Ислам модернизациясы. 1 Б?лім

Булгакбаев Нарша

Бір ?ызы?ы, несие бойынша ?мір кейбір ?арыз алушылар ?шін ?те ы??айлы. Міне, м?ндай адамдарды? тере? сенімдері:

1) Болаша? ай сайын?ы на?ты т?лейтін а?шаларды белгілеп ?ояды.

2) ?арызбен ?ле алмайды – себебі оны? ?мірі са?тандырыл?ан, вдруг жа?быр жауып кетсе, ?олшатыры?ыз бар.

3) ?арыз алушыны? ?мірі бас?алар ?шін ??нды болады, себебі ол тез арада байып кетеді.

4) Барлы? а?ша жоспарлан?ан, б?л ?мірге т?ртіп ?келеді.

5) Несиелер сізді т?ра?ты болу?а ж?не ?ол жеткізілген табыс де?гейінен т?мен т?спеуге міндеттейді.

6) Орта? ?арыздар ерлі-зайыптыларды ажырасудан са?тайды. 7) Ажырас?ан жа?дайда м?лікті б?луден ?ор?ау.

Несиені?

пайдасы да бар екен деп ?азеке? ?атты ?уанып кеткен шы?ар. Біра? б?л ?арызды? т?за??а т?спеу ?шін жайлылы? иллюзиясы ?ана. Сізге е? бастысы шыныменен уа?ытында ?арыздары?ыздан ??тылу ма?ызды. Сіз ?арыз ал?ы?ыз келетінін т?сінді?із: кіріс пен шы?ысты? жоспарын жасайсыз, болаша??а ?арайсыз ж?не на?ыз м?сылман сия?ты ?з ?рекеттері?ізге жауапкершілікпен ?арайсыз. Міндеті?ізді орындау?а дайын бол?ан кезде ?ана сіз несиеге дайынсыз.

Сонымен ?атар, Жеке т?л?аны? жетістіктерді немесе с?тсіздіктерді тек ішкі немесе тек сырт?ы факторлар?а жат?ызу ?абілеті бар. Б?рін іштен к?ретін адамдар ?зімен бол?ан барлы? жа?дай?а ?зін кін?лі санайды. ?иын ?аржылы? жа?дайда адам ?зін-?зі кін?лайды, одан ?алай шы?у?а болатынын ойлап, содан кейін на?ты ?рекеттерге барады. ?з проблемаларына ?орша?ан орта ж?не бас?а адамдар кін?лі деп есептейтін сырттан к?ретін адамдар ?шін ?иыныра?. Б?рін сырттан к?ретін адамдар теріс ?серге к?бірек бейім. ?рине, жа?дайдан шы?а алмау сия?ты обсессивті ойлар мен эмоцияларды? т?йы? ше?берінен шы?у ?шін ?з психология?ызбен ж?мыс істеу ?ажет.

Не істеу керек: ты?ылу керек, ?ашу керек. ?алжы?, психологиялы? стрессті азайту ?шін жа?ымды эмоциялар?а к?бірек к??іл б?лі?із, сондай-а? болаша??а деген ?ор?ынышты азайту ?шін ?осымша табыс к?зін ?амтамасыз еті?із.

Жа?ымсыз ?серді азайту позитивті, продуктивті ойлар?а назар аударуды ?йрену пайдалы. К?н сайын ?згелерге, ?мірге, Алла?а ризашылы? пен ?уаныш білдірі?із. Ж?мысты жо?алту ?ор?ынышын азайту ?шін ?осымша табыс опцияларыны? болуы ма?ызды. К?нделікті ?уаныш пен ?ана?аттану де?гейін арттыру ?шін демалыс пен ж?мыс уа?ытын жоспарла?ыз, психоэмоционалды? жатты?у жаса?ыз, ?зі?ізге ?найтын, Жаратушы?а ?найтын амалдарды жасау ма?ызды.

