Убырлар уянган чак
Шрифт:
– Ахмак!
идият иемнн алды. Мин борылган уайга йодрык белн туры м ясадым. Ул чайкалып китте. Мин аны эчен типтем… м… м зем д упкынга очтым.
–Яныма кил, балам… – дип чакырды теге тавыш, – Картыены, авыр хлг куйма. Мин сусадым… Бер йотым бир миа. Тик бер йотым…
– Шайтан алгыры!..
– Бер йотым бир, улым…
– Хзер картый…
– Селкенсе булма…
– Бер йотым…
– Илам!
Мен шушы бнд, беркем телмгнд, беркем сорамаганда килеп чыккан шушы адм, ничнче кат инде минем юлыма аркылы тш. Ничнче кат инде минем телгемне суырып алып, зе кушканны эшлрг мбр ит. м мин аа буйсынам. Мин аа хезмт итм.
–Илам, тилелнм! лак буласы бит…
–Илам, улым… Кил яныма… Бер йотым бир миа…
Тапкан-тиенгнен йг алып кайтып, хтта ашауны да кысып, адм арасына чыгарга, кешеч днья ктрг, флн блмле фатир алырга, затлы машинада йрерг хыялланган нием иск тште… Мин земне бел белгннн бирле ул шулай хыяллана инде…
тием иск тште… Ул начар язучы тгел, халык аны ярата, язганнарын йотлыгып укый, мин д аа табынып стем… Тик ул гына… ул вакыты белн безне чен кп, бик кп тоелган акчалар алып кайтса да, ул да тормыш рвешебезне артык згрт алмады. Шуа да мине:“Язучы булма!” – дип тирги ул. тием д…
Мин Айратны хтерлдем… Мктпт бай балалары да бик кп иде… Мин ел буена тидн телнеп, з дрмне тшермск тырышып яшим. ти юмарт ла ул, тик мин ген земне бер паразит итеп тоям. ле, каникуллар башлану белн авылга сыпыртуым да, земне шушы халтемнн качарга телдн икн бит. Мин авылга кайтмыйча, Айрат миа кунакка килс д, без тине кессеннн ерак кит алмас идек…
–Илам, тилелнм!..– дип кычкырды идият минем картый ягына атлавымны креп, – Кеше бул, Илам…
Мин картый ягына атладым.
Ярты юлга иткч, туктап калдым.
–Син юлны нкъ яртысында, – диде картый, – миа тик бер йотым кирк… Тик бер йотым…
Мин дшмдем.
–Тик бер адым гына… – Картый миа шулай пышылдады, – Тик бер адым…
–Тик бер адым – м син кеше тгел, – дип кычкырды идият, – Илам, уйла!..
… мин нкъ уртада басып калам…
Икенче блек
* * *
мин нкъ уртада басып калам…
йте ген иел…
Ниндидер юлны сайларга киркт, урталыкта калып булмыйдыр ул. Бик-бик телс д. Син угамы-сулгамы авышырга мбрсе, шунсыз ммкин тгел. Бер якка да авышмас чен яки бик кчле булырга кирк, бик-бик кчле булырга. Минем андый кчем юк иде. Яки ансыз булырга. мин тере идем.
– Тик бер йотым… Улым…
Картыйны ялварулы тавышы, млдерм тулы кзлре зен суыра иде. Мин инде берни д уйлый алмаслык хлд калдым, бары тик бтен булмышым белн картый янына омтылдым гына. Тормышымны бтен максаты – аны шушы кызганыч хленнн котылдыру сыман тоелды.
– Тик бер адым гына… – дип ялварулы пышылдады картый, – миа тик бер йотым кирк… Тик бер йотым…
Мин ул йотымны бирерг зер идем.
– Тик бер адым – м син кеше тгел, – дип кычкырды идият, – Шайтан алгыры!..
Картый белн безне ара якынайганнан якыная иде.
Кинт артымда ниндидер кыбырдау тойдым. Тавыш минем артымда гына иде. мма борылып карый алмадым. Карашларым аерып булмаслык кч белн картыйны кзлрен береккн иде.
– Балакаем минем…
Картый да миа каршы атлады. Ул хлсез иде. м шундый кызганыч иде.
