Таямнічы надпіс
Шрифт:
— Якой?
— Грошы, якія абвешчаны за Васіля Баравога, папалам!
— О, з прыемнасцю! — адказаў Антак. — Я сам хацеў прапанаваць вам такую ўмову…
— Значыць, дамовіліся?
— Дамовіліся.
— А калі будзе самалёт? — занепакоіўся Антак. — Каб не надна позна, а то наша задума можа праваліцца.
— Самалёт будзе к дванаццаці гадзінам ночы.
— О, гэта яшчэ не позна!
Антак ішоў ад каменданта і думаў аб тым, што яму вельмі пашанцавала. Каб ён не знайшоў гэтых паперак, усё б было страчана. А так, адна маленькая нядбайнасць праціўніка — і сакваяжык з
Сцёпа застаўся адзін. Фурманкі з раненымі паехалі, ён іх крыху праводзіў, а потым вярнуўся назад. Трэба было схавацца, бо сюды хутка прыйдуць карнікі, яны будуць шнырыць усюды, аглядаць кожны куст. У Сцёпы было добрае сховішча, ім ён некалі карыстаўся, калі сядзеў у сакрэце. Метраў за трыста ад лагера, на беразе невялікага ляснога возера, з якога партызаны бралі ваду, стаяла таўшчэзная старая вярба. У ствале гэтай вярбы было даволі вялікае дупло, у якім мог змясціцца чалавек. І, галоўнае, дупла не было відаць. Прадаўгаватая адтуліна, праз якую можна было праціснуцца ў дупло, знаходзілася метры за тры ад зямлі, дзе дрэва раздвойвалася на два магутныя сукі.
Юнак спусціўся да возера, зайшоў у ваду, прайшоў па ёй метраў дзесяць, потым вярнуўся да вярбы, падскочыў, ухапіўся адной рукой за сук дрэва, потым другой і падцягнуўся на руках. Апусціўшы ў дупло паперы доктара, Сцёпа і сам пачаў ціснуцца туды. Дупло было цесным, Сцёпа стаяў у ім нібы скуты і не мог паварушыцца.
Навокал панавала цішыня. Але вось неўзабаве данесліся прыглушаныя людскія галасы і сабачы брэх…
Усё здарылася так, як Сцёпа і меркаваў. У лагер прыйшлі карнікі. Яны шнырылі па кустах, іншы раз пускалі аўтаматную чаргу па нябачанаму ворагу, перакідваліся паміж сабой словамі. Недзе на ўзлессі брахалі сабакі, потым брэх пачаў набліжацца. Сцёпа здагадаўся, што сабакі напалі на яго след. Хутка яны прыбеглі да берага возера і пачалі брахаць яшчэ больш злосна.
— Нікс, нікс, — чуў ён здзіўленыя воклічы карнікаў.
Стаяць у дупле рабілася ўсё цяжэй і цяжэй. Ногі адубелі. Сцёпа перастаў адчуваць іх, але ён цярпеў, прыслухоўваўся да гукаў.
Параіўшыся між сабой, карнікі некуды пайшлі. Іх галасы пачалі аддаляцца і нарэшце зусім сціхлі. Але не паспеў Сцёпа і ўздыхнуць, як галасы пачуліся зноў. Другая група карнікаў падышла проста да вярбы, відаць, спынілася папіць вады, бо юнак пачуў, як забразгалі кацялкі.
«А каб на вас ліха!» — вылаяўся ў думках Сцёпа.
Карнікі напіліся і пайшлі. Зноў стала ціха. Чуваць было толькі цвырканне птушак. Пачакаўшы некаторы час, Сцёпа асцярожна вылез з дупла, дастаў сакваяжык і, прабраўшыся ў густы алешнік, з асалодай разлёгся на мяккай траве. Тут яму трэба было дачакацца ночы. Партызан дастаў сваю запісную кніжку, якую не трымаў у руках ужо некалькі дзён, і запісаў усё, што адбылося за гэтыя дні. Скончыўшы запісваць, лёг адпачыць. Сцёпа ляжаў і думаў. Ён успомніў сваю маці, якая загінула ў першыя дні вайны, бацьку… Колькі няшчасцяў прынеслі савецкаму народу фашысты! Але перамагчы яго не змаглі!
