Nauka Holenderskiego przez Literatur?: Analiza i T?umaczenie 'Max Havelaar' z Klasyki Niderlandzkiej
Шрифт:
Ik kan me voorstellen dat het bywonen, of ondergaan zelfs, van gewichtige gebeurtenissen weinig of geen invloed heeft op zeker soort van gemoederen, die niet zyn toegerust met de vatbaarheid om indrukken optevangen en te verwerken. (Moge sobie wyobrazic, ze uczestnictwo lub nawet przezywanie waznych wydarzen ma niewielki lub zaden wplyw na pewien rodzaj umyslow, ktore nie sa wyposazone w zdolnosc odbierania i przetwarzania wrazen; Ik kan me voorstellen dat het bywonen, of ondergaan zelfs, van gewichtige gebeurtenissen weinig of geen invloed heeft op zeker soort van gemoederen – Moge sobie wyobrazic, ze uczestnictwo lub nawet przezywanie waznych wydarzen ma niewielki lub zaden wplyw na pewien rodzaj umyslow, die niet zyn toegerust met de vatbaarheid om indrukken optevangen en te verwerken – ktore nie sa wyposazone w zdolnosc odbierania i przetwarzania wrazen).
Wie hieraan twyfelt, vrage zich af of men ondervinding zou mogen toekennen aan al de bewoners van Frankryk, die veertig of vyftig jaren oud waren in 1815? (Kto w to watpi, niech zapyta, czy mozna przypisac doswiadczenie wszystkim mieszkancom Francji, ktorzy mieli czterdziesci lub piecdziesiat lat w 1815 roku?; Wie hieraan twyfelt, vrage zich af of men ondervinding zou mogen toekennen aan al de bewoners van Frankryk – Kto w to watpi, niech zapyta, czy mozna przypisac doswiadczenie wszystkim mieszkancom Francji, die veertig of vyftig jaren oud waren in 1815 – ktorzy mieli czterdziesci lub piecdziesiat lat w 1815 roku).
En zy allen waren toch personen die 't belangryk drama dat in 1789 aanving, hadden zien opvoeren niet alleen, maar die zelfs in meer of min gewichtige rol, dat drama hadden meegespeeld. (A wszyscy oni byli przeciez osobami, ktore nie tylko widzialy przedstawienie waznego dramatu, ktory rozpoczal sie w 1789 roku, ale nawet graly w nim mniejsza lub wieksza role; En zy allen waren toch personen die 't belangryk drama dat in 1789 aanving, hadden zien opvoeren niet alleen – A wszyscy oni byli przeciez osobami, ktore nie tylko widzialy przedstawienie waznego dramatu, ktory rozpoczal sie w 1789 roku, maar die zelfs in meer of min gewichtige rol, dat drama hadden meegespeeld – ale nawet graly w nim mniejsza lub wieksza role).
En, omgekeerd, hoe velen ondergaan een reeks van aandoeningen, zonder dat de uiterlyke omstandigheden hiertoe schenen aanleiding te geven. (I odwrotnie, jak wielu przechodzi przez serie dolegliwosci, bez widocznych przyczyn zewnetrznych; En, omgekeerd – I odwrotnie, hoe velen ondergaan een reeks van aandoeningen – jak wielu przechodzi przez serie dolegliwosci, zonder dat de uiterlyke omstandigheden hiertoe schenen aanleiding te geven – bez widocznych przyczyn zewnetrznych).
Men denke aan de Crusoe-romans, aan Silvio Pellico's gevangenschap, aan 't allerliefste Picciola van Saintine, aan den stryd in de borst eener ‘oude vryster’ die haar geheel leven door, een liefde koesterde, zonder ooit door een enkel woord te verraden wat er omging in haar hart, aan de aandoeningen van den menschenvriend die, zonder uiterlyk in den loop der gebeurtenissen betrokken te zyn, vurig belang stelt in 't welzyn van medeburger of medemensch. (Pomyslmy o powiesciach Crusoe, o wiezieniu Silvio Pellico, o uroczej Piccioli Saintine, o walce w piersi starej panny, ktora przez cale zycie pielegnowala jedna milosc, nigdy nie zdradzajac jednym slowem, co dzialo sie w jej sercu, o dolegliwosciach przyjaciela ludzkosci, ktory, nie bedac bezposrednio zaangazowany w bieg wydarzen, goraco interesuje sie dobrobytem wspolobywatela lub wspolczlowieka; Men denke aan de Crusoe-romans – Pomyslmy o powiesciach Crusoe, aan Silvio Pellico's gevangenschap – o wiezieniu Silvio Pellico, aan 't allerliefste Picciola van Saintine – o uroczej Piccioli Saintine, aan den stryd in de borst eener ‘oude vryster’ die haar geheel leven door, een liefde koesterde – o walce w piersi starej panny, ktora przez cale zycie pielegnowala jedna milosc, zonder ooit door een enkel woord te verraden wat er omging in haar hart – nigdy nie zdradzajac jednym slowem, co dzialo sie w jej sercu, aan de aandoeningen van den menschenvriend die – o dolegliwosciach przyjaciela ludzkosci, zonder uiterlyk in den loop der gebeurtenissen betrokken te zyn – ktory, nie bedac bezposrednio zaangazowany w bieg wydarzen, vurig belang stelt in 't welzyn van medeburger of medemensch – goraco interesuje sie dobrobytem wspolobywatela lub wspolczlowieka).
