Чалавек на лаўцы (на белорусском языке)
Шрифт:
– Я праглядаю газеты. I ведаю, як вы дамагаецеся прызнання.
Мэгрэ сам сабе вылаяўся: далося iм усiм гэтае непаразуменне з поўхаю, якую ён заляпiў Рэне Лекэру!.. Мiж тым сёння ўранку ён атрымаў ад асуджанага на смерць Лекэра лiст з турмы. Прыгнечаны, забойца прасiў камiсара наведаць яго. Можна было б паказаць Жарысу гэты лiст i ўсё расказаць, аднак Мэгрэ зноў не стаў нiчога тлумачыць затрыманаму i прадоўжыў допыт. Калi ўжо гэты маладзён дапячэ яго з той поўхаю, то ён яму Лекэраў лiст
– Дык чаму ж прыйшоў сюды?
– Каб заявiць, што я не забойца.
Мэгрэ распалiў люльку, дапiў пацiху пiва. З-за дажджу на вулiцы пацямнела. Ён запалiў лямпу.
– Ты разумееш, што значыць твой уласны прыход да нас?
– Што вы хочаце сказаць?
– Ты вырашыў, што мы збiраемся цябе арыштаваць. Значыцца, у нас ёсць на тое падставы. Якiя?
– Вы ж былi на вулiцы Ангулем?
– Адкуль ты ведаеш?
– Гаспадыня ж, напэўна, сказала, што я прыходзiў да яго.
– I што, за гэта цябе трэба арыштоўваць?
– Вы дапытвалi Монiку.
– I ты баiшся, што яна прагаварылася?
– Я б здзiвiўся, калi б яна ў вас не загаварыла.
– А чаму ты пачаў з таго, што схаваўся ў сябра пад ложкам?
– Вы i гэта ведаеце.
– Адказвай.
– Я не падумаў. Я баяўся. Баяўся, што мяне будуць бiць i я прызнаюся ў тым, чаго не рабiў.
– Меней бы ты, хлопча, баяўся... Чаму ж ты тады ўсё-ткi, раз баяўся, вылез з-пад ложка?
– Там нельга было болей заставацца. Сябрава цётка ўвесь час па кватэры хадзiла. Дзверы адчыненыя, у хаце скразняк. Я прастыў, а тут нават чыхнуць страшна. Нi ўстаць, нi паварушыцца...
– I ўсё?
– Есцi хацелася.
– I што ж ты стаў рабiць, як выбраўся з кватэры?
– Бадзяўся па вулiцах. Уначы спаў на рынку на мяшках з гароднiнай гадзiну-другую. Двойчы падыходзiў да моста Сэн-Мiшэль i глядзеў на ваш будынак. Убачыў, як Монiка выходзiла ад вас. Я пайшоў на вулiцу Ангулем, там стаяў чалавек, па ўсiм было вiдаць, назiраў за домам. Ваш, напэўна.
– А чаму мы маглi меркаваць, што ты мог забiць Турэ?
– А вы што, не ведаеце, што я ў яго пазычыў грошы?
– Пазычыў?
– Ну, папрасiў, калi вам так болей падабаецца.
– Папрасiў?
– Што вы хочаце сказаць?
– Ёсць розныя спосабы прасiць. Мiж iншым, ёсць i такi, калi чалавек, якога просяць, пастаўлены ў такiя ўмовы, што не можа адмовiць. А называецца гэта шантаж.
Камiсар замаўчаў i ўгледзеўся Жарысу ў самыя вочы.
– Адказвай.
– Я нiчога б не сказаў панi Турэ.
– Але ж пана Турэ ты гэтым прыпалохаў?
– Ён i так бы даў грошы.
– Але даў таму, што баяўся тваёй пагрозы.
– Не ведаю. Вы мяне блытаеце вашымi пытаннямi... Памiраю, хачу спаць...
–
Жарыс выпiў i разгублена ўтаропiўся ў Мэгрэ.
– Колькi разоў ты быў у пана Турэ?
– Толькi два разы.
– Монiка пра гэта ведала?
– А што яна вам сказала?
– Цяпер не мае значэння, што што яна сказала. Важна, скажаш ты.
– Яна ведала.
– Што ты яму сказаў?
– Каму?
– Пану Турэ!
– не стрымаў свайго раздражнення Мэгрэ.
– Што нам патрэбны грошы.
– Навошта?
– Каб паехаць у Амерыку.
– I як ён адрэагаваў?
– Сказаў урэшце, што гэта найлепшае выйсце.
Допыт нешта не ладзiўся. Жарыс, мабыць, лiчыў, што Мэгрэ ведае болей, чым ведаў на самай справе. Трэба было павесцi допыт больш асцярожна.
– Ты думаў жанiцца з Монiкай?
– Думаў. Але пан Турэ разумеў, што гэта нерэальна. Я непаўналетнi. I нават калi б мае бацькi згадзiлiся, дык панi Турэ адмовiла б: я ж усё сваё нашу з сабою. Пан Турэ мне сам параiў нават не спрабаваць знаёмiцца з ёю.
– А ты яму прызнаўся, што ты з Монiкай ужо кахаўся?
Жарыс пачырванеў.
– Я сказаў яму толькi, што яна цяжарная.
Дык вось у чым сакрэт! Мэгрэ выгляду не падаў, але здзiвiўся: як жа ён сам не падумаў пра такую паваротку?
– Колькi месяцаў?
– Трохi болей як два.
– Вы былi ў доктара?
– Яна адна хадзiла.
Мэгрэ адкiнуўся ў крэсле, набiў тытунём новую люльку.
– Што ж ты збiраўся рабiць у Амерыцы?
– Што прыйдзецца. Я працы не баюся. Мог бы стаць каўбоем.
– Каўбоем?
– усмiхнуўся сам сабе Мэгрэ: ён згадаў тых асiлкаў, якiх бачыў на ранча Арызоны i Тэхаса.
– Я мог бы працаваць на залатых капальнях. Словам, як-небудзь я б ужо выкруцiўся.
– I ажанiўся б з Монiкай?
– Яна i так мая жонка. Хiба што мы не распiсаныя...
– Як сябе паводзiў пан Турэ, калi даведаўся, што Монiка цяжарная?
– Не паверыў... Нават заплакаў... Але я пакляўся, што намеры ў мяне...
– ...самыя добрыя. I што ён тады сказаў?
– Абяцаў дапамагчы. Грошай у яго пры сабе не было. Ён даў мне крыху.
– Дзе яны?
– У Монiкi. Яна хавае iх у сваiм стале на працы.
– А астатнiя?
– Астатнiя ён абяцаў даць у аўторак. Ён збiраўся атрымаць вялiкiя грошы.
– Ад каго?
– Не ведаю.
– Ён не сказаў, адкуль яны раптам возьмуцца?
– А я i не пытаўся.
– Чаму?
– Ён бы ўсё роўна не адкрыўся. Ён нiдзе не працуе. Я так i не змог зразумець, як ён зарабляе. Мабыць, яны ўдвух гэтымi справамi займалiся.
– З кампаньёнам, значыцца? Ты яго бачыў?