Чалавек на лаўцы (на белорусском языке)
Шрифт:
Мабыць, гэта быў чалавек без пэўнага занятку, якi бавiў час на лаўках, разглядаючы ад няма чаго рабiць мiнакоў.
У кожным парыжскiм квартале - свой тып разяватых працiральнiкаў штаноў. Можа, гэта быў пенсiянер? Але на бульвары Сэн-Мартэн пенсiянеры - нячастыя госцi.
Дзве несумяшчальныя рэчы: з аднаго боку - жоўтыя чаравiкi франта, з другога - баўленне часу на лаўцы, занятак чалавека старога або апушчанага.
А нарэшце прыйшоў дзень, калi нехта нячутна пракраўся ўслед за iм у тупiчок i за дзесяць крокаў ад натоўпу на
За акном цямнела, прыйшлося запалiць лямпу. Мэгрэ ўстаў i зняў палiто з вешалкi.
Выходзячы, ён сказаў iнспектарам з суседняга пакоя:
– Я буду праз гадзiну-дзве.
Ён не паехаў на службовай машыне, а сеў у канцы вулiцы на аўтобус i, даехаўшы за некалькi хвiлiн да Севастопальскага бульвара, сышоў.
На вулiцах было людна. Яшчэ зусiм нядаўна ў гэты час хадзiў па iх i Луi Турэ, не ведаючы, магчыма, чым заняцца, перш чым змянiць свае жоўтыя чаравiкi на чорныя i адправiцца на Лiёнскi вакзал.
На другiм баку бульвара Бон-Нувэль Мэгрэ прыкмецiў лаўку.
"Напэўна, гэтая", - падумаў ён.
На лаўцы нiхто не сядзеў.
На рагу Сэн-Мартэн чакалi клiентаў прастытуткi. Iншыя сядзелi ў маленькiм бары, мужчыны побач гулялi ў карты.
I тут камiсар убачыў iнспектара Нэве i зрабiў яму знак. Адна прастытутка вырашыла, што Мэгрэ клiча яе, i ўстала, камiсар спынiў яе маўклiвым жэстам.
Раз ужо Нэвэ апынуўся тут, дык, пэўна, паспеў распытаць усiх: такiх кабетак у сваiм квартале ён ведаў добра.
– Як жыццё?
– спытаўся Мэгрэ ў Нэвэ.
– Прыйшлi зiрнуць?
– Ды так, на хвiлiнку.
– А я ўжо з васьмi ранiцы. Апытаў ужо чалавек пяцьсот.
– Даведаўся, дзе ён абедаў?
– Даведаўся.
– Я так i думаў.
– Чаму?
– Турэ быў чалавек звычкi, наўрад цi ён стаў бы кожнага дня хадзiць у iншае месца.
– Вось там, - паказаў Нэвэ рукою на сцiплы рэстаранчык.
– Там дагэтуль ляжыць ягоная сурвэтка з нумарам.
– I што табе там расказалi?
– Ён заўсёды сядаў за адзiн i той самы столiк у глыбiнi залы, непадалёк ад стойкi. Яго зазвычай абслугоўвала адна афiцыянтка. Здаравенная такая кабыла, рыжая. Ведаеце, як яна яго называла?.. "Мой дружок..." Яна сама мне пра гэта сказала. Так i пыталася ў яго: "Ну што, мой дружок, будзем сёння есцi?" Сцвярджае, што яму гэта падабалася. Яна часта загаворвала з iм, але ён нiколi да яе не заляцаўся. Яна не раз бачыла яго на бульвары на лаўцы, i кожны раз ён вiтаў яе рукою. I заўсёды гэта было каля трох гадзiн дня, у час яе перапынку. Аднойчы яна сказала яму: "Здаецца, мой дружок, вы працаю не струджаны!" А ён адказаў, што працуе ўначы.
– I яна паверыла?
– Ды яна, здаецца, проста малiлася на яго.
– А газеты яна чытае?