Безне арада нибары ч-дрт адым калды. Кинт картыйны йзе згргндй булды.
Мин нрс згрен ачык кына йт алмыймдыр да. Моа кадр ничектер кызганыч булып тоелган йзд кинт салкын битарафлык пйда булды м мин ирексездн калтыранып куйдым. Юк, куркудан тгел. Аны йзеннн таралган салкынлык арка зклрем буйлап тшеп китте д бтен булмышыма таралды. Мин шдн калтырандым.
Картыйны иреннренд елмаюга тартым нрс хасил булды. м мин тукталып калдым. Аны елмаюы куркыныч иде. Мин картыйны беркайчан да болай елмайганын хтерлмим. Ул рвакыт ягымлы булды. Хтта бик ачуы килеп тирггн вакытларында да мин аны яратуын тоя идем. ле анда ягымлылыкны эзе д юк. м мин ирексездн баздагы вакыйганы хтерлдем. м мизгел эченд шул чакны кздн кичердем.
Бу картый тгел… – дип уйлаган идем ул вакытта. Бу иртн ген безг коймак пешереп ашаткан назлы да, ягымлы да карчык тгел. Акайган кзлренд чиксез гаплн катыш курку катып калса да, битендге ыерчыклар таралып, магай сырлары язылып беткн, ул чын кешедн бигрк, балавыздан ясалган курчакны хтерлт…
Картыйны леге кыяфтенд д нкъ шул вакыттагы чалымнар бар иде. Балавыздан ясалган курчак. Курчак салкынлыгы, курчак битарафлыгы. м шуа аны елмаюы ямьсез д, куркыныч та иде. Битарафлык белн елмаюны янш булуы шултиклем гарип кренеш икн.
Аны битарафлыгы озакка бармады. Елмаюга елгн иреннре арасыннан азау тешлре кренде. Бтен йзен нрсдер куырып алды, яаклары тартышып калды. м ул кулларын алга сузып, миа ташланды. Бер к вакытта ярым ачык авызыннан кчле ысылдау таралды.
Мин инде земне ялгышуымны алаган идем. Бу карчык миа беркайчан да картыемны алыштыра алмаячак. м без, хтта иг и тершеп, бер-беребезг терк-таяныч булып, мге яшск т, картый белн онык мнсбтлре беркайчан да кире кайтмаячак. Назлы да, ягымлы да карчык инде юкка чыккан иде.
м бернич мизгелдн мин д югалачакмын…
Картыйны бтен йзе тартышты м авызы зур булып ачылды. Авыз эче кып-кызыл иде. кзлре трле тск кереп, ике азау тешеннн селгйлре агып тшкч, мин чак ушымны уймый калдым. Картыйны куллары инде ием терл язган иде. Кинт ниндидер кч мине селтп ибрде. Баш очымда бтен днья йлнгн кебек булды. Шушы ерм аша кемнедер чинап кычкырганы ишетелде. Бераз ушыма килеп, кзлремне ачкач кына мин бернич адым читт ятуымны аладым. Коточкыч тавыш белн чинаучы – картый иде. Ккргене нкъ йрк тгленд усак таяк тырпаеп тора. Ул тартышып кычкыра м бтен булмышы кара кя бара. идият таякны тартып алуга, ярадан лайлага охшаш кара кан саркылып чыкты.
Картыйны кызганудан мин кзлремне йомдым. мма шул арада идиятне таякны картыйны магаена кадаганын креп лгердем м келне чиксез рн телеп тте.
– Бу минем картый тгел! – дип уйларга тырыштым зем. – Минем картый тгел…
Лкин леге уемны дреслеген ышана алмадым. Кем со алайса? Ник мин шултиклем зглнм? леге карчык, нинди ген кыяфтк кереп, кемг ген йлнмсен, минем картый иде. м кинт келне чиксез ярсу ялмады. Нфрт. м бу нфртне сбпчесе идият иде. Картыйны ул лак итте. Ярый, убырга йлнгн, ди. Лкин йрген кадагач, итмгнме? иткн! идият моны белн ген тынычланмыйча, аны башына да кадады. Айратны да ул юк итте. Аны да шулай кансыз рвешт тергндер.