Чалавек на лаўцы (на белорусском языке)
Шрифт:
Паркет ззяў.
– Я вам тут напэцкаю...
– Нiчога страшнага.
Абсталюнак прыкладна такi ж, што i ў доме Турэ. Амаль такiя ж забаўкi на палiчках. Фатаграфiя палiцэйскага, да рамкi прымацаваны медаль.
– Я прыйшоў пагаварыць з вамi пра пана Луi.
– Я гэтага чакала.
Яна не заплакала, хоць твар у яе быў маркотны.
– Сядайце, калi ласка.
– Дзякую. Вы былi блiзкiмi сябрамi, цi ж не так?
– Ён быў вельмi добры да мяне.
– I толькi?
– Магчыма, кахаў мяне. Ён жа нiколi не быў
– Ваша знаёмства пачалося з таго часу, як вы працавалi ў Капланаў?
– Што вы?.. Тады быў яшчэ жывы мой муж.
– I Турэ нават не спрабаваў зблiзiцца з вамi?
– Ён глядзеў на мяне гэтаксама ж, як i на любую iншую жанчыну з нашага аддзела.
– Значыцца, вы сустрэлiся зноў пасля закрыцця фiрмы?
– Так. Месяцаў праз восем-дзевяць пасля смерцi мужа.
– Выпадкова?
– Выпадкова. Мне прыйшлося шукаць працу - вы ж разумееце, на пенсiю ўдавы не пражывеш. Суседка пазнаёмiла мяне з дырэктарам кiнатэатра, i я ўладкавалася бiлецёркаю. Пры жыццi мужа я не працавала, хiба што кароткi час у Капланаў... Скажыце, газеты не будуць пiсаць пра мяне?
– Не. Можаце не баяцца.
– Дырэктар такi строгi, я магу страцiць месца... Дык вось, у кiнатэатры мы з панам Луi i сустрэлiся... Неяк на ранiшнiм сеансе. Ён прыйшоў на фiльм "Вакол свету за восемдзесят дзён"... Я яго пазнала, калi паказвала, дзе сесцi. Ён таксама пазнаў мяне. Нiякай асаблiвай размовы тады памiж намi не было, але з тае пары ён стаў часта прыходзiць да нас i заўсёды на ранiшнiя сеансы. Аднаго разу прапанаваў мне схадзiць з iм у кавярню. Я згадзiлася.
– Ён тады ўжо здымаў пакой на вулiцы Ангулем?
– Думаю, здымаў.
– Ён казаў, што нiдзе не працуе?
– Не. Сказаў толькi, што ўдзень заўсёды вольны.
– I вы так i не даведалiся, чым ён займаўся?
– Не. Я нiколi б не стала ў яго пра гэта пытацца.
– А пра жонку цi дачку ён расказваў?
– Шмат.
– Што менавiта?
– Ведаеце, цяжка перадаць... Калi чалавек няшчасны ў сям'i, ён пра гэта часта загаворвае... Жонка яго праз сясцёр зневажала. У сясцёр мужы добра ўладкаваныя, бясплатны праезд усёй сям'i, пенсiя... Яны ўсе папракалi Луi за тое, што ён не iмкнецца знайсцi што-небудзь лепшае за месца кладаўшчыка...
– Куды ж вы, прабачце, хадзiлi ўдваiх?
– Амаль заўсёды ў адну i тую ж кавярню на вулiцы Сэнт-Антуан. Мы маглi гаварыць гадзiнамi.
– Вы любiце пышкi?
– Адкуль вы ведаеце?
– Я ведаю, што пан Луi купляў iх вам на вулiцы Акацый.
– Гэта было пазней, калi...
– Калi вы сталi хадзiць да яго ў пакой?
– Тады. Ён хацеў, каб я бывала там. Ён называў гэты пакой сваiм закуткам... Вельмi ганарыўся iм...
– Ён не казаў вам, чаму ён зняў гэты пакой?