Сцёпа і не заўважыў, як пачало змяркацца. Цені дрэў і кустоў выцягнуліся, падзьмуў лёгкі ветрык. Сцёпа вырашыў, што пара перабірацца бліжэй да партызанскага аэрадрома, які знаходзіўся кіламетраў за пяць на захад ад возера і партызанскага лагера.
«Пакуль яшчэ не сцямнела, трэба было б назбіраць галля для кастроў», — падумаў Сцёпа. Ён ішоў і па дарозе падбіраў сухія сукі, галінкі. Калі зусім сцямнела, малады партызан расклаў у цэнтры аэрадрома тры невялікія кастры і, схаваўшыся ў кусты, пачаў чакаць самалёта. Час цягнуўся вельмі марудна. Вакол было ціха, толькі ў кастрах патрэсквалі галінкі. Так прайшло, можа, з гадзіну. Раптам Сцёпа пачуў глухі гул матора. Ён увесь час набліжаўся, і хутка юнак убачыў, як цёмны сілуэт самалёта зрабіў адзін круг, другі, паступова зніжаючыся.
— Прыляцеў, прыляцеў! — узрадаваўся Сцёпа.
Тым часам самалёт, зрабіўшы яшчэ два кругі, спусціўся зусім нізка і дакладна сеў у раёне трох кастроў. З кабіны выйшаў лётчык у сукарным шлёме і футравым камбінезоне.
— Тут доктар Долахаў? — хрыпла спытаў ён.
— Доктара няма, яго забілі фашысты. Замест доктара палячу я… — кінуўся да лётчыка Сцёпа.
— Ну, дык сядайце хутчэй…
— Пачакайце, дайце мне хоць паціснуць вашу руку, вы ж з Вялікай зямлі прыляцелі,— з захапленнем сказаў Сцёпа.
— Потым, потым, — адчыняючы дзверцы пасажырскай кабіны, адказаў лётчык.
Сцёпа залез у самалёт. Побач з лётчыкам малады партызан заўважыў нейчую постаць.
«Чаму гэты чалавек не выйшаў з самалёта, нават слова не сказаў? — падумаў Сцёпа. — Дзіўна».
Ён паглядзеў уніз. Там яшчэ свяціліся тры чырвоныя кропкі — гэта дагаралі яго кастры. Самалёт ляцеў няроўна: то падаў уніз, і тады Сцёпу здавалася, што з-пад яго забіраюць сядзенне, і ён мацней хапаўся за крэсла, то падымаўся ўверх. Мінула не больш дзесяці хвілін, і раптам самалёт пачаў рабіць кругі, выбіраючы месца для пасадкі. Унізе гарэла некалькі чырвоных агеньчыкаў.
«Што ж гэта такое? — устрывожана падумаў Сцёпа. — Можа, ім яшчэ каго трэба забраць?»
Самалёт, пакружыўшыся, пайшоў на пасадку. Сцёпа бачыў, як хутка набліжаюцца агеньчыкі, робяцца ярчэйшымі. А вось і колы дакрануліся да зямлі. Спачатку адзін раз, затым нібы адскочылі, потым другі раз, і самалёт заскакаў па няроўным полі аэрадрома, высока падкідваючы ў крэсле пасажыра.
Адчыніліся дзверцы. З кабіны выйшаў лётчык, за ім — незнаёмая постаць. Да самалёта падбеглі нейкія людзі.
«Мусіць, таксама партызаны, — падумаў Сцёпа. — А што мне рабіць, выйсці ці сядзець?»
Але вось адчыніліся дзверцы пасажырскай кабіны, і той жа хрыпаты голас лётчыка рэзка сказаў:
— Выходзь!
Сцёпа ўзяў сакваяжык у руку і скочыў на зямлю. І раптам тыя людзі, якіх ён палічыў за партызан, наваліліся на яго і моцна скруцілі рукі. Нехта старанна абшукаў яго. У Сцёпы адабралі пісталет і складны нож, больш у кішэнях нічога не знайшлі. Запісную кніжку ён хаваў у халяве бота, дзе была зроблена спецыяльная кішэнька. Ворагі яе не заўважылі.
Высокая, няскладная постаць падскочыла да сакваяжыка і схапіла яго.