Эр ки?и уонна дьахтар

Неймохов Егор

– Карп, – диэн Дина ыырбытыгар, кыыдаа маан баттахтаах, атыттар хаалтыстаах буоллахтарына, уолуга ааас ырбаахынан нэлэлдьийэ-хотолдьуйа сылдьар дьиэлээх кии тиийэн кэллэ.

– Бу билсэн кэбис, мин устудьуон сыллартан табаарыстарым – дьгэм Ксенья уонна кини кэргэнэ Бэргэн.

Кырдьаас кии кинилэргэ лобуой курдук эттээх эрээри, сып-сымнаас ытыын туттарда:

– Карп…

– Чэ, Карп, саалыырбыт дуу, ыалдьыттар бары мууннулар.

– Сп-сп, мин билигин… – хааайын бинсээгин олоппос йнргэр кэтэрдибитин ылла, моонньугар рмэччилии быыылаах хаалтыын иилиннэ уонна халы ытыстарын лобураччы охсунна:

– Чэ, дооттоор, болойу, билигин э саалаа тахсан, кылгас ээрдэ кэнсиэри истиэи, – диэбитигэр, ону эрэ ктэн турбуттуу, бары бинсээктэрин кэтэ-кэтэ, дьыбааа олорор

дьахталларыгар чугааатылар.

Билбэт дьонун ортотугар р моруу буолбакка, атын хоско тахсалларыттан рбт курдук Бэргэннээх хап-сабар киилэрин батыан, дуобат курдук чочуонайдык ооуллубут йнрдх, саархай кыраасканан лаахтаммыт эрийии кирилиэс кпсркй кбр тэлгэммит ктэллэринэн иккис этээскэ дабайдылар. Эмиэ киэ хоу ааан, сымнаас кириэилэлэр хас да эрээтинэн кэккэлээбит саалаларыгар киирдилэр, дьоус сцена, кэтээр «Встреча друзей» диэн сурук ыйаммыт кэтит хаптаай экраа сырдаабыт, быата, тыйаатыр кыра саалатын курдук. Ыал дьиэтин иигэр сценаны, сааланы хаан да крбтх буолан, Бэргэннээх дьиктиргээн эргичинээтилэр, оттон ыалдьыттар сылдьа рэммит сирдэрэ быыылаах – киирэн инники эрээккэ хоноспуттарыгар, бииги дьоммут кэлин турар олоппосторго олордулар, ол кэмэ экраа хартыынаттан хартыыналар солбуан киинэ нх кадрдара элэнээн бардылар, тгэр депутатскай значоктаах кии трибунаттан этэн-тыынан кэийэ турар, ону пальмалар, кх муора, крокодиллар ынырык айахтарын аппанатан ардай аыылара килэнээ солбуйдулар, килэриспит-молоруспут хайа эрэ Африка биис ууун дьонун ортолоругар саха киитэ омуктар нэлэкилэрин эринэ тардынан, тбтгэр туох эрэ куорсуннардаах бэргээни анньынан, илиитигэр тутан, рэ-кт турар, аны Республика Президенэ кими эрэ кытта эйэ дэмнээхтик кэпсэтэр, онтон булчуттар таас хайа рдгэр аыы олороллор, бултарын – хас да чубукуну хаарга тэлгэппиттэр, аны ыыах быыылаах – бары сахалыы таастаахтар, оуохайга хааман хотолдьута сылдьаллар. Мааны ыалдьыттар киинэни кр-кр рдлэр-кттлэр:

– Хайа, ити эйигин хаан тэрбиттэрэй?

– Африка ханнык дойдутай?

– Чубукулары кыайбыккыт, Дьааы хайалара дуу?

Киинэ бттэ, экран умулларын кытта дьиэлээх хааайын Карп сцена э баар буола тстэ уонна артыыстардыы хаас илиитин тарбахтарын бинсээгин эээригэр батары анньан баран, аыйах тылы эттэ:

– Бииги кнд доотторбутун крсэр кэ манай бэрт кыратык уруккуну санатар тгэннэри крдрдбт, эмиэ сааттан дьиээ-уокка наллаан сынньанар субуота ммтнэн итиитик-истиник ээрдэлиибит уонна эиэхэ анаан, саха эстрадатын «сулустарын» кнэн ээрдэ кэнсиэри саалыыбыт. Мантан ыла тылы ылар биллиилээх конферансье уонна диджей Куллугуратыы Куонаан, кини салайан ыытыа.

