Порт у тумане (на белорусском языке)
Шрифт:
– На падлогу.
Гэта была мана, мана вiдавочная! Такi сiняк пад вокам не заробiш, упаўшы проста на падлогу. I ўжо на шыi слядоў таго, што цябе душылi, напэўна не застанецца!
А Мэгрэ выдатна бачыў кожны раз, калi хустка ў мэра хоць трохi збiвалася з шыi, кровападцёкi, якiя спрабаваў той схаваць.
– Вы, вядома, былi ў доме адзiн?
– Чаму "вядома"?
– Ды таму, што няшчасныя выпадкi заўсёды здараюцца, калi няма каму памагчы!
– Служанка пайшла па прадукты.
– У доме толькi
– Ёсць яшчэ садоўнiк, але ён паехаў у Кан, таксама нешта купляць...
– Мусiць, i балела ж вам...
Больш за ўсё непакоiла мэра сур'ёзнасць Мэгрэ, яго спагадлiвы голас.
Гадзiннiк паказваў толькi палову чацвёртай, але ўжо цямнела, i мэраў твар стала вiдаць яшчэ горш.
– Вы дазволiце?
– выцягнуў Мэгрэ сваю люльку.
– Калi хочаце цыгару - яны на камiне.
Цэлы стос скрыначак з цыгарамi. На падносе - бутэлька старога арманьяку. Мэгрэ звярнуў увагу на высокiя дзверы з пакрытай лакам смольнай сасны, якiя вялi ў гасцёўню.
– Ну, як ваша расследаванне?
– спытаўся мэр.
Невыразны жэст камiсара. Мэгрэ стараўся не глядзець на гэтыя дзверы: яны неяк дзiўна пачыналi нi з таго нi з сяго дрыжаць.
– Нiякiх вынiкаў?
– Нiякiх.
– Хочаце пачуць, што я пра гэта думаю? Не трэба было рабiць з гэтай гiсторыi нiчога складанага.
– Ну вядома!
– адказаў Мэгрэ.
– Што ж тут складанага, у гэтай гiсторыi?! Аднойчы вечарам знiкае чалавек, i паўтара месяца нiхто не ведае, што з iм. Нарэшце яго знаходзяць у Парыжы з разбiтым i залатаным чэрапам, зусiм без памяцi. Яго прывозяць дамоў, i тае ж ночы ён памiрае - атручаны. Тым часам з Гамбурга на яго банкаўскi рахунак прыходзiць трыста тысяч франкаў. Усё проста! Усё ясна!
Нягледзячы на камiсаравы словы i даволi зычлiвы тон, з якiм яны былi сказаны, мэр адказаў яшчэ больш катэгарычна:
– Ва ўсякiм выпадку, справа, можа, усё роўна прасцейшая, чым вы думаеце. I, дапускаючы, што ў ёй нямала дзiўнага, не варта было, лiчу, надаваць ёй такi трывожны характар. Калi разважаць пра гэта ў шынках, дык можна дужа засмуцiць галовы тым, у каго мазгi праз алкаголь i без таго размяклi.
Мэгрэ адчуваў на сабе жорсткi iнквiзiтарскi позiрк. Мэр гаварыў павольна, чаканiў словы, усё роўна як прамаўляў абвiнаваўчы акт.
– З другога боку, палiцыя анi разу не звярнулася да кампетэнтных органаў улады!.. Я, мэр, нiчога не ведаю тое, што адбываецца ў порце...
– Ваш садоўнiк носiць сандалii на вяровачнай падэшве?
Мэр хутка зiрнуў на паркет, дзе вiднелiся сляды. Малюнак вяровачнай падэшвы быў выразны.
– Адкуль я ведаю?
– Прабачце, што перапынiў вас... Проста ў галаву прыйшла адна думка... Дык вы кажаце?..
Але працягваць свой наступ на камiсара мэр не стаў.
