Рускія народныя казкі
Шрифт:
Іван-царэвіч вярнуўся пеша ў лес, пасадзіў Алену Прыгожую на залатагрывага каня, узяў залатую клетку з Жар-птушкаю і паехаў дарогай-пуцявінаю ў родны край.
А цар Афрон загадаў падвесці яму падараванага каня і толькі хацеў сесці на яго — конь перакінуўся ў шэрага воўка. Цар ад страху дзе стаяў, там і ўпаў, а шэры воўк кінуўся наўцёкі і хутка дагнаў Івана-царэвіча.
— Цяпер бывай, мне далей ісці нельга.
Іван-царэвіч злез з каня і тры разы пакланіўся да зямлі, з павагай падзякаваў шэраму воўку.
А
— Не навек развітвайся са мною, я яшчэ табе ў прыгодзе стану.
Іван-царэвіч думае: «У якой яшчэ прыгодзе? Усе жаданні мае збыліся». Сеў на залатагрывага каня, і зноў паехалі яны з Аленай Прыгожаю, з Жар-птушкаю. Даехаў ён да сваіх мясцін, захацелася яму папалуднаваць, Было ў яго з сабою кр'ыху хлебца. Ну, яны паелі, крынічнай вады папілі і леглі адпачыць.
Толькі Іван-царэвіч заснуў, пад'язджаюць да яго браты. Ездзілі яны па чужых землях, шукалі Жар-птушку, вярнуліся з пустымі рукамі. Пад'ехалі, аж бачаць — у Івана-царэвіча ўсё здабыта.
Вось яны і згаварыліся:
— Давай заб'ём брата, уся здабыча будзе наша.
Дамовіліся так і забілі Івана-царэвіча. Селі на залатагрывага каня, узялі Жар-птушку, пасадзілі на каня Алену Прыгожую і застрашылі яе:
— Дома не кажы нічога!
Ляжыць Іван-царэвіч мёртвы, над ім ужо крумкачы лятаюць. Hi адсюль ні адтуль прыбег шэры воўк і схапіў крумкача з крумкачанём.
— Ляцітка ты, крумкач, па жывую і мёртвую ваду. Прынясеш мне жывой і мёртвай вады, тады адпушчу тваё крумкачаня.
Крумкач, нічога не зробіш, паляцеў, а воўк трымае яго крумкачаня. Доўга ці не доўга лятаў крумкач, прынёс ён жывой і мёртвай вады. Шэры воўк папырскаў мёртвай вадой раны Івану-царэвічу, раны загаіліся; папырскаў яго жывой вадой — Іван-царэвіч ажыў.
— Ох, моцна ж я спаў!..
— Моцна ты спаў, — кажа шэры воўк.— Каб не я, зусім бы не прачнуўся. Родныя браты цябе забілі і ўсю здабычу тваю звезлі. Садзіся на мяне хутчэй.
Памчаліся яны ў пагоню і дагналі абодвух братоў. Тут іх шэры воўк разарваў на шматкі, а шматкі па полі параскідаў.
Іван-царэвіч пакланіўся шэраму воўку і развітаўся з ім навекі.
Вярнуўся Іван-царэвіч дадому на кані залатагрывым, прывёз бацьку свайму Жар-птушку, а сабе — нявесту, Алену Прыгожую.
Цар Берандзей зарадаваўся, пачаў распытваць. Іван-царэвіч расказаў, як памог яму шэры воўк дастаць здабычу, ды як браты забілі яго соннага, ды як шэры воўк іх разарваў.
Пабедаваў цар Берандзей і хутка суцешыўся. А Іван-царэвіч ажаніўся з Аленай Прыгожай, і пачалі яны жыць-пажываць ды гора не знаць.
Толькі Іван-царэвіч заснуў, пад'язджаюць да яго браты. Ездзілі яны па чужых землях, шукалі Жар-птушку, вярнуліся з пустымі рукамі. Пад'ехалі, аж бачаць — у Івана-царэвіча ўсё здабыта.
Вось яны і згаварыліся:
— Давай заб'ём брата, уся здабыча будзе
Дамовіліся так і забілі Івана-царэвіча. Селі на залатагрывага каня, узялі Жар-птушку, пасадзілі на каня Алену Прыгожую і застрашылі яе:
— Дома не кажы нічога!
Ляжыць Іван-царэвіч мёртвы, над ім ужо крумкачы лятаюць. Hi адсюль ні адтуль прыбег шэры воўк і схапіў крумкача з крумкачанём.
— Ляцітка ты, крумкач, па жывую і мёртвую ваду. Прынясеш мне жывой і мёртвай вады, тады адпушчу тваё крумкачаня.
Крумкач, нічога не зробіш, паляцеў, а воўк трымае яго крумкачаня. Доўга ці не доўга лятаў крумкач, прынёс ён жывой і мёртвай вады. Шэры воўк папырскаў мёртвай вадой раны Івану-царэвічу, раны загаіліся; папырскаў яго жывой вадой—Іван-царэвіч ажыў.
— Ох, моцна ж я спаў!..
— Моцна ты спаў, — кажа шэры воўк.— Каб не я, зусім бы не прачнуўся. Родныя браты цябе забілі і ўсю здабычу тваю звезлі. Садзіся на мяне хутчэй.
Памчаліся яны ў пагоню і дагналі абодвух братоў. Тут іх шэры воўк разарваў на шматкі, а шматкі па полі параскідаў.
Іван-царэвіч пакланіўся шэраму воўку і развітаўся з ім навекі.
Вярнуўся Іван-царэвіч дадому на кані залатагрывым, прывёз бацьку свайму Жар-птушку, а сабе — нявесту, Алену Прыгожую.
Жылі мужык ды баба. У іх была дачка ды сынок маленькі.
— Дачушка,— сказала маці,— мы пойдзем на работу, глядзі браціка! Не ідзі нікуды з двара, будзь разумніцай — мы купім табе хустачку.
Бацька з маткай пайшлі, а дзяўчынка забылася, што ёй гаварылі: пасадзіла браціка на траўцы пад акном, а сама пабегла на вуліцу гуляць.
Наляцелі гусі-лебедзі, падхапілі хлопчыка і панеслі на крылах.
Вярнулася дзяўчынка, глядзіць — няма браціка. Ахнула, кінулася туды-сюды — няма!
Яна яго клікала, слязьмі залівалася, бедавала, што бацька і маці не даруюць ёй гэтага,— брацік не адгукнуўся.
Выбегла яна ў чыстае поле і толькі згледзела: мільганулі далёка ў небе гусі-лебедзі і зніклі за цёмным лесам. Тут яна здагадалася, што яны схапілі яе браціка: пра гусей-лебедзяў даўно ўжо хадзіла нядобрая слава, што яны маленькіх дзяцей хапаюць.
Кінулася дзяўчынка даганяць іх. Бегла, бегла, бачыць — стаіць печ.
— Печка, печка, скажы, куды гусі-лебедзі паляцелі?
Печ ёй адказвае:
— З'еш мой жытні піражок — скажу.
— Буду я Жытні пірог есці! У майго бацюхны і пшанічныя не ядуцца...
Печ ёй не сказала. Пабегла дзяўчынка далей — стаіць яблыня.
— Яблыня, яблыня, скажы, куды гусі-лебедзі паля-целі?
— З'еш мой лясны яблычак — скажу.
— У майго бацюхны і садовыя не ядуцца...
Яблыня ёй не сказала. Пабегла дзяўчынка далей. Цячэ