– Яму хацелася мець свой кут, хоць бы на некалькi гадзiн у дзень.
– Ён купляў вам каштоўнасцi?
– Пярсцёнак, зусiм нядаўна.
– Жанчына паказала пярсцёнак на руцэ.
– Ён быў такi добры,
– А сюды ён прыходзiў?
– Нiколi. З-за кансьержкi i суседзяў. Мяне б тады ўвесь дом абгаворваў.
– Вы бачылi яго ў панядзелак?
– Мы прабылi разам прыкладна гадзiну.
– У якi час?
– Адразу пасля абеду. Я якраз хадзiла па крамах.
– А як вы сустрэлiся?
– Я назначыла яму спатканне.
– Па тэлефоне?
– Не. Я яму нiколi не званiла. Мы, калi развiтвалiся, заўсёды дамаўлялiся аб наступнай сустрэчы.
– Дык дзе ж вы сустрэлiся ў панядзелак?
– Як звычайна, у нашай кавярне. Праўда, мы сустракалiся з iм i ў кавярне на рагу Сэн-Мартэн, i ў кавярне на Вялiкiх бульварах, але рэдка.
– Ён прыйшоў своечасова?
– Ён нiколi не спазняўся. У той дзень было холадна, а ў мяне крыху балела горла, i мы вырашылi пайсцi ў кiно.
– На бульвары Бон-Нувэль?
– Вы, я бачу, многае ведаеце.
– Калi вы развiталiся?
– Каля чатырох. За паўгадзiны да смерцi.
– Ён павiнен быў з кiм-небудзь сустрэцца?
– Ён мне нiчога не сказаў.
– Ён гаварыў з вамi пра людзей, з якiмi бачыўся?
Яна пакруцiла галавою i падышла да серванта.
– Можна, я прапаную вам шклянку? Праўда, у мяне толькi вермут. Даўно стаiць - я ж не п'ю.
Мэгрэ не змог адмовiць ёй. Вермут купляў, напэўна, яшчэ сяржант, такi быў на дне бутэлькi асадак.
– Калi я прачытала ў газеце, то адразу ледзь не пабегла да вас. Мой муж часта пра вас расказваў. Я i фатаграфiю вашу часта бачыла. Так што адразу пазнала вас.
– Цi думаў ён развесцiся, каб ажанiцца з вамi?
– Ён дужа баяўся жонкi.
– А дачкi?
– Яе ён вельмi любiў. Дзеля яе ён што хочаце зрабiў бы. Але мне здаецца, яна ў чымсьцi расчаравала яго...
– Чаму вы так думаеце?
– Проста мне так здавалася. Ён часта быў сумны пасля сустрэч з ёю.
Але i сама яна была не надта вясёлая: гаварыла нейкiм вялым, манатонным голасам. Можа, яна прыходзiла да Турэ больш, каб прыбраць у пакоi?.. Ва ўсякiм разе, Мэгрэ нiяк не мог уявiць яе ў ложку з каханкам. Яна больш бачылася яму ў паўзмроку за столiкам кавярнi, у цiхай, лагоднай размове.
– Ён ашчаджаў грошы?
– Не надта. Як на разуменне простага чалавека, дык ён многае сабе дазваляў. Калi б я згадзiлася, ён бы мне багата чаго накупiў.
– А вы як-небудзь сустракалi яго выпадкова, калi ён сядзеў на лаўцы?
– На лаўцы?..
– збянтэжылася жанчына. Памаўчаўшы, яна згадала: - Адзiн раз, неяк уранку, калi iшла ў краму. Ён размаўляў з нейкiм хударлявым чалавекам, дзiвачлiвым.
– А чым ён вас здзiвiў?
– Ён быў падобны на клоўна, толькi без грыму. Праўда, я разгледзець яго не магла, але ўсё ж заўважыла: чаравiкi на iм былi стаптаныя i штаны абтрапаныя.