Эр ки?и уонна дьахтар
Шрифт:
7
Бэргэн биир киээ дьиэтин аанын ааат да, Ксеньята оох иннигэр олорорун кр тстэ. Бгн кэргэнэ эрдэлээбит, остуолга аын-лн тардыбытыттан сылыктаатахха, син балача р кппт быыылаах. Кэргэнэ эрдэ кэлбититтэн уол рдэ, ксгэр дьууурустубата эин буолан, хайдах эрэ мэлдьи кини хойутуур буолара, онон тугу эмэ буаран тоуйуу ксн Бэргээ тиксэрэ.
– Хайа, бгн дьууурустуба суох дуу? – диэтэ Бэргэн эгэ-дьаа уонна тааын уларытта туран Ксенья хайдах эрэ сэниэтэ суох «ыык» диэбитигэр соуйан, болойон крбтэ – кэргэнин сирэйэ-хараа хайдах эрэ салбаырбыт, ытаабыт быыылаах.
– Тыый, бу
– Суох, ким да атаастаабата эрээри… – кыыс срдээх туруору хайаны дабайан тахсыбыт киилии эмискэ кскэ тл биэрдэ уонна: – Биир млтх сонуннаахпын, бгн баран дьахталлар консультацияларыгар сырыттым, ону чинчийэн крн баран, миигин оото суох буолаын диэн быаардылар, – Ксенья эмискэ куолаа титирэстээн, ытаан барда.
Бэргэн кэргэнин аынан, тбтн тгэр ыга тардан баран, бокуойа суох баттаын имэрийэ-имэрийэ сыллаата-уураата:
– Дооччуок, уоскуй даа уоскуй, ол алдьархай буолбатах, нааа ыксаамыах, билигин эмп кстээх, баар, эмтиэхтэрэ.
Кыыс хараыттан ып-ыраас таммахтар тохтоло суох тобурастылар:
– Мин оо мааткалаах бн, онон туох да быыаабат…
Бэргэн ыксаата уонна:
– Оону ылан иитиэхпитин да сп буоллаа, – диэтэ, – Чыычааым, ытаама эрэ, эн айманнаххына, миэхэ нааа ыарахан буолар.
Ксенья аыннаран, сс сэтэрэн, уйа-хайа суох ытаата уонна ытыырын быыыгар бокуойа суох сипсийдэ:
– Айбыппыт тоо миигин маннык хабырдык атаастаабыта буолла? Итинник ыарыылаах бэрт сэдэх, тыыынчаа биир эмэ баар буолар дииллэр, онно мин тбээн хаалбыппын. Лотереяа массыына сйэр курдук, биир эмэ кииэхэ тиксэр чгэй эбитэ буоллар, миэхэ тбээн да бэрт, оттон куаантан Айбыт матарбат, ким хайа иннинэ мин тииинэ охсубуппун… Хайа дьоллоохторго санаатылар да оо скрэ эбитэ буолла? Били эигини кытта уопсайга ыаллыы олорбут Динаыт кылгас кэмэ билсибит уолуттан ыарахан буолан, онтон кыбыста ахан сылдьар, хайдах эмэ гынан улаата илигинэ тэртэрэн кэбиспит кии диир. Оттон бииэхэ бу… Ким эрэ кыраабытын курдук…
– Чэ, кэбис, аньыыны саарыма, ама ким кыраатаай, – онтон Бэргэн эмискэ хонос гынан, кэргэнин р тардан, уу-хаар баспыт хараын утары крд, – Дина хата ол оотун тэртэрбэтин-хайаабатын, бииги да ылан иитиэхпит, бэйи эрэ, оттон аата биллэр дуо?
– Биллэр, хоту дойдуттан сылдьар саха уола.
– Чэ, оччоо оонньуута суох дьгэин кытта кэпсэт, киниэхэ оо наадата суох буоллаына, бииги ылыахпыт.
Ксенья кытархай сибэкки ойуулаах былатыагынан хараын соттуммахтаата уонна хаттаан ыйытта:
– Кырдьык дуо?
– Кырдьык буолумуна, рэхпитин бтэрэн, атын сиргэ лэлии барарбытыгар кыыл оону ктн тиийиэхпит уонна бэйэбит ообут диэхпит, оччоо ким да бу иитиэх оо диэн уорбалыа суоа.
– Бэргэнчигим, арааа, спк этти ээ, – кыыс биллэ сэргэхсийдэ, ойон турда, – бэйи, оччоо сибилигин уопсайга баран, мин Динаны крс охсобун, бэркэ ыксыыр этэ, аны сарсыарда тураат, тэртэрэ баран хаалыа, чэ, тргэнник аыы охсуохха.
Кэмчи астаах остуолларыгар утарыта крсн олорон чэйдииллэригэр Бэргэн:
– Мин эйигин кытта уопсайга барсабын, – диэбитигэр кэргэнэ кллэ:
– Дооччуок, туох диэн эттэххиний? Ол бииги, дьахталлар, кэпсэтиибитигэр эр кии кыттара наадата суох уонна куттаныма, Сэргэлээх бу икки ардыгар аыйахта ктээн тиийиэм, наадабын быаарсаат, тннм буоллаа, – дии-дии Ксенья урукумуонньугу талыратан сирэйин суунна, лаампа сырдыгар пуудараланан, бааталаах маан тарбахтара элэнэстилэр.
