Учебник эсперанто

Гакаленко Владимир Григорьевич

Mi faris pli ol vi. Я сделал больше, чем вы. Mi ne faros tion plu. Я больше не буду этого делать. Ne parolu plu. Не говорите больше (замолчите). Ne diru pli, ol vi scias. Не говорите больше, чем вы знаете. Li ne vivas plu. Он больше не живёт (Он умер. Можно сказать: Li jam ne vivas). La bruo fari^gis ^ciam pli kaj pli forta. Шум становился всё сильнее. Li iris plu kaj plu. Он шёл всё дальше. La afero plu klari^gos. Дело будет проясняться дальше (прояснение не прекратится). La afero pli klari^gos. Дело ещё

больше прояснится (станет более ясным). Mi havas nenion plu. У меня больше ничего нет. Mi min mem plu ne rekonas. Я сам себя не узнаю. ^Cu vi nenion plu postulas? Вы больше ничего не требуете?

12.14. Зависимость смысла предложения от порядка слов.

При построении фраз на эсперанто следите за тем, чтобы каждое слово стояло на своём месте. Особенно это касается служебных частей речи. От позиции слова может зависеть смысл предложения. Например:

E^c li tion ne scias. Даже он этого не знает. Li e^c tion ne scias. Он даже этого не знает. Li pri tio e^c ne audis. Он об этом даже не слышал. Ankau mi estos tie. И я буду там. Mi estos ankau tie. Я буду и там.

Часто встречаются предложения, построенные явно неправильно, например:

Li ne plu devas fari tion. Должно быть: Li ne devas fari tion plu или Li plu ne devas fari tion. Он больше не должен делать этого.

12.15. Proverboj.

1. E^c el sub la tero aperas la vero. 2. El malgrandaj akveroj fari^gas grandaj riveroj. 3. Faru hodiau, kion vi povas — morgau vi oble okazon ne trovos. 4. Hejma bovido estas pli bona ol transmara bovino. 5. Kiu donas rapide, donas duoble. 6. Kiu frue levi^gas, facile ri^ci^gas. 7. Kun kiu vi kuni^gas, tia vi fari^gas. 8. Neniu peketo restas longe sekreto. 9. Pli bona estas malgranda «jen prenu» ol granda «morgau venu». 10. Sa^ga scias, kion li diras, malsa^ga diras, kion li scias. Ri^ca богатый, sa^ga умный, мудрый, vero истина, правда.

12.16. Kvalitoj de tabako

La tabakon unuafoje alportis en araban vila^gon meza^ga turko. Vendante la tabakon, li kriis: «La fumanto neniam estas mordata de hundoj, la domo de fumanto estas neniam rabita, fumanto neniam maljuni^gos. Mi ^juras pri tio!» Post unu jaro renkontis unu vila^gano tiun turkon kaj ripro^cis lin, ke li mensogis pri kvalitoj de tabako. Sed la turko defendis sin: «Kial la hundoj ne mordas fumanton? ^Car li pro fumado ne estas plu firma sur piedoj, kutime necesas apogi sin per bastono, kiun la hundoj timas. Kial la domo de fumanto estas neniam rabita? La fumanto tusadas kaj kra^cadas la tutan nokton, la rabistoj ne kura^gas penetri en lian domon pensante, ke li ne dormas. Kial fumanto neniam maljuni^gas? ^Car li ne ^gisvivas la maljuni^gon». Apogi подпирать, поддерживать, ^car потому что, так как, defendi защищать, firma крепкий, твёрдый, ^juri клясться, присягать, kra^ci плевать, krii кричать, kura^ga храбрый, отважный, kutima обычный, привычный, kvalito качество, свойство, mordi кусать, penetri проникать, rabi

грабить, похищать, ripro^ci упрекать, укорять, tusi кашлять, vendi продавать.

12.17. Dankon pro averto

— Sinjoro, via hundo man^gis unu el miaj kokinoj. — Dankon, bona homo, pro via averto. Hodiau vespere mi ne donos al ^gi man^ga^jon. Averti предупреждать, предостерегать.

12.18. Ondoj en lo^gejo

En vendejo. «Bonvolu montri al mi radioaparaton, sed laueble nur por mallongaj ondoj, ^car mia lo^gejo estas tre malgranda». Laueble по возможности, ondo волна.

Ключи к упражнениям

1.9.

Acetono, admiralo, akademio, astronomo, automobilo, balzamo, ba^skiro, biblioteko, blokado, cisterno, civilizacio, demokratio, dinamiko, disproporcio, ekvatoro, estakado, etnografio, fantazio, filologo, frazo, greko, gvardio, incidento, inspektoro, instrukcio, intereso, intrigo, kandidato, karnavalo, kompanio, kontrasto, laboratorio, matematiko, meridiano, mikrofono, monografio, neono, nikotino, orkestro, panoramo, pozicio, publicisto, respubliko, romantiko, rozo, sceno, sezono, strukturo, ^serifo, ^stormo, temperaturo, termometro, teorio, turniro, uniformo, uzbeko, vazelino, vino, vizito, vodevilo, vulkano, zebro, zoologio.

2.6.

Telegrafo estas aparato. Azio estas kontinento. Moskvo estas granda urbo. ^Ce^hoslovakio estas lando. Esperanto estas facila lingvo. Leopardo estas besto.

3.6.

Helena kaj Boris sidas kaj legas. Aleksandro kantas, li estas kantisto. Valentin Petrovi^c estas instruisto, li demandas. Mi estas lernanto, mi respondas. Ni lernas. Ili legas. Vi laboras. ^Si staras kaj demandas.

3.10.

Mi amas legi librojn. Mi amas ankau legi leterojn, sed ne amas skribi ilin. Maria amas kaj legi, kaj skribi leterojn. ^Si rakontas pri libroj, kiujn mi nun legas. Ni lernas novajn lingvojn. Nun mi lernas Esperanton. Tio estas (^Gi estas) facila kaj tre bela lingvo. Kion vi nun legas? Pri kio vi skribas?

4.3.

1. La hundo, kiu nun estas en la ^gardeno, estas tre granda. 2. Mi havas libron. Mi ^gin legas nun. La libro estas tre interesa. 3. ^Si rakontas pri kantisto. La kantisto kantas tre bonajn kantojn.

4.11.

Li iras de tablo al tablo. Sur la tabloj ku^sas libroj. Vi metas la ru^gan pilkon sur breton. La knabinoj ludas en ^gardeno. Mi ne konas vian fratinon. Hejme mi havas sep novajn librojn. ^Ce la ^sranko ku^sas pilko, kies ^gi estas? ^Cu ^gi estas via pilko (^Cu la pilko estas via)? Mi metas la pilkon sub la tablon. Kiom da libroj estas sur la breto? La patrino kaj la filino ludas ^ce la tablo, la patro ku^sas kaj legas interesan libron. Mia frato ne skribas longajn leterojn. Li ne amas skribi longajn leterojn.