Эр ки?и уонна дьахтар

Неймохов Егор

…рк куйаастар аааннар, салгын срдйэн эрэрэ эрээри, кн уотуттан туох барыта кндээрэ сырдаабыт кнэ ммтэ. Уоппуска кэмэ, дьон даачаларыгар, тыаа эбэтэр соуруу сынньана сылдьар буолан, куорат дьоно-сэргэтэ арыый аччаан, оптуобустарга тр-хабырыыы кэм ама, арай сотору рэх сааланаары, кэлиилээх-барыылаах болуоссаттарга тэнийбит оскуола дьаарбакаларыгар ийэлэрин батыа сылдьар оо аймах саата салгыа эймэийэн олороро.

Диналаах балыыаттан тахсар кннэрэ ммтгэр, Бэргэннээх балыыаа такси лээн тиийбиттэрэ. Динаны батыыннаран, оону ктн аалбыт сиэстэрээ бытыылкалаах шампанскайы кытта хоруопкалаах кэмпиэти биэрбиттэригэр, клэ-клэ эппитэ:

– Уолгут

бд срдээх, бэйэтэ хааман бардын.

Оону бэйэтин да, киртиппит сууларын да сууйарга бэлэм уулаах-хаардаах сир диэн, эмиэ сайыы уоппускаларыгар тыаа барбыт Бэргэн таайын аах дьиэлэригэр аалбыттара. Дина манай утаа оотун эмтэрэн, кинилэри кытта олорбута. Саа ийэлээх аа сонуннарыгар оолорун былдьаа-былдьаа ктллр, уолчаан соччо-бачча ытаабат этэ, тиэрэ ктхтр сылдьан, ыас хара харахтарынан ср боччумнаахтык дьиэ рдн одуулаарын кр-кр рэллэрэ:

– Оок-сиэ, хайдах рмн ыытыахха сбй диэн толкуйдуур быыылаах, – сып-сымнаас сирэйиттэн сырылаччы сыллыыллара, дьикти сытыттан мэйиилэрэ туймаарыныыра, «дьэ бу дьол» диэн саныыллара.

Дина сыыйа эмиийиттэн арааран, уолчааны гре-кефир диэн анал оо тнэн аатар буолбуттара. Бэргэн кннэтэ т куукунатыгар баран уочараттыыра, кефир иитигэр баата блээх аылыгы аалбытын бытыылкаа кутан, суосканан иэрдэллэрин уоллара ср омуннаахтык эмэн чомуратарын кр-кр рсэллэрэ. Дина эмтэрбэт буолуоуттан эмиийин т киирбэт гына былаатынан тууна баанан кэбиспитэ уонна кинилэртэн барбыта, ити тухары оотуттан матарыттан хомойор курдук биир да тылы быктарбатаа. Бэргэннээх маннык кнд бэйэлээи, манайгы оотун туох да саата-иэтэ суох, аыйбакка-харыыйбакка биэрбит Динаттан с да, махтана да санаабыттара да, тастарыгар биллэрбэтэхтэрэ.

Дьэ ити курдук оолоро арыый бороохтуйан, рэх сааланыытын куоттара сыан, анаппыт хоту оройуоннарыгар тиийбиттэрэ. Кинилэри ктэн олороллоро, срдээх чгэйдик крсн, тута дьиэнэн-уотунан хааччыйбыттара. Оолоро ити хоту кыраайга борбуйун ктхптэ, кини аан манай сыылахайдыыр буолуута, онтон оронтон, дьыбаантан тутуан хааман барыыта, тута дьааыла, оо саадын киитэ буолуута туспа р этэ.

Кинилэр хоту кн барыахтарыттан куоракка хаалбыт Дина биирдэ да кинилэри кытта билсиэ сатаабатаа, онтон Ксенья рэрэ эрэ – Эллээйчик кинилэр оолоро, атын ким да быдьаар бырааба суох, онон трппт ийэтэ адьас чугааабат буоллаына – олус чгэй! Кинилэргэ Дина туунан сурах-садьык син тиийэрэ, ол иин кыыс оото уран мссннэн умсугутан, баай киини булбутун, байбытын-кммтн, араас рдк сололоохтор ортолоругар эргичийэ сылдьарын истэллэрэ.

Ол эрээри сылтан сыл хоту олорорго улам кытаатан барбыта – судаарыстыба мааыыннара эстэннэр, туох барыта чааынай атыыыттар илиилэрин иигэр киирэн, ас-таас сыаната сиэрэ суох ыарыырын ааан, аны аанньа тиэллэн тиийбэт буолбута. Хас биирдии кэппиэйкэни ааа-суоттуу сылдьар атыыыттарга дьоно хойуутунан, сырыыта-айана судургутунан Дьокуускайга эбэтэр киин улуустарга эргинэллэрэ быдан барыстааа. Аы-тааы ыраах тиэйэн илдьэн атыылыыллара ночооттоох буолан, ыраах улуустарга бара да сатаабат этилэрэ, арай хотуттан трттээх-уустаах бэйэлэрин ыччаттара эрэ бар дьонноругар кмл сатаан, табаары ааларга сыралааллара.