Men stelle zich voor, hoe hy beurtelings hoopt en vreest, hoe hy elke verandering gadeslaat, zich opwindt voor een schoon denkbeeld, en gloeit van verontwaardiging, als hy het ziet wegdringen en vertrappen door de velen die, voor een oogenblik althans, sterker waren dan schoone denkbeelden. (Wyobrazmy sobie, jak on na przemian ma nadzieje i boi sie, jak obserwuje kazda zmiane, ekscytuje sie pieknym pomyslem i plonie z oburzenia, gdy widzi, jak jest on wypierany i deptany przez wielu, ktorzy przynajmniej przez chwile byli silniejsi niz piekne pomysly; Men stelle zich voor – Wyobrazmy sobie, hoe hy beurtelings hoopt en vreest – jak on na przemian ma nadzieje i boi sie, hoe hy elke verandering gadeslaat – jak obserwuje kazda zmiane, zich opwindt voor een schoon denkbeeld – ekscytuje sie pieknym pomyslem, en gloeit van verontwaardiging – i plonie z oburzenia, als hy het ziet wegdringen en vertrappen door de velen – gdy widzi, jak jest on wypierany i deptany przez wielu, die, voor een oogenblik althans, sterker waren dan schoone denkbeelden – ktorzy przynajmniej przez chwile byli silniejsi niz piekne pomysly).
Men denke aan den wysgeer die van uit zyn cel aan 't volk tracht te leeren wat waarheid is, als hy bemerken moet dat zyn stem overschreeuwd wordt door pietistische huichelary of gewinzoekende kwakzalvers. (Pomyslmy o filozofie, ktory z celi stara sie nauczac ludzi, czym jest prawda, gdy musi zauwazyc, ze jego glos jest zagluszany przez pietyzmu hipokryzje lub zadnych zysku szarlatanow; Men denke aan den wysgeer die van uit zyn cel aan 't volk tracht te leeren wat waarheid is – Pomyslmy o filozofie, ktory z celi stara sie nauczac ludzi, czym jest prawda, als hy bemerken moet dat zyn stem overschreeuwd wordt door pietistische huichelary of gewinzoekende kwakzalvers – gdy musi zauwazyc, ze jego glos jest zagluszany przez pietyzmu hipokryzje lub zadnych zysku szarlatanow).
Men stelle zich Sokrates voor – niet als hy den gifbeker ledigt, want ik bedoel hier de ondervinding van 't gemoed, en niet die welke rechtstreeks door uiterlyke omstandigheden veroorzaakt wordt – hoe bitter bedroefd zyn ziel moet geweest zyn, toen hy die 't goede en ware zocht, zich hoorde noemen ‘een bederver der jeugd en een verachter der goden’. (Wyobrazmy sobie Sokratesa – nie gdy wypija puchar trucizny, bo mam tu na mysli doswiadczenie duszy, a nie to bezposrednio spowodowane przez okolicznosci zewnetrzne – jak gorzko zmartwiona musiala byc jego dusza, gdy ten, ktory szukal dobra i prawdy, uslyszal, ze jest nazywany „demoralizatorem mlodziezy i przeciwnikiem bogow”; Men stelle zich Sokrates voor – Wyobrazmy sobie Sokratesa, niet als hy den gifbeker ledigt – nie gdy wypija puchar trucizny, want ik bedoel hier de ondervinding van 't gemoed – bo mam tu na mysli doswiadczenie duszy, en niet die welke rechtstreeks door uiterlyke omstandigheden veroorzaakt wordt – a nie to bezposrednio spowodowane przez okolicznosci zewnetrzne, hoe bitter bedroefd zyn ziel moet geweest zyn – jak gorzko zmartwiona musiala byc jego dusza, toen hy die 't goede en ware zocht – gdy ten, ktory szukal dobra i prawdy, zich hoorde noemen ‘een bederver der jeugd en een verachter der goden’ – uslyszal, ze jest nazywany „demoralizatorem mlodziezy i przeciwnikiem bogow”).
Of beter nog: men denke aan Jezus, waar hy zoo treurig staart op Jeruzalem, en zich beklaagt ‘dat het niet gewild heeft’. (Albo lepiej: pomyslmy o Jezusie, ktory tak smutno patrzy na Jerozolime i narzeka, „ze nie chciala”; Of beter nog: men denke aan Jezus – Albo lepiej: pomyslmy o Jezusie, waar hy zoo treurig staart op Jeruzalem – ktory tak smutno patrzy na Jerozolime, en zich beklaagt ‘dat het niet gewild heeft’ – i narzeka, „ze nie chciala”).
Zulk een kreet van smart – voor gifbeker of kruishout – vloeit niet uit een ongedeerd hart. (Taki okrzyk bolu – przed pucharem trucizny lub krzyzem – nie pochodzi z niezranionego serca; Zulk een kreet van smart – Taki okrzyk bolu, voor gifbeker of kruishout – przed pucharem trucizny lub krzyzem, vloeit niet uit een ongedeerd hart – nie pochodzi z niezranionego serca).
Daar moet geleden zyn, veel geleden, daar is ondervonden! (Musialo tam byc cierpienie, wiele cierpienia, tam jest doswiadczone; Daar moet geleden zyn, veel geleden – Musialo tam byc cierpienie, wiele cierpienia, daar is ondervonden – tam jest doswiadczone).