– Перадайце мне, калi ласка, скрынку з цыгарамi... Вось гэтую... Дзякую...
Ён запалiў цыгару i прастагнаў, бо занадта шырока разявiў рот.
– Увогуле, што вам удалося даведацца? Вы, напэўна, багата што высветлiлi...
– Так мала!
– Дзiўна... У партавiкоў фантазii хапае, асаблiва пасля некалькiх чарак аперытыву...
– Мяркую, вы адправiлi жонку ў Парыж, каб уберагчы яе ад хваляванняў, звязаных з усiмi гэтымi драматычнымi падзеямi?.. I тымi, што могуць яшчэ здарыцца?..
З абодвух бакоў адчувалася непрыязнасць. Урэшце, камiсар i мэр былi людзi з розных грамадскiх класаў, вельмi непадобныя адзiн на аднаго.
Мэгрэ выпiваў у партовым шынку з рыбакамi i шлюзаўшчыкамi.
Мэр прымаў паноў з пракуратуры, частаваў iх чаем з лiкёрамi i пiрожнымi.
Мэгрэ быў просты чалавек, сацыяльную прыналежнасць якога цяжка было вызначыць.
Пан Гранмэзон належаў да мясцовае знацi, паходзiў са старадаўняй буржуазнай сям'i, меў рэпутацыю самавiтага суднаўладальнiка, прыбыткi якога няспынна растуць.
Вядома, паводзiнам мэра была ўласцiвая дэмакратычнасць. Ён размаўляў на вулiцы з простымi людзьмi. Але гэтая дэмакратычнасць была маскаю, якую трэба надзяваць, каб мець поспех i на наступных выбарах. Гэта была частка абдуманай жыццёвай лiнii.
Камiсар трымаўся вельмi ўпэўнена. А з пухлага ружовага твару пана Гранмэзона спакваля сыходзiла важнасць, саступаючы месца разгубленасцi.
Каб не выдаць сябе, мэр зрабiў выгляд, што сярдуе.
– Пан Мэгрэ, - пачаў ён, вымавiўшы гэтыя два словы так, нiбыта збiраўся дэкламаваць.
– Пан Мэгрэ, я дазволю сабе нагадаць вам, што ў якасцi мэра абшчыны...
Камiсар падняўся - i зрабiў гэта так нязмушана, што субяседнiк шырока расплюшчыў вочы. Мэгрэ падышоў да дзвярэй у гасцёўню i спакойна адчынiў iх.
– Ды ўваходзьце ўжо, Луi! Гэта дзейнiчае на нервы - няспынна бачыць, як дрыжаць дзверы, i чуць, як вы за iмi сапяце!
* * *
Калi Мэгрэ спадзяваўся на тэатральны эфект, дык яго чакала расчараванне. Вялiкi Луi, скасабочыўшы як звычайна плечы i нахiлiўшы галаву, пакорлiва ўвайшоў у кабiнет i ўтупiўся вачыма ў падлогу.
Гэта была поза чалавека, якi трапiў у далiкатнае становiшча: як мог ён, просты матрос, апынуцца ў доме ў такой важнай i багатай асобы?
Што ж да мэра, дык гэты зацягваўся цыгараю, выпускаў густыя клубы дыму i глядзеў некуды нерухомымi вачыма.
У пакоi ўжо амаль нiчога не было вiдаць. На вулiцы запалiлi лiхтар.
– Я запалю святло, з вашага дазволу, - сказаў Мэгрэ.
– Хвiлiнку... Закрыйце спярша шторы... Мiнакам неабавязкова бачыць... Вось так... Левы шнур... Асцярожна...
Вялiкi Луi застыў пасярод пакоя. Мэгрэ павярнуў выключальнiк, падышоў да камiна i паварушыў вуголле.
Гэта была яго старая звычка. Яшчэ ён мог, калi быў заклапочаны, стаяць каля печы, заклаўшы рукi за спiну, пакуль не пачынала пячы ў бакi.