Бэргэннээх манай хоту тиийэллэригэр, уларыта тутуу дьалхаана саа тиийэн эрэрэ, онон соторутааа диэри ньиргийэн олорбут промышленнай блэктэри баттаспыттара. Бу блэктэргэ кии бт тоуоруйан, сылаас-тымныы уулаах, ванналаах-туалеттаах толору хааччыллыылаах дьиэлэргэ кннээн-кнэхтээн, астарын-ллэрин, таастарын-саптарын, ханна да суох Дьоппуон табаарыгар тиийэ хоту муоранан быа аалына олорбуттар.

Таыттан ааны аан киирээти кытта тилэри сиэркилэлэринэн клмрдээбит уун эркиннэрдээх, халы кбрдэр тэлгэммиттэринэн кгэлдьиччи хааман, араас оуор-бичик ойуулаах фойенан хас да сс кии киирэр саалатыгар сымнаас кириэилэлэргэ тиэрэ тэн олорон, кэнсиэр, киинэ крр Дьокуускайга да сэдэх култуура Дыбарыаа баара.

Онтон эмискэ, таарымта киирбитинии, уларыта тутуу диэн ааттанар тптэ-трлн саба бркээн, п-харчы биирдэ мэлийэн, харчыта суох хаалбыт лэиттэр, снньнэн, кннээх Украина дьоно, дойдуларыгар кр айдааныгар тспттэрэ. Дьиэ-уот бары кртэ-харайыыта суох быраыллан, сэрии буолан ааспытын курдук садааланан, дьиэтин тэрилэ мэлийэн, тннктэрэ-лэстэрэ ааан тураллара, Дыбарыас крхтэн срг буолан, кириэилэлэрэ тононон, сиэркилэлэрэ урусхалланан, дьардьамата эрэ хаалбыта, хаар-тыал сирилиир хосторунан быралгы ыттар рдэн тттр-таары сырсыаккалааллара, бэл кинилэр да тыалга-кууска ааас хосторго уйаланыахтарын баарбаттара.

Дьон бултаан-балыктаан эрэ хара тааарынан олорор курдук балаыанньалара скээбитэ, ол иин хоту сиргэ чугас аймаа-уруута суох Бэргэннээх куораты былдьаарга быаарыммыттара, хайа уонна Эллээйчиктэрэ сотору оскуоланы бтэриэ дии, оччоо ыраах хоту олорон, хайдах рэттэриэхтэрэй?

Олох уларыйбатаа буоллар, Ксенья туох да иин хотуттан кэлиэ суох этэ, бииринэн, кини хоту сир кн, судургу уонна аламаай дьонун-сэргэтин сблээбитэ, иккиинэн, куоракка тиийдэхпитинэ, Дина – билигин кыаырбыт хотун – оотун былдьаан да турдаына клэ диэнтэн куттанара. Оолоро эрэйдээх кинилэр трппт ийэлээх аата буолбатахтарын сэрэйбэтэ, дьолго, кинилэр устуоруйаларын билэр кии бу дойдуга суоа абырыыра. Куоракка биир куттал онно баара – ким эмэ кистэлэи арыйан, олус ыарыылаах кырдьыгы этэн кэбииэ диэн. Куааны эрэ крд сатыыр, онтон рэр-ктр кэдэрги кэмэлдьилээхтэр орто дойдуга хаан баарар бааллар эбээт…

Бу олорон Ксенья Бэргэнигэр махтана санаата – кини оолонор кыаа суоа биллибитин кэнниттэн арахсан, трр-уууур атын да дьахтары булбута буоллар, туох диэн буруйдуо этэй? Оттон кини бэрт эрэллээхтик биир буралдьыны сосуа сылдьар уонна Эллээйчиккэ хара ааныттан олох ылларан, билигин хайаларын да киирэр-тахсар кннэрэ уолчааннара эрэ.

Оолоро да срдээх толкуйдаах, лоп бааччы этэ, манайгы кылаастан саалаан наар «биэс» сыаналарынан рэнэн, атыттарга холобур буолбута, трппттэр мунньахтарыгар Эллээйчик хайаннаын аайы Ксенья ис-ииттэн дьоллоноро, киэн тутта атын трппттэри кылап гына крр, дьэ онно бааллара оолоро куааннык рэнэн, бэрээдэги кээн, мэлдьи сэмэлэнэр буолан, сири-буору кымыстыы олорор ийэлэр, оттон сорохторо сирэйдэрэ-харахтара холлон, синнэригэр тэн, дьорооттук туттан, учууталлары кытта мккэн, кргйдээн да тураллара.

Ксенья хас трппттэр мунньахтарын кэнниттэн дьиэтигэр рэн-ктн кэлэрэ, уруогун ааа эбэтэр остуолга оонньуу олорор Эллээйчигин кэтэиттэн сыллаан ылара, киээ утуйаары сытан, учууталлар оолорун хайдах хайаабыттарын, туох диэбиттэрин Бэргээ эгэ-дьаа сиилии кэпсиирэ, онтон олус астынан, иккиэн ыга куустуан нус-хас утуйан хаалаллара.

Эллээйчик кинилэри арай биирдэ ыксата сылдьыбыттааа, ол куоракка кхтэрин эрэ иннинэ хоту улуус оскуолатыгар рэнэ сырыттаына этэ. Биирдэ кнс балыыаттан оотун аатаары кэлбитэ, уола салбаырбыт сирэйдээх-харахтаах крсбтэ, рднэн р чыычаах кпптн атаахтык скээбит буолан, дьонуттан толлубата, ол иин ийэтэ киирэрин кытта с саа малтаччы ыйытан чаылыннарбыта: