Ислам модернизациясы. 1 Б?лім
Шрифт:
Ал Амр ибн Ау?ты? (Алла о?ан разы болсын) хадисінде Алла Елшісіні? (о?ан Алланы? игілігі мен с?лемі болсын): «Алланы? атымен ант етемін, мен сендерге кедейлік келеді деп ?оры?паймын. Мен жер бетіндегі д?ние, сенен б?рын жайыл?андай, сендерге жайылып, сосын олар жарыс?андай, сендер де о?ан жарысасы?дар ж?не олар ??рдым?а кеткендей, сендер де ??рып кетесі?дер деп ?ор?амын» (?л-Б?хари, Муслим). Хадисті? бір н?с?асында: «…ж?не оларды ?алай баурап алса, сендерді де баурап алады» (?л-Бухари, Муслим) делінген.
Б?л та?ырыпта к?птеген ?асиетті м?тіндер бар ж?не кімде-кім Алла?а деген сенімі мен махаббатын ны?айтып, оны жаманды?тар мен кемшіліктерден ?ор?а?ысы келсе, д?ниелік с?н-салтанаттан аула? болуы керек ж?не
Жердегі ?мір ?ткінші, ал д?ние игіліктері тез б?зылатын, т?ра?ты емес, кемелсіз ж?не елеусіз. Егер адам олар ?шін жарысып, солар ?шін талпынса, онда олар о?ан к?птеген ?иыншылы?тар мен ?ай?ылар ?келеді, б?л д?ниеде болмаса да а?ыретте. А?ырында, ?лім с?тінде д?ниеге деген махаббат жо?алып, уа?ытша ба?ыт то?тап, оны? орнын м?? мен ?кініш басады.
А?ырет ?мірі мен оны? таянуы, ?рі болмай ?оймайтын басталуы туралы ойлау керек. Ол ?за? ж?не м??гілік, ал оны? пайдасы мен ?уанышы ?лы ж?не асыл болады. Олар бізді? жердегі д?ниеден м?лде бас?аша болады, ?йткені Аса П?к Алла Та?ала бекер айтпа?ан: «Біра? жо?! А?ырет жа?сыра? ?рі ?за?ыра? болса да, д?ние тіршілігін арты? ?оясы?дар» («Аса жо?ары» с?ресі, 16-17 аяттар).
Д?ние ны?меттері кемшілікке толы ж?не ?тпелі болса, а?ырет ны?меттері кемел ?рі т?ра?ты. Адам осы екі а?и?атты ойлап, д?ние мен а?ыретке д?рыс ?араса, болаша? ?мірді, я?ни м??гілік ?мірді арты? к?ретіні ж?не б?л ?тпелі д?ниеге ар?а с?йемейтіні с?зсіз. Алла Елшісіні?, о?ан Алла?ты? игілігі мен с?лемі болсын, оны? сахабалары мен оларды? ?мір жолында?ы та?дыры туралы ой ж?гірту о?ан осында к?мектеседі. Д?ниелік заттарды тастап, олардан бас тартты; оларды жан-т?німен жа?сы к?рмеді ж?не оларды ?з ізденістеріні? объектісіне айналдырмады. Олар б?л д?ниені ж?ма? емес, т?рме деп санады, аскетикалы? ?мір салтын ?станды ж?не жердегі с?н-салтанаттан аула? болды. Біра? егер олар оны ?аласа, олар одан ?ала?анны? б?рін алар еді. Пай?амбарымыз?а, о?ан Алла?ты? игілігі мен с?лемі болсын, жердегі ?азынаны? кілті ?сынылды, біра? ол одан бас тартты. Оны? серіктеріне жердегі игіліктер молынан берілді, біра? олар оны а?ыретте жомарт сыба?а?а айырбастамауды ж?н к?рді. Олар б?л д?ниені? м??гілік мекен емес екенін, ?уаныш мекені емес екенін, тек уа?ытша пана екенін білді. Олар м?ны? ?те тез таралатын жаз?ы б?лт немесе ая?талмай т?рып шы?ына жетуге уа?ыты жо? ?ткінші арман сия?ты екенін т?сінді.
