Чалавек на лаўцы (на белорусском языке)
Шрифт:
– Ну што ж. Падсумуем гутарку. Па-першае, зусiм вiдавочна, што вы шантажыравалi бацьку. Згодны?
Яна змаўчала.
– Па-другое, колькi за iм нi сачылi, так i не ўведалi, як жа ён зарабляе грошы.
– А мы i не надта старалiся ўведаць.
– Разумею. Вас цiкавiў вынiк.
Монiка неяк спачувальна ўсмiхнулася. Яна, канечне, лiчыла Мэгрэ прасцяком.
– Цяпер вы ведаеце ўсё, - сказала яна, збiраючыся ўстаць.
– Заўважце, я не разыгрывала з сябе святую. А што вы думаеце пра мяне, дык мне гэта ўсё роўна.
Але
– Вы нiчога не раскажаце мацi?
– Вам жа ўсё роўна, вы ж вырашылi з'ехаць.
– Па-першае, я ж не заўтра паеду, па-другое, я б не хацела сцэн.
– Разумею.
– Альбэр - непаўналетнi, i бацькi могуць...
– Я хацеў бы пагаварыць з iм.
– Калi б гэта залежала ад мяне, то ён прыйшоў бы сюды сёння ж. Але ён дурань. Сядзiць цяпер у якой-небудзь бярлозе i калоцiцца.
– Нешта вы не дужа захоплена пра яго гаворыце.
– А я нiчым асаблiва не захапляюся. Вы папярэдзiлi маё начальства, што выклiкалi мяне?
– Я патэлефанаваў да вас i сказаў, што трэба выканаць розныя фармальнасцi.
– Калi яны мяне чакаюць?
– Я часу не ўдакладняў.
– Мне можна iсцi?
– Я вас не затрымлiваю.
– Але загадаеце якому-небудзь iнспектару, каб ён пайшоў следам за мною?
Мэгрэ ледзь не засмяяўся, аднак сказаў сур'ёзна:
– Магчыма.
– Марная праца.
– Дзякую за папярэджанне.
Але, калi яна выйшла, Мэгрэ сапраўды аддаў Жанв'е на ўсякi выпадак загад прасачыць за ёю.
Неўзабаве Мэгрэ ўспомнiў, што забыўся задаць Монiцы адно важнае пытанне: хто, ён цi яна, захоўваў у сябе грошы на параход у Амерыку? Калi Альбэр, дык у яго цяпер ёсць грошы i, адпаведна, больш магчымасцей знiкнуць. Калi грошы ў Монiкi, тады яму, можа, i паесцi няма на што.
Мэгрэ пачакаў яшчэ нейкi час, потым патэлефанаваў Монiцы на працу:
– Я хацеў бы пагаварыць з паннай Монiкай Турэ.
– Хвiлiнку. Яна толькi што вярнулася.
– Алё!
– адгукнулася Монiка.
– Не радуйцеся. Гэта не Альбэр. Камiсар Мэгрэ. Я забыўся задаць вам адно пытанне. Грошы ў вас цi ў яго?
Яна зразумела адразу.
– У мяне.
– Дзе?
– Тут. Адна шуфляда ў маiм стале замыкаецца на ключ.
– У Альбэра ёсць з сабою грошы?
– Наўрад цi багата.
– Дзякую.
Не паспеў камiсар пакласцi слухаўку, як яму патэлефанаваў Лапуэнт.
– Ты з вулiцы Ангулем?
– здзiвiўся Мэгрэ.
– Не з дому, а з бiстро на рагу.
– Ну што там?
– Уяўляеце, шэф, у пакоi Турэ дужа дбайна прыбралi: падлогу i ўсю мэблю так нацёрлi, што ажно зiхацяць, пыл усюды выцерты.
– А верх шафы?
– Таксама. Я так i чытаў у гаспадынiных вачах: "Што, з'елi?" Яна сказала, што ўчора прыходзiла прыбiральшчыца, а вы не аддалi нiякiх загадаў, так што яна вырашыла падрыхтаваць пакой да засялення новага жыльца.
