Вясна ўвосень
Шрифт:
І таму сава абурылася.
– Не буду я вартаваць, - сказала сава.
– Мала што я ўначы не сплю і добра бачу. Усе птушкі ў пер’ях, ды яшчэ ў цёплым спаць будуць. А я, арата, адна сярод усіх, голая, як палец, ды яшчэ і вартуй. Холадна. Не буду.
– Ну паслужы адзін раз грамадзе, - сказаў удод.
– Не буду я дбаць пра грамаду, - забубніла сава.
– Яна пра мяне не дбае.
– Дык што ж рабіць?
– спытаў коршак.
– А вось што, - сказала сава.
– Калі хочаце, каб я ў вартаўніках хадзіла, то пашыйце мне кажух.
–
– спытаў шчыгол.
– Што ж нам, авечак ісці лупіць?
– Птушыны кажух. Скіньцеся кожны па перку і аддайце мне.
Узрадаваліся птушкі. Адно перка - глупства. З аднаго перка не
абяднееш і не ўзбагацееш. Аддай яго ды ідзі спаць.
Скінуліся па адным пяры і зрабілі саве дзівоснае футра. А паколькі ў кожнай птушкі свой колер, то і апярэнне ў савы з таго часу рознакаляровае. Ёсць пер’і жоўтыя, ёсць бурыя, ёсць рыжыя і шэрыя, белыя і чорныя.
Разляцелася птаства спаць. Села сава перад дуплом. Вартуе. Не спіць. Глядзіць на ўсе вочы. А ў лесе хораша. Месяц вялізны. Усё, нібы ўдзень, відаць.
Выгляне верабей з дупла - сядзіць сава, брыда гэткая. Гараць савіныя вочы, яе дзве залатыя поўні. Яму ўжо і есці хочацца, вераб’ю. Высуне галаву -пільнуе сава, гнюснасць такая. Аж плача верабей.
Тым часам днець пачало. А совы ўдзень нічога не бачаць, спяць. Пачала сава кляваць дзюбай. Пачалі ў яе вочы зліпацца. Нібы хто іх мёдам намазаў.
А птушкі заспалі. Такая ў лесе раса халодная. Так цёпла ў гнязде. Ну, яшчэ хвіліну паспім. Ну, яшчэ другую.
Выглянуў верабей - спіць сава. Дзень на дварэ, ды яшчэ з непрывычкі размарыла яе ў цёплым кажусе. Верабей чакаць не стаў. Выбраўся з дупла і давай лататы.
Толькі праз гадзіну дабудзіліся птушкі савы. Глянулі ў дупло, а вераб’ём там даўно і не пахне.
– Ах ён, нахаба! Ах ён, бусурман, бессаромныя вочы! Ну і ты, сава, добрая! Не падпільнавала, так? А нашто ж тады мы па перку скідаліся?!
– А вы чаго праспалі?
– спытала сава.
– Добра, яшчэ пагаворым, - закрычалі птушкі.
– У пагоню! Хапаць
вераб’я!
Ганяліся яны за вераб’ём цэлы год і неяк усё ж злавілі. Хацелі спачатку пакараць яго тым, што звязаць яму крылы. Але потым раздумалі. Прападзе верабей. І калі чалавечы суд павінен трымацца за чалавечнасць, то птушыны павінен трымацца за птушынасць. Таму звязалі вераб’ю не крылы, а ногі.
І стаў з таго часу верабей скакаць адразу дзвюма ножкамі.
А саве ўсе птушкі і да гэтага часу аніяк не могуць дараваць, што яна праспала. Надта ўжо сваіх пер’яў шкада.
І вось варта саве раніцай не дабрацца да дупла і заснуць недзе пад ялінай ці кустом, - тут усе птушкі навальваюцца на яе цэлай хмарай, скубуць ды крычаць:
– Аддай маё пер’е! Ад-дай маё пер-р-р’е!
Не верыш - спытай у старых людзей, у паляўнічых, якія гэта на свае вочы шмат разоў бачылі.
І хаця сава і суцяшае сябе, што арол ды сокал яе не чапаюць, а скубуць яе, бязвінную, адны вароны, сарокі ды пахучыя ўдоды - дрэннае гэта, па-мойму,
Дробязь тая - самае гэта нікуды не вартае на свеце. Лепей ужо з арлом схапіцца, абы толькі розная жамяра ды малеча цябе не шчыкалі і не скублі.
...Адзін толькі верабей, нават і цяпер, жыве сабе і не шманае. Ну, ногі скруцілі. Падумаеш, бяда вялікая. Скача сабе на абедзвюх адразу ды заліваецца:
Я - вясёлы верабей, Я - арол-верабей, Вельмі смелы верабей, Верабей, Верабей, Вера- Вера- бей!Жабкі і чарапаха
На беразе маленькага ляснога возера-балотца разгарлаліся, разышліся і наладзілі канцэрт жабы. Церушыў на іхнія галоўкі цёплы дожджык, свяціла праз яго сонца. Весела было жабкам - вось яны і спявалі.
І тут прыплыла пратокай з такога самага суседняга балотца-возера вялікая балотная Чарапаха. Жыла яна адна, пачула вясёлыя спевы і вось прыплыла, вынырнула, напалову вылезла на бераг і ўся аж зморшчылася ад асалоды. Надта добра спявалі жабкі.
– Жабкі, жабкі, дзень добры.
– А ты што за цуда-юда?
– спыталі жабкі.
– Я Чарапаха.
– Бачыць такое не бачылі, чуць гэткае не чулі. Значыць, не можа цябе
быць.
– Ды ёсць жа я, - сумна сказала Чарапаха.
– І як жа вы добра спяваеце! Паўтарыце, калі ласка. Проста салаўі.
– Можам, - сказалі ўлешчаныя жабкі.
Ку-ма, кума Бор-ршчык вар-рыла.
– Выдатна, - сказала Чарапаха.
– Выключна. Жабкі-жабкі, прыміце мяне ў
свой хор.
– А ты спяваць умееш?
– Не. Я слухаць люблю.
– Дык слухай. Здалёк. Ці прывядзі сястру, якая ўмее.
– І яна не ўмее, - сумна сказала Чарапаха.
– Мы, чарапахі, не ўмеем спяваць. Голасу нам не дадзена.
– Дык нашто ты нам тады?
– спыталі жабкі.
– А слухаць вас хто будзе? Хваліць?
– Нас і так усе чуюць. І ўсе хваляць
– Ну і я ціхенька сядзела б ды хваліла, - сказала добрая і разумная Чарапаха.
– Дык ты, можа, яшчэ нешта ўмееш?
– спытала Галоўная Жаба ў хоры, якая аж дзьмулася ад важнасці.
– Плаваць умею. Ныраць.
– Гэта й мы ўмеем. А скакаць умееш?
– Не, - уздыхнула Чарапаха.
– Нічога ты не ўмееш... А мы яшчэ нясём ікру. Жабурынне.
– Я замест яе яйкі нясу, - сказала Чарапаха.
– Вялікія.
– Ф-фу, - сказала Галоўная, - яйкі... Ну, паспрабуй усё ж заспяваць.
І Чарапаха зарыпела:
Свеціць месячык з гары На шчытах у чарапах
На глыбокія віры. Сіняе святло гарыць.
– Словы нішто сабе, - сказалі жабы, - але ж голас? Бр-р-р!