Хааайын саатын дорооно да стэ илигинэ, хантан эрэ баар буола охсубут муус маан кстмнээх хатыыр эдэр кии кирилиэскэ наадыйбакка, сценаа биир ыстаныынан эрчимнээхтик ойон тахсан, кытарбыт хобордооххо ктэммиттии, биир сиргэ таба турбакка тэйиэккэлии сылдьан, манай уустаан-ураннаан ээрдэлээтэ, бэрт элбэх чгэйи, ол иигэр рйэ уутунуу ллэ турар гс птээх буолалларыгар баарда уонна биллэрэн чоргутта:

– Билигин кэнсиэрбитин саалыыбыт – эстрада сулуа Туналана Куо, дохсун ытыс тыаынан крсбт!

Бэргэн маны крн олорон, срдээин дьиктиргээтэ – эстрада ырыаыттарын тыйаатыр сценатыгар хам-тм крр эбит буоллаына, ол дьоно чааынай кии ыырыытынан кэллэхтэрэ, оок-сиэ, харчы баар буоллаына, тугу баарар ооруохха сп йэтигэр ктэннэхтэрэ. Тргэнник да хаппыталыысым дойдутугар кубулуйа оустулар, бу артыыстар барахсаттары туох диэн буруйдуоуй, хамнастара быыкаайык, ол иин аыйах да солкуобайы эбинэр бааттан, кыалаттан араас бырааынньыктарга кыттан эрдэхтэрэ.

Оттон п-харчы эргийэр тымырдарын тутан олорооччу тойотторго билигин сиэр-майгы, чиэинэй быыы, сэмэй буолуу диэн йдбллэр ыраах быраыллан, быылынан-буорунан сабыллан эрэллэр быыылаах, Москваттан саалаан, кинилэр Дьокуускайдарынан тмктээн, ханна баарар арыычча кыаырбыт кии й-санаата – байарга, байарга уонна байарга эрэ диэн. «Бил баыттан сытыйар» дииллэринии, салайааччылар судаарыстыба харчытыгар лэлэри оортороллорун манньатыгар араас «откаттарынан» сирэйэ-хараа суох уоран-халаан тиэрэ байбыттарын кр сылдьан, кыра да дуоунастаах кии пкэ-харчыга сыстар тгэн эрэ тооостор, «сатабыллаах – саыл саалаах» диэн баран, уоруу суолунан бара турарыгар тиийэр. Ол кии уоран чгэй олоххо тиийбит буоллаына, мин оннук гынарым тоо табыллыа суохтааый диэн саныыллар.

э рдк мээ халлааа Таара диэн баар буоллаына, маннык дьаабыттан т эрэ кэлэйэн-хомойон эрэр, тулуйа сатаан баран уараабат уотунан уматан дуу, уостубат уунан тумнаран дуу Бэстилиэнэй Тыыынчаны ааллаына да клэ курдук…

Кэнсиэр кэнниттэн Карп сценаа тахсан, кэргэнигэр Динаа бирилийээннэрдээх биилэи:

– Мин тапталбар, эдэр сааспын эргитэр кэргэммэр, тккэн субуота кн ммтнэн, – диэн бэлэхтээтэ, Дина саардыыыта кинилэр судургу рмкэлэриттэн омуннаахтык рбт буоллаына, арааа, эриттэн кнд бэлэхтэри ыла рэммит быыылаах, кнд таастаах биилэи ээл-дээл тутта, суолтатыгар уураан ыллылар. Мантан Ксеньялаах схтлэр, «тккэн субуота кн ммтнэн» итинник сыаналаах бэлэх ооуллар буоллаына, эгэ трбт кнгэр эин тугу биэрэн эрэрэ буолла?!