– Уопсайга тиийэн мин уолаттарбар олоруом, соотохтуу ыыппаппын, аны клгээттэргэ тбэиэ.
– Чэ, баар, буоллун.
Иккиэн ааан бтэн, тиэтэйэ-сарайа танан, туманынан брллбт уулуссаа тахсан, хаамсан хоочугураа турдулар. Сайсары клгэр киирэн, тэпсиллибит элбэх ыллык ортотугар тумаа хайысхаларын стэрэ да сысталлар, ууор туораан тахсаннар, стадион олбуорун кыйа барбахтыылларын кытта туман быыыттан Сэргэлээх таас дьиэлэрин уоттара тырымнаа тстлэр.
Тргэнник сылдьыах курдук санаабыттара да, хайа-хайалара бииргэ рэнэр оолорун ортолоругар киирэн, кэпсэтэн-ипсэтэн уаатылар, дьиээ-уокка наллаан крсбэтэхтэрэ да ырааттаа. Тннллргэр, таырдьа тахсыбыттара, тымныы арыый сыыйбыкка дылы, туман арыый дьэкэрэн, бэл э будулан быыынан туолбут ый кстр. Тымныы да, хойут да буолан, биир эмэ тиэтэйбит кии клглдьйэн ааар уонна туох да баара биллибэт, арай ханна эрэ ыт рэн ньаыйан иэн ах барда.
– Хайа, Дина туох диэтэ? – Бэргэн тымныы салгыны эирийимээри, иллэ илиитинэн саал былаатын сирэйигэр р тарда-тарда ыйытта.
– Чэ, дьиэбитигэр тиийдэххэ сиилии кэпсиэм, манна кии кыайан саарбат, тыыным хаайатарар…
Ол иин атахтарын эрчимнээхтик тээ ктээн, хоннохторун анныттан тутуан кллэрин устун балачча р хааман хаачыратан, син сыыры дабайдылар, кэмниэ-кэнээс олбуордарын ааныгар кэлэн, хатаммыт кэлииккэни аан, дьиээ киирдилэр, ити тухары биир да тылы бырахсан кэпсэппэтилэр.
Ааннарын аан иирдьэ атыллыылларын кытта, сирэйдэригэр сылаас салгын ил гына охсулунна, электрическэй лаампа умайан кндээрэ тстэ.
– Дьэ маннык, – диэтэ Ксенья сонун устаат да: – Мин манай Динаттан туруга хайдаын туоуластым, кыыым: «Оом улаатан хаалла быыылаах, тэрээри эмп иэн крбн да – билиммэт уонна эми сблээбэккэ дуу – срэим-быарым эриллэр», – диир. Мин олох туугар охсуан мунанар оо эрэйдээи нааа аынным: «Дина, ооун тэртэримэ, тр, бииги эйигиттэн ылан иитиэхпит», – диэтим. Кыыым нааа соуйда да, рдэ да быыылаах, манай ытамньыйда, ол курдук р кэпсэттибит, кини оотун аатын – аанньа билбэт киитин кытта быстах билсэн ааспыттарын, ол тмгэр оо скээбитин, ону трттнэ, соотох бэйэтэ оо чэкээйилэнэн олорор кыаа суоун, сс рэнэр уонна ыал буолар санаалааын эттэ. Чэ, онон сблэстибит, арай ол эмп испитэ оо доруобуйатыгар охсубат ини.
– Оо, эрэйдээи, оо мунаах тыыннаах хаалар тууттан т эрэ куттанан, олох туугар охсуан эрдээ, кии аыныах…
– Акаарычаан, кини билигин тугу да билбэт быыкаайык скэх эрэ буоллаа.
– Син биир, тыыннаах дууа диэн тыыннаах дууа.
Иккиэн да тр илик оону аыйан ах бардылар, устудьуоннарга ааан кэлбит буоланнар, чэйдээбэккэ эрэ баарыан тиэтэйэн хаалларбыт ииттэрин хомуйдулар уонна тута утуйаары сыттылар. Уу чуумпу. Ыалларын остуолбаа ыйаммыт лаампаларыттан тннк сабыытын быыынан сырдык кутуллар, ол биир дьирбиитэ хартыынаа бугул тэллээр олорор уоллаах кыыы сырдатар. Аны санаатахха, тоо кинилэр бэйэ-бэйэлэригэр кхслэринэн буоллулар? Арааа, иирсибиттэр быыылаах. Оок-сиэ, олох обургу уустук дааны, Толустуой эппитигэр дылы, хас биирдии дьоло суох ыал уратылаах. Билигин кинилэр эмиэ атын сири крллр, Ксенья улаа хайыан мунна сурдургуур, кэм да ытыыр быыылаах, оттон Бэргэн икки илиитинэн кэтэх тардыстан тиэрэ тэн, боруоран кстрн одуулаар.