Алла Та?ала: «Егер біз олар?а ?за? жылдар бойы [игіліктерді] пайдалануына р??сат етсек, содан кейін олар?а у?де етілген н?рсе келсе, онда олар?а пайдалану?а р??сат етілген н?рсені? ешбір пайдасы болмайтынын білесі? бе?» – деді. («А?ындар» с?ресі, 205-207 аяттар);
«Сол к?ні Алла? оларды (жерде немесе ?абірлерде) к?нні? бір са?аты ?ана бол?андай жинайды да, олар бір-бірін таниды» («Юнус» с?ресі, 45-аят);
«?иямет келген к?ні к?н??арлар [жер бетінде немесе ?абірлерінде] бір са?ат ?ана болдым деп ант етеді» («Рим» с?ресі, 55-аят).
Алладан ж?ректерімізді Иманмен ?уаттап, ашы? (адам адам?а) пен жасырын (шайтан адам?а) аз?ырулардан са?тасын.
3) Фитна к?нде келеді, ал адамдарды жас, т?жірибесіз ?рпа? бас?арады.
Исламда?ы фитна – "аз?ыру" немесе "сына?", араб тілінен аудар?анда "к?йзеліс" деп те аударылады. «Фитна» с?зіні? – «келіспеу», «б?ліну» немесе «б?за?ылы?» деген де ма?ыналары бар. Алла? екіж?зділер туралы: «Егер олар сендермен жоры??а шы?са, сендерге т?ртіпсіздіктен бас?а ешн?рсе ?оспайды, керісінше, аралары?да шатасушылы? тудырады» деді. Фитна с?зіні? ??ран мен Пай?амбарды? с?ннетінде кездесетін та?ы бірнеше ма?ынасы бар.
Сына? ма?ынасында: Алла Та?ала б?л с?зді? ма?ынасын «?нк?бут» с?ресіні? 2 аятында былай деген: «Адамдар: «Иман келтірдік» дегені ?шін ?ана емес, сыналатындарына шын сенеді ме? Аз?ыру ма?ынасында: Алла Та?ала «?н?ам» с?ресіні? 53 аятында: «Осылайша оларды? кейбірін кейбірімен сынады?». К?п??дайшылы?, имансызды? немесе б?лік ма?ынасында: Алла Та?ала «Ба?ара» с?ресіні? 193 аятында: «Фитна жойыл?анша олармен со?ысы?дар» деген аятында. Б?л аятта фитна с?зі Алла Та?ала «сенбеу» деген ма?ынада да ?олданыл?ан.
А?и?аттан адастыру ма?ынасында: Б?л с?зді ?олдану?а болатын та?ы бір аны?тама – “адастыру” немесе “шатастыру”. «М?ида» с?ресіні? 49-шы аятында: «Оларды? н?псілеріне берілме ж?не олардан са?тан, олар сені Алла?ты? са?ан т?сіргеніні? бір б?лігінен б?рып жібереді» («М?ида» с?ресі) аятында?ы «фитна» с?зіні? ма?ынасы осы.
К?н??ар ?рекеттерді? ма?ынасында «Фитна» с?зіні? та?ы бір ма?ынасы «к?н?лар», «?лтіру» немесе «жаза».
М?сылмандарды? Ислам жолына кедергі келтіретін аны? ж?не к?рінбейтін адастырулар мен аз?ырулардан аула? болуы керек, б?л отбасында, ж?мыста ж?не а?ша, м?лік айырбас кезінде ?те ма?ызды. М?сылман шатасудан аула? болуы керек, ?йткені адамдар мен жындар арасында?ы залымдар з?лымды? мен б?за?ылы? жасайды, та?уалар?а кедергі келтіруі м?мкін.
