто на мяне не наступiў. Я паляжаў трохi, прыслухваючыся.
Ш-шу-шу... шрх-хр... шшшу...
Увесь час, без перапынку, шапацiць навокал.
I не чуваць у гэтым шапаценнi нi Кныша, нi Бурмiлы, нi майго сябра. А каб убачыць - i марыць няма пра што. Далей свайго носа нiчога не
Паляжаў я яшчэ трошкi, вушы наставiў. Нiчога. Нiчагусенькi. Дзе ж Ява? Мы ж нiбыта разам беглi.
– Ява!
– шапчу я нарэшце.
Анi-нi.
– Ява!
– шапчу ўжо трохi мацней.
Кiнуўся я ў адзiн бок, у другi.
– Ява!
– крычу я голасна. Чорт яго бяры! Кныша i Бурмiлу мы ўжо ўсё роўна праваронiлi - гэта факт. Яны ўжо ого-го як далёка.
– Ява!
– крычу я з усiх сiл, - Ява! Агу! Дзе ты?
– Цыць!
– чую нарэшце таямнiчы голас Явы.
– Цiшэй!
– Ды што "цiшэй"!
– крычу я.
– Iх ужо даўно няма! А я нiчога не бачу ў гэтым гушчары. Не ведаю, у якi бок iсцi. Паўзi сюды.
Ява трошкi памаўчаў, потым кажа:
– Паўзi ты сюды!
Папоўз я на Яваў голас.
Поўз-поўз - няма Явы.
– Ява, - клiчу нарэшце.
– Агу!
– чуецца далёка злева (а было ж у правым баку).
– Ява!
– раззлавана крычу я.
– Куды ты папоўз, хай цябе! Не туды ты паўзеш!
– Гэта ты, - крычыць ён, - гэта ты не туды паўзеш! Я паўзу правiльна.
– Ды ну цябе! Паўзi сюды.
– Гэта ты сюды паўзi!
Вось так, пераклiкаючыся, мы пачалi зiгзагамi падпаўзаць адзiн да аднаго. Нарэшце я з маху носам у Явавы нагавiцы ўткнуўся.
– Цьфу!
Яшчэ трошкi - i мы б размiнулiся.
Селi, аддыхваемся.
– Раскрычаўся! З табой толькi шпiёнаў i лавiць!
– цэдзiць праз зубы Ява. З табой толькi гаршкi ў печы лавiць, а не шпiёнаў!
– Якi смелы! Чаго ж ты драпануў? Скажы дзякуй, што яны яшчэ не падушылi нас, як мышэй...
Ява адразу падскочыў.
– Пайшлi. Пайшлi хутчэй на дарогу. Можа, яшчэ i паспеем. У рэшце рэшт я ведаю, дзе iх трэба шукаць.
I Ява бадзёра рвануўся наперад. Я - за iм. Не звяртаючы ўвагi на боль у нагах, мы iшлi вельмi хутка, нават беглi. Кукурузнае лiсце хлёстала нас па шчоках, лезла ў вочы, абдзiрала рукi.
Iсцi рабiлася ўсё цяжэй.
– Ява, - сказаў я, цяжка дыхаючы, - нешта мы доўга iдзём.
Ява маўчаў.
– Ява, - сказаў я, дыхаючы яшчэ цяжэй, - дзе дарога?
Ява маўчаў.
– Ява, - сказаў я, задыхаючыся, - мы не туды iдзём.
Ява спынiўся:
– Давай адпачнём.
Мы селi на зямлю.
– Ты ведаеш, якiя гэтыя кукурузныя масiвы, на колькi яны кiламетраў цягнуцца?
– сказаў Ява.
– Калi не туды пойдзеш, можна iсцi два днi - i не дойдзеш. Зусiм заблудзiцца можна.
– Што? Што ты вярзеш?
– сказаў я, адчуваючы, як ледзянее маё сэрца. Кукуруза не лес i не плаўнi, у кукурузе нельга заблудзiцца. Уставай, пайшлi.