Гэта быў добры шчаўчок па носе. Трэба было раней пра гэта падумаць.
– А дзе Моэрс?
– Ён яшчэ там. Шукае сляды, але нiчога не можа знайсцi. Прыбiральшчыца добра папрацавала. Мне вяртацца ў аддзяленне?
– Чакай. Высветлi iмя i адрас прыбiральшчыцы i распытай яе, якiя i ад каго яна атрымала ўказаннi i хто быў у пакоi, калi яна прыбiрала.
– Будзе зроблена.
– Моэрс можа вяртацца. А, яшчэ: хто дзяжурыць з нораваў?
– Дзюмансэль.
– Няхай папросiць, каб узмацнiлi пост i прасачылi за тымi, хто выходзiць з дому.
– Яны не надта збiраюцца выходзiць. Адна гуляе ўвесь час голая па лесвiцы, а другая ўсё нiяк не намыецца: у ванну - з ванны, у ванну - з ванны... Ну а трэцяй ужо некалькi дзён як няма.
– Ну, зрабi што трэба i вяртайся.
Мэгрэ выйшаў да свайго начальнiка, але па дарозе яго перанялi i вярнулi назад: Нэвэ прывёў нейкага чалавека i хоча неадкладна паказаць яго.
Нэвэ стаяў у прыёмнай. Ён быў вельмi ўзбуджаны. Побач з iм сядзеў на крэсле нейкi надзiва цiкавы тып: маленькi, кволы, няпэўнага ўзросту, смешны. Мэгрэ адразу ж падумаў, што ён яго некалi бачыў i нават ведаў.
Камiсар прапанаваў Нэвэ:
– Можа, ты спачатку мне ў кабiнеце што-небудзь растлумачыш?
– Не мае сэнсу. Да таго ж яго i на момант аднаго пакiнуць нельга: уцячэ.
Толькi цяпер Мэгрэ заўважыў, што на руках у чалавека кайданкi.
Камiсар адчынiў дзверы кабiнета i ўпусцiў арыштаванага. Той трохi накульгваў. Ад яго несла спiртным. Нэвэ зачынiў кабiнет на ключ i толькi тады зняў з чалавека кайданкi.
– Не пазнаяце, начальнiк?
Рот у затрыманага расцягваўся ледзь не да вушэй. Гледзячы на яго, так i хацелася засмяяцца.
Сумненняў не было; чалавек гэты не быў яму незнаёмы. I тут мiльганула: ды ён жа на клоўна падобны! А нехта казаў яму нядаўна пра чалавека, падобнага на клоўна, якога... Гэта ж панi Машэр бачыла яго з Турэ на лаўцы!
– Сядай.
Чалавек адказаў як заўсёднiк палiцэйскiх аддзяленняў:
– Дзякую, начальнiк.
7. КЛОЎН
Iнспектар Нэвэ быў настолькi ўзбуджаны сваiм поспехам, што прадстаўляў арыштаванага так, нiбыта аб'яўляў нумар у цырку:
– Джэф Шрамэк уласнай персонаю, або Клоўн Фрэд, цi Акрабат, нарадзiўся ў Рыксвiры, у вярхоўi Рэйна, шэсцьдзесят тры гады назад.
– Згадваеце, начальнiк?
Нават арыштаваны, ён не пераставаў крыўляцца. У яго быццам патрэба такая была: выклiкаць сваiм выглядам i гаворкаю смех.
Мэгрэ пазванiў па ўнутраным тэлефоне:
– Прынясiце мне, калi ласка, дасье Джэфа Шрамэка.
Камiсар успомнiў: гадоў пятнаццаць назад гэты смешны чалавечак прагрымеў на ўсю краiну.
Гэта здарылася на пачатку вясны, у канцы дня. На Вялiкiх бульварах было людна, так што гледачоў тады ў гэтага клоўна-аматара хапiла.