Злая зорка
Шрифт:
— Ах, мама. Я супакоюся тады, калі Валодзька жэніцца i ў яго народзіцца нармальнае дзіця.
Марыя Пятроўна сярдзіта цыкнула на дачку:
— Не гняві бога, Ірына!
— Ён даўно разгневаны.
Уладзіміру Паўлавічу таксама не спадабалася такое філасофстваванне над купеллю дзіцяці. Ён строга сказаў:
— За надобныя размовы я генерала аднаго вы ставіў з раёна. Не наганяй людзям страху!
— Во i я кажу так, — падтрымаў Іван Іванавіч. Мы яшчэ дадому вернемся.
I гэтым нагнаў смутак на жонку. Марыя Пят роўна змоўкла, сцяла вусны, сцерла радасную ўсмешку з твару i як бы адхілілася ад усіх, акрамя дзіцяці — яму ўся
А Вольга Андрэеўна любавалася дзіцяткам, дава ла кароткія парады ca свайго мацярынскага вопыту Але радасць яе была азмрочана. Ей здалося яшчэ да купання, яшчэ тады, калі муж аглядаў гаспадарку, а яна памагала нявестцы i свацці гатаваць вячэру, што яны як бы пазбягаюць размовы пра Глеба. Дапускала, што робяць гэта менавіта таму, каб не азмрочваць i сваю i яе радасць. Але ж калі гэта так, то гэта страшна: лічаць яго безнадзейна хворым. Дапускала свой мацярынскі эгаізм, калі хочацца, каб усе размовы ішлі толькі пра яе дзяцей. Але ж хіба маленькі Валодзька не яе дзіця, не часцінка Глеба, гэтакая ж дарагая, як i сам Глеб! Прызнавала, што аварыя зрабіла яе хваравіта надумлівай. I аднак… Калі ў часе купання гаварылі пра дзіця, пра маці, радуючыся i нават жартуючы, i зноў ніхто не ўспом ніў пра бацьку, на душы ў маці стала вельмі цяжка. Кропля, якая перапоўніла чашу яе гора, упа ла ў часе вячэры. Сказалі першы тост за Вaлодзьку, стрыманы, але самы радасны.
Другі тост за маму — натуральна. I раптам Іван Іванавіч, стары, мудры чалавек, якога Вольга паважала, прапусціўшы бацьку, прапанаваў тост:
— А цяпер за бабуль — за Вольгу i Машу. Вы, Вольга Андрэеўна, яшчэ не знаеце, што такое быць бабуляй. Колькі радасці i колькі клопату!
I бабуля, якая павінна была найбольш радавацца, — першы ўнук, не вытрымала i заплакала. Сапсавала вячэру. Усе вельмі ўстрывожыліся — Ірына, дзеці, Іван Іванавіч, Віктар, Поля, абходжвалі яе, паілі валяр’янкай.
Уладзімір Паўлавіч прыкметна злаваўся, але токі яго незадаволенасці перадаваліся толькі ёй i гэта перашкаджала Вользе Андрэеўне супакоіцца. Адна Марыя Пятроўна, магчыма, усё зразумела.
— Нічога, нічога. Гэта бывае, бывае. Дайце ёй паплакаць. Паплач, свацейка, паплач. Не саромейся — усе свае.
Яна выцерла слёзы, рашуча ўзняла чарку.
— Вып’ем за Глеба!
— Канешне, вып’ем. Яшчэ як вып’ем! — схамянуўся, папраўляючы памылку, Іван Іванавіч.
А потым напіўся Віктар i таксама плакаў. Па Лізе. Разжалобіў дзяцей. Заплакала наўзрыд Tомачка. Як ні трымалася — не ўтрымалася маці.
— Падсаліла ты вячэру, — незадаволена буркнуў Пыльчанка, калі ўклаліся спаць.
Ён хутка заснуў, хроп. А Вольга Андрэеўна не спала ўсю ноч. Думала пра сыноў. Усё цяжэйшым i цяжэйшым рабіўся камень, што даўно ляжаў на мацярынскім сэрцы. Рос, ператвараўся ў цэлую гарy, якая вось-вось сплюшчыць трапяткое сэрца.
Вользе Андрэеўне стала трошкі лягчэй, калі вельмі рана — яшчэ не праспявалі трэція пэўні — пачула яна, як падняліся, што па камандзе, Ірына I свацця, хоць яны i да таго падымаліся разы два — на плач дзіцяці. У начной цішыні пачула, пра што яны шэпчуцца — што згатаваць Глебу, каб давезці гарачанькае да бальніцы. I шэпт гэты — што бальзам, цудадзейна гаіў раны матчынай душы, якія яна сама ж, не хто іншы, развярэдзіла ўвечары, калі ў кубку яе змяшалася i салодкая радасць, i горкае гора.
