Таямнічы надпіс
Шрифт:
І ён закрычаў немым голасам:
— Пе-е-е-ця! Фе-е-е-дзя!..
Але Пеця і Федзя былі непадалёк і адразу ж вярнуліся.
— Ты чаго крычыш? — спытаў Федзя. — Глядзі, колькі мы шчаўя назбіралі!
— Ды ну! Не магу я гэтым шчаўем харчавацца.
— Тады пацярпі, пакуль дадому вернешся.
— Не трэба так, Федзя, — сказаў Пеця. — Ты, Вася, не сумуй. Нам толькі пераначаваць.
А заўтра раніцой знойдзем выйсце, вось пабачыш.
— Якое выйсце? — спахмурнеў Вася.
— Ну, ведаеш,
— Балбатня ўсё гэта, — круціў галавою Вася. — Што значыць «што-небудзь»? Паздыхаем тут з голаду, вось і ўсё. Думай не думай — усё роўна.
— Ну, а як жа Рабінзон? — не здаваўся Пеця.
— Значыць, ты дамоў і не збіраешся! — зрабіў вывад Вася. — Пра Рабінзона загаварыў, значыць, надоўга думаеш тут асесці!
— Ну, Вася, я ж таксама не ведаю, як будзе. Ведаю толькі, што не трэба траціць прысутнасць духу.
— А з чым яе, гэтую тваю «прысутнасць», ядуць? Са смятанай альбо так?
— Дзівак чалавек! — сказаў Федзя. — Іншы б радаваўся, што не патануў, а ты…
— Чаму ж тут радавацца? Яшчэ невядома, што лепш — патануць ці памерці маруднай галоднай смерцю.
— Кінь ты хныкаць! — пачаў злавацца Федзя.
— Нас выратуюць, абавязкова выратуюць! — сказаў Пеця.
— Хто? — буркнуў Вася.
— Ну… плытагоны… Альбо гэтыя…
— Вось менавіта «гэтыя». Сам не ведаеш, а гаворыш.
— Ну добра, але да раніцы ты можаш узяць сябе ў рукі? Раніцай па рацэ абавязкова хто-небудзь паплыве.
— Пакуль сонца ўзыдзе, раса вочы выесць.
— Ну вось… — засмучана сказаў Пеця. — А ці не ты сам клікаў нас у паход? Казаў: «Усе падарожнічаюць, а мы сядзім. Хіба мы горшыя?..»
— Размаўляць ты майстар! — усміхнуўся Федзя.
— Я правільна казаў, а што ж рабіць? Прапалі мы — і кропка.
— Эге-ге! — Федзя кінуўся да ракі.
— Што там? — крыкнуў яму Пеця.
— Балалайку маю да берага прыбіла.
— Вось легкадумны чалавек! — сказаў Вася. — Мы ў такім цяжкім становішчы, а ён пра балалайку думае.
— Але і панікаваць не трэба, — заўважыў Пеця.
З берага данеслася:
Гоп, кума, не журыся, Туды-сюды павярніся!Гэта спяваў Федзя. Спяваў і акампаніраваў сабе на балалайцы, якая, відаць, яшчэ не настолькі намокла, каб прыйсці ў нягоднасць.
— Ну, добра, давайце вячэраць, — сказаў Пеця.
— Шчаўе-шчаўе! — праспяваў Федзя. — Ад яго такі апетыт! Зараз бы цэлага барана з'еў!
— Кінь гаварыць пра ежу! — сказаў Вася. Федзя хацеў нешта запярэчыць, але Пеця зрабіў яму знак, і ён прамаўчаў.
Аднак Вася кінуўся ў траву і зарыўся ў яе з галавой.
— Чорт мяне падаткнуў з вамі ехаць! Сядзеў бы зараз дома і чай піў!
— Ха-ха-ха! —
— Ды ты бервяно сапраўднае! — вымавіў Вася скрозь слёзы. — У цябе да людзей і кроплі спачування няма!
— А ты панікёр, вось ты хто! — перастаўшы смяяцца, сказаў Федзя. — І якое да цябе спачуванне можа быць? Калі ўжо на тое пайшло, дык мы ўсе ў аднолькавым становішчы. Чаму ж табе аднаму трэба спачуваць? Гэта па-першае. А па-другое, магу цябе суцешыць. Памрэш ты вельмі не хутка. Чалавек можа пражыць без ежы тры або чатыры дні. Калі вада ёсць. А вады ў нас, як бачыш, хапае.
— Ты прыгадай французскага доктара Алена Бамбара, — дадаў Пеця. — Колькі ён дзён правёў у акіяне без прэснай вады і ежы! І не памёр.
— Вось сказаў дык сказаў,— запярэчыў Вася. — У акіяне столькі рыбы!
— Ну і мы не памрэм, — сказаў Федзя. — У нас і вада, і шчаўе.
— Але якія пакуты давядзецца нам перажыць! — голасам, поўным жаху, прашаптаў Вася.
— І ніякія гэта не пакуты, — стаяў на сваім Федзя. — Проста невялікія цяжкасці.
— Для цябе, можа, і невялікія, а я гэтага не перанясу…
— У вайну людзям і не такое пераносіць даводзілася, — напомніў Федзя словы, якія не так даўно чуў на піянерскім зборы ад самога Басі.
— Дык на тое і вайна! — згадзіўся Вася.
— Затое ў нас будзе такая загартоўка, якой няма ні ў каго з нашых таварышаў! — сказаў Федзя.
Ён зноў узяў балалайку і заспяваў:
Капитан, капитан, подтянитесь, Только смелым покоряются моря!— Ты б лепш падумаў, як выбрацца адсюль, — сказаў Вася.
— Гэта, бадай, правільна, — згадзіўся з ім Пеця. — Ты ведаеш, Федзя, выратаванне само не прыйдзе. А што, калі паспрабаваць звязаць які-небудзь плыт і…
— Хадзем! — узрадаваўся Федзя. — Трэба пахадзіць па беразе. Можа, там знойдуцца якія-небудзь бярвенні…
Тут Пеця раптам ускочыў, адной рукой тузануў Федзю, а другой паказаў удалечыню, на раку.
— Лодка! — закрычаў ён. — Лодка! Эге-гей! Сюды-ы! Людзі!.. Давайце разам крыкнем! Тры-чатыры! Эге-гей! Э-э-э!
Яны закрычалі ўтрох.
— Не, не чуваць адсюль, — сказаў Федзя. — Надта далёка.
Пеця ляпнуў сябе далоняй па лбе, зняў шапку і пачаў шукаць нешта пад скураной аблямоўкай.
— Знайшоў! — сказаў ён радасна.
— Што знайшоў?
— Кручок рыбалоўны.
— А лёску дзе возьмеш? — спытаў Федзя.
— У цябе пазычу.
— Але ў мяне няма.
— Ёсць! На балалайцы. Струны.
— Ну, ведаеш! Гэта падарунак.
— Балалайку ж я не паламаю. А струны ў любым магазіне купіш. Давай сюды.
Федзя паслухаўся.