?зі?ізді психологиялы? ?рып-со?ып алмау ма?ызды. К?бінесе сізді? Сана?ызда?ы бейне (Визуализация) шынды?тан (шынайы ?мірден) ?лде?айда ?ара??ы болады. Теріс ойлар?а к?п к??іл б?луді то?татып, ?азіргі с?тке назар аудары?ыз. ?арапайым тыныс алуы?ызды ба?ыла?ыз, ішкі тынышты?ты ?амтамасыз етуді ?йрені?із (Жеті Аспан кітабынан). Б?л к?йде ж?мыс ?лде?айда ?німді болады, жа?а идеялар пайда болады ж?не бас?алармен ?арым-?атынас жасау о?айыра? болады. Спортпен айналысу психологиялы? стрессті азайту?а к?мектеседі. Та?ы бір тиімді ?діс – ішкі ала?даушылы?тан шы?у ?шін о?аша жерде ай?айла?ыз, ?алжы?, біра? б?л шыныменен к?мектеседі екен. Б?л м?мкін болмаса, д?птерге жа?ымсыз ойларды жазуды ережеге айналдыры?ыз. Осылайша сіз басы?ызды олардан тезірек босата аласыз.

Ала?даушылы? пен ?ор?ыныш?а ?арсы Позитивті, рационалды к?з?арасты са?тап, а?ымда?ы жа?дай?а емес, оны ?алай т?зетуге болатынына назар аудару ма?ызды. Э ?арызы?ызды ?теу ?шін ?немдеуге ке?ес беремін. Б?л керемет ке?ес емес, біра? сіз кезінде а?шаны ?немдемегенгі? салдарынан ?арыз алды?ыз. ?арыз алушыны? ?алай да болса несиені ?айтару?а тырысуы ?зіне психологиялы? со??ы болып тиеді.

К?бінесе мерзімі кешіктірілген т?лемдері бар адамдар банк ?ызметкерлері мен инкассаторларды? жек к?ретін т?тынушылары болады. Ішкі абырой сезімін са?та?ыз ж?не манипуляциялар?а, ?зі?ізді ашуландыру?а, ?орлау ?рекеттеріне жауап бермеуге тырысы?ыз, ?мытпа?ыз сіз банкті? е? жек к?ретін т?тынушысысыз. Есі?ізде болсын,

оларды? сізді ?орлау?а ???ы?ы жо?. Егер коллекторлар сізге ?ауіп-?атер т?ндіріп немесе теріс м?лімдемелерге жол берсе, сіз олар туралы ша?ымдана аласыз. Мен сізге ?андай жа?дай болса да жасырыну?а ке?ес бермеймін. Б?л тек ?ор?ыныш сезімін арттырады. Адам белгісіз н?мірді? кез келген ?о?ырауынан ?ор?а бастайды, ?ара??ыда к?шеге шы?у?а ?ор?ады, т?йы?, ашуша? болады. Банкке хабарласып, жа?дайды т?сіндіріп, а?ымда?ы м?селені? шешімін бірге табу?а тырысы?ыз. Мысалы, кейінге ?алдыруды с?ра?ыз. Проблемалар туралы ойламау?а тырысы?ыз. Миы?ыз?а демалыс бері?із. Осыдан кейін ж?мысы?ыз ?лде?айда тиімді болады. ?з ?мірі?ізге жауапкершілікті алы?ыз, экономикалы? жа?дайды, отбасын, ж?мыс берушіні кін?лауды до?ары?ыз. Б?л ?арапайым болып к?рінеді, біра? іс ж?зінде б?л о?ай емес. ?з ?мірі?ізді бас?аратын жал?ыз адам ?зі?із екені?ізді ?мытпа?ыз. ?иын ?аржылы? жа?дайдан шы?у?а к?мектесетін жа?а м?мкіндіктер мен перспективаларды ашы?ыз.

2) К?птеген адамдар дінді д?ниелік игіліктерге (??ны жо?) айырбастайды.