– Я ёй сказаў, што яго забiлi. Паверыць не магла... А ведаеце, рэстаран хоць i сцiплы, але i не дужа танны. А Турэ кожны раз заказваў паўбутэлькi марачнага вiна.
– Цi ёсць яшчэ ў квартале людзi, якiя б ведалi яго?
– Чалавек дзесяць. Адна прастытутка сустракала яго амаль штодня. Першы раз яна паспрабавала завесцi яго да сябе, але ён пачцiва адмовiўся. А потым, калi яна бачыла яго, то крычала: "Дык што, сёння?" Гэта ўвайшло ў iхнюю звычку i вельмi iх весялiла. Калi яна знiкала з клiентам, ён падмiргваў ёй.
– I ён нi разу не быў нi ў адной?
– Не.
– А з якой-небудзь iншай жанчынай яго бачылi?
– Яны - не. Але адзiн з прадаўцоў ювелiрнай крамы бачыў.
– Той самай крамы, каля якой яго забiлi?
– Таго самага. Я там усiм паказваў яго фатаграфiю, i адзiн яго прызнаў. "Ды гэта ж той, што купiў у нас пярсцёнак на тым тыднi!" - адразу ж усклiкнуў ён.
– А жанчына была маладая?
– Не надта. Прадавец не звярнуў на яе асаблiвай увагi. Вырашыў, што гэта муж з жонкаю. Ён толькi заўважыў, што на ёй была гаржэтка з серабрыстага лiса, а на шыi вiсеў ланцужок з пазалочаным медальёнам-чатырохлiстнiкам, рыхтык такiя ж, што прадаюць у iхнай краме.
– Дарагi пярсцёнак?
– Пазалочаны, з падробленым каменем.
– Пра што ж яны гаварылi? Прадавец нiчога не чуў?
– Ён не памятае. Кажа, гаварылi як муж з жонкаю. Нiчога асаблiвага.
– А ён змог бы пазнаць гэтую жанчыну?
– Ён не ўпэўнены. Яна была ў чорным i ў пальчатках. Адну пальчатку забыла на прылаўку. Турэ вярнуўся, а яна чакала яго на вулiцы. Яна вышэйшая за яго. На вулiцы ўзяла яго пад руку, i яны пайшлi да станцыi метро "Рэспублiка".
– Больш нiчога не ўведаў?
– I гэта з'ела ў мяне ўвесь час: я ж пачаў з Манмартра. Але там нiчога не ўведаў. За вылiкам адной драбнiцы. Ведаеце кiёск на вулiцы Акацый, дзе прадаюць пышкi?
– Ведаю. Iх пякуць там пад адкрытым небам, як на кiрмашы.
– Дык вось, прадаўцы пышак памятаюць Турэ. Ён часта купляў у iх, заўсёды па тры штукi i нiколi не еў на вулiцы, а забiраў з сабою. Гэтыя пышкi, як вам вядома, вельмi вялiкiя, ва ўсякiм разе, рэклама сцвярджае, што яны сама вялiкiя ў Парыжы. Наўрад цi пасля сытнага абеду ў рэстарацыi Турэ еў бы iх адзiн. Не еў бы ён iх i на лаўцы - не такi гэта чалавек. Вiдаць, ён браў iх той самай жанчыне. Значыцца, яна жыве недзе непадалёк.
А можа, падумаў Мэгрэ, ён частаваў таго чалавека, якога бачыў бухгалтар Сэмброн?
– Ну што, шэф, казаць далей?
– Вядома.
– Куды вы?
– Хачу зазiрнуць у тупiчок.
Тупiчок быў зусiм побач, i Мэгрэ вырашыў яшчэ раз агледзець месца злачынства.
Час цяпер быў такi самы. Туману сёння не было, але цемната такая ж непраглядная.
А можа, Турэ зайшоў сюды проста да ветру?.. Не, насупраць ёсць прыбiральня...
Нэвэ ўздыхнуў:
– Толькi б знайсцi тую жанчыну...