М?сылман ?зіні? сеніміне ?сер ететін барлы? н?рселерден са? болуы керек: мумин ?зін т?ртіпсіздіктерден, ?сіресе идеологияда?ы немесе а?идада?ы эмоцияналды? тол?улардан ж?не лайы?сыз мінез-??лы? пен ?ате пікірлерден ?ор?ауы керек. З?лымды? тез таралады ж?не тек ж?ректерге ?ана емес, адамдарды? іс-?рекетіне, б?кіл ?о?ам?а ?сер ететін ж??палы аурумен салыстыру?а болады. М?ндай ауру ?айырымды адам?а да, жауыз?а да ізін ?алдырады ж?не оны? н?тижесі ?р?ашан апатты болады.
Исламда адасулар мен аз?ырулар ешбір н?рдан ада ?ара??ылы?пен салыстырылады, ?йткені олар м?сылманны? сенімі мен т?сінігіне соншалы?ты ?сер етіп, адам аз уа?ыт ішінде ?згере алады: мумин м?сылманнан, адам к?пір м?сылман болуы м?мкін, к?пір м?сылманнан к?дімгідей к?пірге айналып кетуі м?мкін. Исламда имандары (сенімі) ?лсіз адамдар ?здеріні? н?псілеріне (?алауларына) еріп, к?н?лары салдарынан фитна ?серіне ?шырайды. М?ндай адамдар аз?ырулар?а ?арсы т?ра алмайды – оларды? аз?ырулары жебе нысана?а тиетіндей тиеді.
?азіргі ?о?амны? д?рбеле?і
Алла та?ала адамзатты тура жол?а т?суге ж?не одан таймау?а ша?ырды. ?азіргі ?лемде фитна, аз?ырулар адамды ?немі мазалайды, ?йткені ?азіргі ?о?амда олар ?шін топыра? ?те ?олайлы.
?иынды?тар м?сылмандардан ??ран мен С?ннетті тастап, ізгі амалдардан ж?не Исламнан бас тартуды талап етеді. Ерлер мен ?йелдер арасында?ы шекараны жою?а ша?ырулар адамны? таби?атына ?айшы келетін идеяларды ал?а тарт?ан адамдардан келеді. Алла та?ала бастап?ыда ?рт?рлі ?йелдер мен еркектерді жаратып, оларды? арасында?ы айырмашылы?ты белгілеуі тегін емес – шари?ат осы таби?и айырмашылы?ты ескере отырып, адамдар арасында оны? аз?ындауына ж?не оны? фитна?а т?суіне жол бермейтін этикалы? нормаларды белгілейді. Пай?амбарымыз М?хаммед ?бір-бірімен жа?ын туысты? байланысы жо? еркектер мен ?йелдер бір-бірінен белгілі бір ?ашы?ты?та болуы керек деген ?а?иданы бекітті. Намаз кезінде де ерлер мен ?йелдер бір-біріне араласпауы керек.
?азіргі заманда ?йел ?з денесін ?шкерелеуге, сыпайылы? шапанын шешуге ?ялмайды, дегенмен ?йел мінезіндегі таби?и, туа біткен ?асиет, д?л туа біткен, ар-?ят екенін ?мытпа?ан ж?н – Алла Та?ала осылай жарат?ан. Ислам діні ?йел бойында?ы осы ?асиетті са?тау?а ж?не дамыту?а ша?ырады. М?хаммед Пай?амбар ?ят иманны? бір б?лігі деп ата?ан. Ал ілгерілеу, а?артушылы? сия?ты ??ымдарды ?ятсызды?пен, мінез-??лы? м?дениетіні? жо?ты?ымен шатастырмау керек. ?азіргі т?тыну ?о?амы ??марлы?тарды жо?арылатып, ?зіні? т?менгі к?н?кар ?ажеттіліктерін БА?, журналдар ж?не кино ар?ылы ?ана?аттандыруды ?алыпты де?гейге жеткізді. К?н?ны насихаттау ?те тартымды болды, осы тартымды ж?не ?демі с?здерді? барлы?ын иман?а (сенімге) ?абылдамау керек.