Сасы? д?ние – б?л Алла?а деген сенімні? т?мендеуіне ы?пал ететін ж?не оларды? аз?ырушылары – сырт?ы факторлар ар?ылы ішкі Алла?а деген адалды?ты б?зушылар. Д?ние тіршілігіні? арбауына алданып, уа?ытын тек д?ние игілігіне (??ны жо?) ж?мсаса, ол тек д?ние л?ззатын ?ана алады. Расында, Алланы? ??лы тек д?ние тіршілігін ??марта ?аласа, о?ан жаны берік болса, бір с?збен айт?анда Д?ниені? ??лы болса, тек со?ан ?ана т?уелді болса, иманы мен та?уалы?ы ?лсірейді.

Ибн ?л-?айим, Алла? оны рахым етсін, былай деп жазды: «Алланы? ??лы осы д?ниеге ?аншалы?ты ш?лдесе, со??рлым о?ан ?ана?аттанса, со??рлым ол Алла??а мойынс?ну?а ж?не а?ырет мекеніне жетуге тырысады». Міне, сонды?тан Хаким ?рі б?рін білуші Алла ??ран К?рімні? к?птеген аяттарында б?л д?ниені? аз?ынды?ы мен м?нсіздігін баянда?ан.

Аса П?к Раббымыз: «Білі?дер, д?ние тіршілігі аралары?да?ы ойын ж?не к??іл к?теру, безендіру мен ма?тану, сондай-а? к?бірек мал-м?лік пен бала-ша?а?а ие болуды ?алау. Б?л (д?ние) жа?быр сия?ты, ?сімдіктер ди?андарды ?уантады, біра? кейін олар кебеді, сіз оларды? сар?ай?анын к?ресіз, содан кейін олар ша??а айналады. Ал а?ыретте Алладан ?атты азап пен кешірім ж?не ?ана?ат бар. Д?ние тіршілігі тек алдау» («Темір» с?ресі, 20-аят);

«Олар?а д?ние тіршілігі туралы мысал келтір. Ол к?ктен т?сірген су сия?ты. Жердегі ?сімдіктер онымен араласады (немесе оны? ар?асында араласады), содан кейін желмен шашыра??ы ш?пті? ??р?а? саба?тарына айналады. Расында Алла ?р н?рсеге ??діретті. Байлы? пен бала-ша?а д?ние тіршілігіні? с?ні, біра? Раббы?ны? алдында ?шпейтін ізгі амалдарды? сауабы жа?сыра? ?рі солардан ?міт арт?аны? абзал.» («??гір» с?ресі, 45-46 аяттар);

«Алла ?ала?аныны? ризы?ын к?бейтеді немесе шектейді. Олар д?ние тіршілігіне ?уанады, ал б?л д?ние тіршілігі а?ыретпен салыстыр?анда ?ткінші л?ззат» («Найза?ай» с?ресі, 26-аят);

«А?и?атында, Бізбен кездесуді ?міт етпегендер, д?ние тіршілігіне ?ана?ат етіп, о?ан разы бол?андар, сондай-а? аяттарымызды ?мыт?андар, тап?андары ?шін от олар?а пана болады» (Юнус с?ресі, 7-8 аят).

Б?л тек д?ние тіршілігін ?ана мойындап, о?ан с?йеніп, Алланы? белгілеріне нем??райлы ?арап, О?ан жолы?удан ?міттенбейтіндерді? барлы?ына жасал?ан е? ?лкен ескерту.

Алла Та?ала д?ниеден разы бол?ан м?міндерді с?гіп: «?й, иман келтіргендер! Неліктен сендерді Алла жолында жоры??а ша?ыр?анда, жерге ?атты ??лайсы?дар? А?ыреттен г?рі д?ние тіршілігіне ризасы?дар ма? Біра? д?ние тіршілігіні? ?ткінші л?ззаты а?ыретпен салыстыр?анда шамалы» («Т?убе» с?ресі, 38-аят).