Таямнічы надпіс
Шрифт:
— Як табе, Міхась, не сорамна! — абурылася Таня.
— А дзе ж усе астатнія? — спытаў хлопчык, нібы не звярнуўшы ўвагі на рэпліку Міхася.
— Пайшлі дапамагаць калгасу сена зграбаць, — адказала Таня. — Даручылі нам вячэру прыгатаваць, а мы не тое што зварыць, а нават касцёр распаліць не можам. Ці няма ў цябе запалак?
— Не, — мацаючы кішэні, адказаў хлопчык. — Але гэта не бяда. — Агледзеўшыся па баках, заўважыў кінутыя Міхасём два каменьчыкі.— Зараз будзе агонь.
Да аднаго з каменьчыкаў ён прыклаў пучок сухога моху, а другім пачаў
Вось дык малайчына! — узрадавалася Таня.
— Падумаеш, — скептычна заўважыў Міхась, — крэмень жа я знайшоў.
— А што вы хацелі прыгатаваць на вячэру? — спытаўся хлопчык.
— Суп зварыць, але не ведаем, колькі чаго класці,— сарамліва адказала Таня.
— О, гэта вельмі проста. — Хлопчык зазірнуў у гаршчок. — Бульбы малавата.
Ён сеў і пачаў умела абіраць бульбу. Таня, паслаўшы Міхася па дровы для кастра, дапамагала хлопчыку.
Калі Міхась пайшоў, хлопчык спытаўся:
— А як ён вучыцца?
— Вучыцца добра, але рабіць нічога не ўмее. Я таксама нічога не ўмею, але я не саромеюся гэтага і вучуся, а ён не хоча.
У хуткім часе Міхась вярнуўся з трэскамі ў руках.
— Вось лепшыя дровы для кастра, сасновыя сучкі.
— Правільна, але ж яны сырыя, — заўважыў хлопчык. — Зараз я сам пашукаю.
— Ну і задавака! — незадаволена прамармытаў Міхась.
— Не, не задавака. Ён і сапраўды ўсё ўмее.
— «Умее, умее»! Падумаеш! Трэба будзе яго праэкзаменаваць. Практыка без тэорыі — нуль без палачкі.
З лесу нечакана пачулася песня. Неўзабаве да будана падышоў Несцер Фёдаравіч.
— Ну як, дзяжурныя, ці гатова вячэра? Усе ўжо мыюцца ў рэчцы.
— Хутка згатуецца, — не дужа ахвотна адказаў Міхась.
— Ну вось, — звяртаючыся да Тані, весела сказаў настаўнік, — а ты не хацела заставацца. З такім арлом нідзе не прападзеш.
Міхась нічога не сказаў.
— Мы таксама добра папрацавалі,— гаварыў Несцер Фёдаравіч, нібы не заўважаючы Міхасёвай панурасці.— Усё сена ў копы склалі, ды і навіну цікавую пачулі. Даведаліся, дзе жыве і вучыцца Віця Сташкоў, той славуты юннат.
— Дзе? — пацікавіўся Міхась. Выгляд у яго па-ранейшаму быў даволі змрочны.
— Тут, непадалёк, у Слабадзе. Вось што, вы рыхтуйцеся частаваць нашых працаўнікоў вячэрай, а я пайду пагляджу, як яны мыюцца…
— Цікава, дзе ж гэтая Слабада?
— А вось зараз даведаешся, — адказала Таня.
— Бачу, табе вельмі падабаецца гэты майстар на ўсе рукі.
— Вельмі.
— Зараз ты ў ім расчаруешся.
— Чаму?
— А вось пабачыш.
Калі хлопчык вярнуўся з сухімі сасновымі сучкамі, Міхась спытаў у яго:
— Ты мясцовы?
— Мясцовы.
— А дзе вёска Слабада?
— За рэчкай, адсюль будзе кіламетры тры.
— Скажы, а ці ведаеш ты славутых людзей свайго раёна?
— Чаму ж не? Ведаю.
— Ану, назаві…
— У нас ёсць два Героі Савецкага Саюза — Васіль Вітальевіч Крайко і Сцяпан Цімафеевіч Кандратовіч.
— Так. А яшчэ? — не супакоіўся Міхась.
— Ёсць яшчэ ў нас Героі Сацыялістычнай Працы. Вядомы льнавод Ніна Пятроўна Мытнік і яе бацька, палявод Пётр Ігнатавіч.
— А ці ведаеш ты Віцю Сташкова?
— Не, не ведаю, — адказаў хлопчык, крыху чамусьці пачырванеўшы.
— Ну вось, а гэта ж славуты юннат, пра якога пісалі ў газетах.
Хлопчык раптам заспяшаўся:
— Трэба дадому ісці, рыбу аднесці. Сёння акунёў налавіў. Таксама добрая юшка будзе…
У гэты момант вярнуўся Несцер Фёдаравіч. Убачыўшы хлопчыка, ён са здзіўленнем сказаў:
— Міхась, Таня! Чаму ж вы мне адразу не сказалі, што ў нас такі госць?!
— У нас ніякіх гасцей не было, — паціснуўшы плячыма, адказаў Міхась. — Хіба што гэты хлопчык…
— Ды гэта ж Віця Сташкоў! Як кажуць, уласнай персонай. Мы ж з табой ужо сустракаліся? — звярнуўся ён да Віці.
— Так. На раённым злёце юннатаў.
— Вось бачыш, якімі сапраўдныя піянеры бываюць! — ціха сказала Міхасю Таня.
— Хоць забі мяне, нізашто не паверыў бы, што такі славуты юннат — і раптам супам займацца будзе, — гэтак жа ціха адказаў ёй збянтэжаны Міхась.
— Таня, — спытаў Несцер Фёдаравіч, — ці гатова вячэра?
— Гатова, Несцер Фёдаравіч, — бойка адказала Таня.
— Тады, Міхась, кліч сюды ўсіх.
Выпрабаванне
Здарылася так, што трое шасцікласнікаў трапілі на нейкі рачны астравок.
Плылі яны ў лодцы, лодка пачала тануць і патанула.
Кінуліся хлопчыкі ў ваду, даплылі да вострава.
Выратаваліся.
Выратаваліся — гэта добра. Але што ж рабіць далей?
Есці няма чаго. Хутка стане цёмна. Аднак Пеця і Федзя не вельмі сумавалі. Стараючыся разагнаць дрэнны настрой, яны расказвалі смешныя гісторыі, спявалі песню пра адважнага капітана:
Раз пятнадцать он тонул, Погибал среди акул, Но ни разу Даже глазом Не моргнул…Горш было з Васем. Ён зусім зажурыўся. Як ні стараліся сябры, падбадзёрыць яго не ўдавалася.
Тады Пеця і Федзя пакінулі сябра на тым месцы, дзе сушылася іх адзенне, а самі пайшлі шукаць шчаўе.
Але адзіноцтва зусім дрэнна падзейнічала на Васю.
«Вось дык гісторыя, — думаў ён. — Нашым хлебам і салам, якія былі ў лодцы, зараз шчупакі ласуюцца, а мы сядзім галодныя. Як тут на адной траве пратрымаешся?» Ён з'еў некалькі лісточкаў шчаўя і больш не мог. «Як толькі коні ўсё жыццё харчуюцца травой?.. Куды падзеліся Пеця і Федзя?» І тут страшная думка прыйшла Васю ў галаву: «А што, калі яны знайшлі якую-небудзь лодку, паплылі на ёй, а мяне пакінулі тут аднаго?»