Кэнсиэр кэнниттэн бары субуруан, остолобуойга киирдилэр. Манна уонтан тахса кииэхэ остуол тардыллыбыт, икки ттнэн тктспт курдук кылгас бэскилээх, хара бркэлээх, маан ырбаахылаах икки официант уол соттор тоолохтонон турар, хас биирдии ыалдьыт аата-суола кумааыга суруллан, прибордар аттыларыгар ууруллубут. Бэргэннээх Ксенья уук миэстэлэргэ тбэстилэр. Саардыы оннуларын булалларын кытта, кылгастык бааммыт хаалтыа тн тылынан сылдьар, ньаччаар сстээх, хойуу хара баттаын кэннин диэки тарааммыт скэл кии сотовай тлпнэ тыааабытыгар, ойон туран олоппоу туора тардан, кинилэр кэтэхтэригэр баран кимниин эрэ кылгастык кэпсэттэ, итиэннэ бэйэтэ эрийэн, атын киини мр саата иилиннэ:

– Бэрт тргэнник ооуллубут тннктэри сыахтан Сэргэлээххэ тутуу бара турар сиригэр илдьэ оус, антах лэ сырыыптанаары гыммыт…

Ол кэмэ аны ачыкылаах эдэрчи кии тлпнэ «рмэччи рн курдук» ырыанан эрчимнээхтик чугдаарбытыгар, аны кини тлпнн ылан истимэхтээтэ уонна:

– Грейдер бэтэрээ учаастактан бттэ да тиийиээ, – диэтэ.

Карп кэргэнин Динаны кытта остуол баыгар олордулар уонна графины луоска кырыытынан тосуйан тыкынатта:

– Дооттор, эигини мнтээ да иллэнээбэттэрин, бары олус эппиэттээх лээ сылдьаргытын билэбин… – дии-дии клбтэ буолла, – ол эрээри бу киээ саатар аылык кэмигэр сынньаны, тлпннэргитин араары, лэбит туунан сыыйа-баайа кэпсэтиэхпит…

Кырдьык дааны диэбиттии, бары тлпннэрин араартаатылар. Ыалдьыттар кимнээхтэрин билбиттэрэ – бары да туспа тэрилтэлээхтэр, тутуу, суол ооруутун эин курдук улахан тыын боппуруостарынан дьарыктанар араас фирмалары салайаллар эбит. Ол иин хара ааныттан кэпсэтии-ипсэтии п-харчы хамсааынын, барыстаах лэхтэри ылыы, ханна хас млйннээх лэ ооуллубутун, ким тугу барыыырбытын-ночоотурбутун туунан буолла. Иит-хомуос тыааата, бары уруккуттан билсэр буолан, тута кэпсэтии, кгнэии сааланна.

Бэргэннээх бу хампаанньаа к уойбут-топпут хоор хаастар ортолоругар кэлэн тспт ырбыт-дьдьэйбит сааскы чыккымайдардыы сананнылар, олох бу бырааынньыгар туспа дьон курдук буолан, саата суох сукуан олордулар, бэл аыах да санаалара кэлбэт, бакаалларга кутуллубут отон уутун сыппайбыта буоллулар. Кинилэри кыраытык кэтии кэннилэригэр турар официант уолаттар, кураанахтаатылар да, сонно толортоон иэллэр. Ыалдьыттар тириттилэр-хоруттулар, эр дьон бинсээктэрин эмиэ устан, олоппосторун йнргэр иилэ бырахтылар. Клс-салсыы, ол олорон кэпсэтиилэрин хайысхата син биир лэлэригэр иэиллэ турар, й-санаа барыта хантан, хайдах гынан бизнеи тупсарар туунан буолла. Ол быыыгар тыл этэллэр, бары бастаахтар бппттэрин кэнниттэн хааайын Бэргээ дьэ тыл биэрдэ:

– Динам бииргэ рэммит доотторугар – Ксенья, Бэргэн Ивановтарга… – диэн буолла.

Бэргэн турда уонна маннык т дьиэни-уоту туттубут дьонун хайаата, билии кэмэ гстэр соуйан-уолуйан, сорохтор урукку былааска бэлэмэ рэнэн хаалбыттарынан саа йээ оннуларын булбакка сылдьалларын бэлиэтээтэ («ол иигэр мин» дии сыста) уонна кэпсээититтэн ииттэххэ, баар дьон бары бизнестээх, б-харчыны оорор дьон эбиккит, йэ уларыйбытынан аны судаарыстыба буолбакка, эиги курдук дьонтон барыбыт кэлэр кэскилбит, норуоппут, ыччаппыт дьылата тутулуктанар диэн баран: