Чтение онлайн

на главную

Жанры

Новая зямля (на белорусском языке)
Шрифт:

I цiснуць рукi на расстанне.

Карусь Дзiвак часiнай тою

Насiўся з восямi, з трайнёю,

У воз iх глыбей запакоўваў,

Ў сярэдзiну рагач засоўваў

I накрываў яго цабрамi,

Каб не знайшоў Мiхась часамi.

I воз ён свой у кут стаўляе,

Астацца ззаду патрапляе.

Мужчыны выйшлi на двор з хаты.

– Ну, варушы, Скарабагаты!

Сказаў Базыль свайму суседу.

Я за табою, брат, паеду.

I рад нагружаных

хурманак

Паволi зрушыў, мiнуў ганак

I ў лес чуць значнаю трапою

Пацягся мернаю ступою.

I цяжка, цяжка Ганне стала,

Як бы ў грудзях там што апала,

I сэрца жаласцю заныла;

I ўсё тут стала так нямiла,

Што ўжо тут больш ёй не цярпелась

I бегчы ў свет адтуль хацелась,

Абы не бачыць сцен тых голых,

Куткоў пустых i невясёлых.

Ўжо конь запрэжан i чакае,

Капытам дол б'е нецярплiва.

Тым часам мацi тараплiва

Закон дзядоў сваiх спаўняе:

Кладзе кусочак хлеба з соллю

Пад красны кут у завуголле,

Апошнi раз глядзiць на хату,

Дзе многа дробязi на страту

Пайшло ў час гэты перабору.

– Ану, ты, мацi, iдзеш скора?

Мiхась з двара яе пытае;

I мацi хату пакiдае,

Бо ёй самой тут не цярпiцца,

I з плачам хрысцiцца, садзiцца,

Дзе дзецi дробныя сядзелi

I скарб быў зложан даражэйшы.

Алесь i Ўладзя, сын старэйшы,

Пайсцi пяхотам захацелi

I з дзядзькам лесам гналi статка.

Апошнi раз пустая хатка

З-за груш высокiх паказалась

Ды за узгорачкам схавалась;

I толькi комiнак гаротна

Над дахам высiўся маркотна

Ды студнi вочап адзiнока

Тырчаў над хатаю высока;

Гуменца смутна пазiрала

I быццам поглядам пытала:

"Куды яны ад нас з'язджаюць?

Чаму адных нас пакiдаюць?"

VI. КАЛЯ ЗЯМЛЯНКI

Я буду рады, калi ўдасца

Маiм людцам у вашай ласцы

Хоць на кароценькi часочак

Заняць хоць цесненькi куточак.

Жыццё iх, праўда, нецiкава,

Пра iх нiдзе не ходзiць слава,

Аб iх гiсторый не складаюць,

Пра iх i песень не спяваюць,

Апроч вятроў, што нудна ў плоце

Зiмой у горкай адзiноце

Халодны снег нясуць-здзiраюць

I бедным людзям байкi баюць

Аб жыццi, долi iх пахiлай

I плачуць-стогнуць над магiлай,

Дзе косцi iх у праху тлеюць

Адны вятры iх пажалеюць.

Але не кожны сцямiць мовы

I жальбы ветру мiж будовы:

Чаго ён жаласна спявае,

Каму ён песенькi складае?

I бацьку скора сын забудзе

Каротка памятка

аб людзе,

Аб простым людзе. I такая

Ўсiм бедным доля выпадае:

Прайсцi свой круг, прамарнавацца

I невядомымi астацца

Ды быць забытымi тут ўсiмi

I сваякамi i чужымi.

I мне заўсёды горка стане,

Калi я ўбачу на кургане

Пад шэрым прыкладам драўляным

Прыпынак вечны селянiна.

Стаiць там крыжык-сiрацiна,

Сiвенькiм мохам ўвесь убраны,

З павязкай белай, даматканай.

Пытаю: хто тут пачывае?

Дзяўчына, можа, маладая

У поўным цвеце красы-сiлы

Сышла без часу да магiлы?

Цi здатны хлопец-малайчына?

Маўчыць магiла селянiна.

А хто пахован, я не знаю

I смутак моцны ў сэрцы маю.

А тут закопаны навекi

Надзеi, радасць чалавека

I гора схована лiхое

Жыццё бядачае людское.

Мае знаёмыя няўзрачны,

Нiчым не слаўны i не значны,

Ўсё людзi простыя, малыя,

Хоць па-сваему i ўдалыя,

Але ўдалымi iх не лiчуць.

