Залаты ключык, або Прыгоды Бурацiны (на белорусском языке)
Шрифт:
Вось дык полечка была...
Гледачы былi расчулены. Адна мамка нават усхлiпнула. Адзiн пажарнiк плакаў наўзрыд.
Толькi хлапчукi на заднiх лаўках злавалiся i тупалi нагамi.
– Хопiць лiзацца, не маленькiя, працягвайце спектакль.
Пачуўшы ўвесь гэты шум, з-за сцэны высунуўся чалавек, такi страшэнны з выгляду, што можна было здранцвець ад жаху, калi толькi зiрнуць на яго.
Густая нячэсаная барада яго валаклася па падлозе, вылупленыя вочы круцiлiся, велiзарны рот ляскаў зубамi,
Гэта быў гаспадар тэатра лялек, доктар лялечных навук сiньёр Карабас Барабас.
– Га-га-га, гу-гу-гу!
– зароў ён на Бурацiна.
– Дык гэта ты перашкодзiў паказу маёй цудоўнай камедыi?
Ён схапiў Бурацiна, занёс у кладоўку тэатра i павесiў на цвiк. Вярнуўшыся, пагразiў лялькам сямiхвостым бiзуном, каб яны працягвалi спектакль.
Лялькi сяк-так закончылi камедыю, заслона закрылася, гледачы разышлiся.
Доктар лялечных навук сiньёр Карабас пайшоў на кухню вячэраць.
Запхнуўшы нiжнюю частку барады ў кiшэню, каб не замiнала, ён сеў перад камiнкам, дзе на ражне смажыўся цэлы трус i двое куранят.
Паслiнiўшы пальцы, ён пакратаў смажанiну, i яна здалася яму сырой.
У камiнку было мала дроў. Тады ён тры разы пляснуў у далонi.
Прыбеглi Арлекiн i П'еро.
– Прынясiце мне гэтага абiбока Бурацiна, - сказаў сiньёр Карабас Барабас.
– Ён зроблены з сухога дрэва, я яго падкiну ў агонь, мой абед у момант сасмажыцца.
Арлекiн i П'еро ўпалi на каленi, упрошвалi злiтавацца над няшчасным Бурацiна.
– А дзе мой бiзун?
– зароў Карабас Барабас.
Тады яны, плачучы, пайшлi ў кладоўку, знялi з цвiка Бурацiна i прывалаклi на кухню.
Сiньёр Карабас Барабас, замест таго каб спалiць Бурацiна, дае яму пяць залатых манет i адпускае дадому
Калi лялькi прывалаклi Бурацiна i кiнулi на падлогу каля камiнка, сiньёр Карабас Барабас, страшэнна сапучы носам, мяшаў качаргой вуголле.
Раптам вочы яго налiлiся крывёю, нос, потым увесь твар сабраўся ў папярочныя маршчыны. Мабыць, яму ў ноздры трапiў кавалачак вугалю.
– Аап... аап... аап...
– завыў Карабас Барабас, закочваючы вочы, - аап -чхi!..
I ён чхнуў так, што попел узняўся слупам у камiнку.
Калi доктар лялечных навук пачынаў чхаць, дык ужо не мог спынiцца i чхаў пяцьдзесят, а часам i сто разоў запар.
Ад такога незвычайнага чхання ён бяссiлеў i рабiўся дабрэйшым.
П'еро цiшком шапнуў Бурацiна:
– Паспрабуй з iм загаварыць памiж чханнем...
– Аап-чхi! Аап-чхi!
– Карабас Барабас набiраў разяўленым ротам паветра i з трэскам чхаў, трасучы галавой i тупаючы нагамi.
На кухнi ўсё калацiлася, брынчалi шыбы, гойдалiся скавароды i каструлi на цвiках.
Памiж гэтымi чханнямi Бурацiна пачаў енчыць жаласным тоненькiм галаском:
– Бедны я, няшчасны, нiкому мяне не шкада.
– Кiнь раўцi!
– крыкнуў Карабас Барабас.
– Ты мне перашкаджаеш... Аап-чхi!
– На здароўе, сiньёр, - усхлiпнуў Бурацiна.
– Дзякуй... А што - бацькi ў цябе жывыя? Аап-чхi!
– У мяне нiколi, нiколi не было мамы, сiньёр. Ах, я няшчасны!
– I Бурацiна закрычаў так пранiзлiва, што ў вушах у Карабаса Барабаса пачало калоць, як iголкай.
Ён затупаў падэшвамi:
– Кiнь вiшчаць, кажу табе! Аап-чхi! А што - бацька ў цябе жывы?
– Мой бедны бацька яшчэ жывы, сiньёр.
– Уяўляю, як прыемна будзе твайму бацьку, калi ён даведаецца, што я на табе засмажыў труса i двух куранят. Аап-чхi!
– Мой бедны бацька ўсё роўна хутка памрэ з голаду i холаду. Я яго адзiная падтрымка на старасцi. Пашкадуйце, адпусцiце мяне, сiньёр.
– Дзесяць тысяч чарцей!
– зароў Карабас Барабас.
– Нi пра якую лiтасць не можа быць i размовы. Трус i кураняты павiнны быць засмажаны. Лезь у камiнак.
– Сiньёр, я не магу гэтага зрабiць.
– Чаму?
– спытаў Карабас Барабас толькi для таго, каб Бурацiна вёў далей размову, а не вiшчаў у вушы.
– Сiньёр, я ўжо спрабаваў аднойчы сунуць нос у камiнак i толькi праткнуў дзiрку.
– Што за глупства!
– здзiвiўся Карабас Барабас.
– Як ты мог носам праткнуць у камiнку дзiрку?
– Таму, сiньёр, што камiнак i кацялок над агнём былi намаляваны на кавалку старога палатна.
– Аап-чхi!
– чхнуў Карабас Барабас з такiм шумам, што П'еро адляцеў налева, Арлекiн - направа, а Бурацiна закруцiўся круцёлкай.
– Дзе ты бачыў камiнак, i агонь, i кацялок намаляванымi на кавалку палатна?
– У каморцы майго таты Карла.
– Твой бацька - Карла!
– Карабас Барабас усхапiўся з крэсла, узмахнуў рукамi, барада яго разляцелася.
– Дык, значыцца, гэта ў каморцы старога Карла знаходзiцца патайная...
Але тут Карабас Барабас, вiдаць, не жадаючы прагаварыцца пра нейкую таямнiцу, абодвума кулакамi заткнуў сабе рот. I так сядзеў нейкi час i глядзеў, вылупiўшы вочы, на пагасаючы агонь.
– Добра, - сказаў ён нарэшце, - я павячэраю недасмажаным трусам i сырымi куранятамi. Я табе дарую жыццё, Бурацiна. Мала таго...
Ён залез пад бараду ў кiшэню камiзэлькi, дастаў пяць залатых манет i падаў iх Бурацiна.
– Мала таго... Вазьмi гэтыя грошы i занясi iх Карла. Пакланiся i скажы, што я прашу яго нi ў якiм разе не памiраць з голаду i холаду i самае галоўнае - не выязджаць з яго каморкi, дзе знаходзiцца камiнак, намаляваны на кавалку старога палатна. Iдзi выспiся i ранiчкай бяжы дадому.