Супакоіў шэпт нявесткі з маці — пра яш, пра Глеба, у Ірачкі клопат! — i яна, знядужаная перажываннямі, заснула i паспала гадзіны
— Божа! Якая я соня! Як маладуха.
A развітанне зусім зняло ўсю надумлівасць, усіо яе падазронасць.
Ірына ў гарачым парыве моцна абняла яе, пацалавала.
— Мамачка! Пацалуйце Глебушку за мяне i за Валодзьку. Я хутка прыеду. Толькі трошачкі ачуняю. I скажыце: я люблю яго. Я вельмі люблю яго.
I не трэба было маці іншай радасці, як гэтыя нявестчыны словы.
У машыне Уладзімір Паўлавіч пахваліў яе:
— Малайчына ты ў мяне сёння! Выспалася. Ты добра спала. А мне не спалася.
Вольга Андрэеўна моўчкі пасміхалася.
II
Яна ўвайшла ў палату… i ледзьве не самлела. Не, нічога страшнага там не было. Двое хворых сядзелі на засланых коўдрай ложку i гулялі ў шашкі. Адзін з ix Глеб. З твару, з постаці ён не змяніўся. Але за няпоўны месяц, як наведвала яго, ён… палысеў. Жах! Нялёгка ўявіць, што перажыла маці, убачыўшы дваццаціпяцігадовага сына палыселым.
Глеб узрадаваўся маці. Праўда, ён ніколі не выяўляў сваіх пачуццяў, як Барыс. Ён i цяпер, дарослы, нечым нагадваў таго піянера, які саромеўся, калі ў лагер да яго прыязджала маці з торбай прысмакаў; ён саромеўся, пгго яго бацькі мелі магчымасць прывозіць легапыя гасцінцы, чым вазілі іншым, i аднойчы папрасіў ix не вазіць нічога.
Глеб сказаў радасна, але як бы здзіўлена:
— Мама!
Падняўся, ступіў да яе. Але ён ніколі не цалаваў першы. А Вольга Андрэеўна таксама разгубілася: яна баялася яго абняць — баялася, што заплача; у бальніцы яна ні разу не заплакала, ні ў Кіеве, ні тут, у Мінску. Так нейкі момант яны стаялі адно перад адным, не ведаючы, што рабіць. Аднапалатнікі (трэці сядзеў з кнігай каля акна) трохі здзіўлена глядзелі на ix.
Урэшце абняла яго, асцярожна, як цяжкахворага. Вельмі хацелася прытуліць яго галаву да грудзей, пацалаваць i сагрэць гэтую страшную лысіну дыханнем, цеплынёй сваёй. Так i падумала — што Глебавай галаве нязвыкла холадна; лысіна ўяўлялася ёй незакрытай ранай.
Знайшла ход: адступіла на крок i сказала гучна, бадзёра — як здолела:
— Ой, я ж не з таго пачынаю. Віншую цябе з сынам, Глебушка. Які хлопчык! Які хлопчык! Каб ты пабачыў. Учора мы пакупалі яго першы раз.
I зноў абняла сына. Пацалавала ў лоб, у адну шчаку, у другую — як перахрысціла.
— Як? У цябе нарадзіўся сын? I ты маўчыш? — весела выгукнуў таварыш па няшчасці, з якім Глеб гуляў у шашкі,— Ну, жмінда! У дзве гадзіны пашлём Насцю па каньяк. Яна дастане!
— А вам… можна? — наіўна спытала Вольга Андрэеўна.
— Нам, маці, усё можна. Мы геніяльныя сімулянты, як назваў нас адзін вясёлы прафесар. Нашы хваробы не апісаны ні ў якіх трудах. Не дайшла навука да нашых хвароб.
Хлопцы далікатна выйшлі, каб даць маці i сыну пагаварьщь сам-насам. Выйсці было куды: паспешліва створанае радыелагічнае аддзяленне размясцілі ў філіяле рэспубліканскай бальніцы, які будавалі i абсталёўвалі для самых выбраных несмяротных. Мармуровыя холы. Нават зімовы сад. Ідэя філіяла належала Дырэктару, i ён не шкадаваў грошай. Але ён жа i зрабіў шырокі жэст: узваліўшы віну за раскошу на «стрэлачнікаў», аддаў філіял пад лячэбніцу для тых, хто ў зоне аварыі набраў лішнія бэры.