Жывуць, цярплiва долю смычуць

I крыж нясуць мужычы цiха,

Дабра не бачачы з-за лiха.

Ды што зрабiць? Я б сам быў рады

Не ведаць крыўды той i здрады,

Што просты люд нясе вякамi

Сваiмi ўласнымi гарбамi.

Ды горкай праўды не схаваеш,

Яе нiяк не ашукаеш.

Ды i навошта? Крый нас, Божа!

А праўда мне ўсяго дарожай,

I бацька праўдзе вучыў змаля,

Дык з гэтай праўдай ступiм далей.

Дзень добры, новая мясцiна!

Спаткай ты нас, як мацi сына

Па часе доўгае разлукi,

I разгарнi прыветна рукi

Для тых, хто змушаны ў няволi

Жывiцца хлебам твайго поля;

Зiрнi ты светлым вокам ласкi,

Авей крылом прыгожай казкi,

Каб гэта жыцце-пуцявiна

Была нам светлая часiна;

Узброй надзеямi нам грудзi,

Бо мы твае, зямелька, людзi!

На першы погляд нецiкава

Парэчча тое выглядала,

I смуткам сэрца калыхала

Старых бярэзiн гэтых лава,

Што на балоце мiж лясамi

Шумела голымi вярхамi.

Было ўсё тут параскiдана:

I праслы нiзкiя паркана

З трухлявых шул павыязджалi,

I трэскi кучамi ляжалi

Па ўсiм двары i на дрывотнi;

Стары хлявец без падваротнi,

Гумно са стрэшкай пасiвелай,

Абросшай мохам, абапрэлай,

Прыгрэбнiк, хата - ўсё дачыста

Казала ясна, галасiста

Аб непарадку, запусценнi,

Аб гаспадарскiм нерадзеннi.

Поделиться:
Популярные книги

Калибр Личности 1

Голд Джон
1. Калибр Личности
Фантастика:
попаданцы
альтернативная история
аниме
5.00
рейтинг книги
Калибр Личности 1

Третий. Том 3

INDIGO
Вселенная EVE Online
Фантастика:
боевая фантастика
космическая фантастика
попаданцы
5.00
рейтинг книги
Третий. Том 3

Действуй, дядя Доктор!

Юнина Наталья
Любовные романы:
короткие любовные романы
6.83
рейтинг книги
Действуй, дядя Доктор!

Дарующая счастье

Рем Терин
Любовные романы:
любовно-фантастические романы
6.96
рейтинг книги
Дарующая счастье

Охота на эмиссара

Катрин Селина
1. Федерация Объединённых Миров
Любовные романы:
любовно-фантастические романы
5.00
рейтинг книги
Охота на эмиссара

Боги, пиво и дурак. Том 3

Горина Юлия Николаевна
3. Боги, пиво и дурак
Фантастика:
фэнтези
попаданцы
5.00
рейтинг книги
Боги, пиво и дурак. Том 3

Кровь и Пламя

Михайлов Дем Алексеевич
7. Изгой
Фантастика:
фэнтези
8.95
рейтинг книги
Кровь и Пламя

Идущий в тени 4

Амврелий Марк
4. Идущий в тени
Фантастика:
боевая фантастика
6.58
рейтинг книги
Идущий в тени 4

Сумеречный стрелок 7

Карелин Сергей Витальевич
7. Сумеречный стрелок
Фантастика:
городское фэнтези
попаданцы
аниме
5.00
рейтинг книги
Сумеречный стрелок 7

Титан империи 5

Артемов Александр Александрович
5. Титан Империи
Фантастика:
фэнтези
попаданцы
аниме
5.00
рейтинг книги
Титан империи 5

Подаренная чёрному дракону

Лунёва Мария
Любовные романы:
любовно-фантастические романы
7.07
рейтинг книги
Подаренная чёрному дракону

Бальмануг. (Не) Любовница 2

Лашина Полина
4. Мир Десяти
Любовные романы:
любовно-фантастические романы
5.00
рейтинг книги
Бальмануг. (Не) Любовница 2

Восход. Солнцев. Книга IV

Скабер Артемий
4. Голос Бога
Фантастика:
фэнтези
попаданцы
аниме
5.00
рейтинг книги
Восход. Солнцев. Книга IV

Измена. Мой непрощённый

Соль Мари
2. Самойловы
Любовные романы:
современные любовные романы
5.00
рейтинг книги
Измена. Мой непрощённый