У краіне райскай птушкі
Шрифт:
І вось замест гэтага яна стаіць адна на голай скале і чакае смерці…
Так прайшоў дзень, надышоў вечар. Ужо некалькі разоў казала яна сама сабе, што трэба скончыць пакуту і самой кінуцца ў ваду, але ўсё адцягвала. Хоць у думцы яна не спадзявалася ні на што, але недзе глыбока ў сэрцы ўсё ж такі трымалася надзея.
«А можа?.. Пачакаю яшчэ крыху, пакуль яшчэ можна».
Вось ужо і ноч. Аніводнага гуку навокал. Напружанае вуха прыслухоўвалася, лавіла нібы плёскат. Можа, ён едзе? Не, нічога не было…
Доўга плыў Манг. Зморыцца, адпачне на спіне і зноў плыве. Добра яшчэ, што мора ціхае. Вось ужо і ўваход. Адзін заварот, другі — і перад ім жаданы куток, іх часовы дом.
Крыкнуў ён, каб даць знаць сваім. Рэха пакацілася між ціхіх стромкіх скал, але іншага адказу не было. Зноў крыкнуў — таксама нічога. Манг адразу адчуў, што ён пахаладзеў і не можа рухацца.
Напружыў апошнія сілы, увайшоў у сярэдзіну, азірнуўся — нікога няма! Нават «гаспадаркі» на беразе няма: значыцца, выехалі не часова, а назаўсёды.
Ледзь жывы выбраўся ён на знаёмую пляцоўку і паваліўся на зямлю…
VII
Дома. — «Чорт!» — Па ахвяру. — Альпага. — Барацьба з птушыным царом. — Спуск на «парашуце». — Урачыстае ахвяраванне. — Чорт ашукаў!..
Жыццё абедзвюх сем'яў пасля ад'езду Манга не змянілася. Жылі яны спакойна і шчасліва, мелі ўсё, чаго толькі маглі жадаць такія людзі. З цікавасцю чакалі звароту Манга.
— Можа, ён прывязе ад іх што-небудзь карыснае для нас? — казаў Тайдо.
— Хоць бы сам вярнуўся, і гэтага досыць было б, — адказвала маці.
Дабрадушны Кос супакойваў.
— А што з ім можа здарыцца? Манг — хлопец спрытны. Кану добра зроблена.
Аднойчы Мгу з дачкой Тайдо «збіралі плады з дрэва». Як заўсёды, седзячы ў чоўне, прыпаднялі галіну. Дзяўчынка падтрымлівала яе, а Мгу здымала ўраджай. Унізе адкрылася чыстае свабоднае месца, дзе відаць было дно ды гулялі рыбкі.
Дзяўчынка наглядала за імі, цешылася. Раптам яна адхіснулася і з жахам закрычала:
— О! Чорт!
Зірнула Мгу і закрычала з няменшым жахам. Галіна вывалілася з рук, і яны пачалі ўцякаць да берага.
— Што? Што такое? — занепакоіліся дарослыя.
— Чорт, страшэнны! З вачыма, — сказала Мгу, трасучыся ад страху.
Бацькі здзівіліся, пачалі пытацца падрабязней, але ніякага толку не дабіліся, акрамя слоў: «Чорт! Страшэнны! Баюся!» Мужчыны селі ў лодку, пад'ехалі да таго месца, паднялі галіну, але нічога не ўбачылі. Так і падумалі, што дзяўчатам нешта здалося.
Прайшло некалькі дзён. Пра гэтае здарэнне нават забыліся, толькі дзяўчаты памяталі і больш не ішлі збіраць спажыву з галля.
Але хутка і Кос з жонкай натрапілі на нешта незразумелае. Яны падрыхтаваліся лавіць рыбу торбай, што выдумаў Манг. Паднялі галіну, убачылі, як звычайна, рыбу і толькі нацэліліся апусціць прыладу, як унізе заварушылася нешта вялікае і нязграбнае, нібы камяк змеяў, і разам з гэтым вада пачарнела, нібы хто напусціў туды чарніла. Рыба знікла, нічога больш нельга было разгледзець.
— Што за дзіва такое? — паціскаў плячыма Кос. — Тайдо! Хутчэй сюды!
Пад'ехаў на другім чоўне Тайдо, зірнуў і ўбачыў толькі чорную ваду.
— Нічога не разумею, — сказаў ён, недаўменна зірнуўшы на Коса.
— Гэта — чорт! Гэта, мусіць, чорт! — закрычалі з берага дзяўчаты.
— Які там чорт, калі нічога не відаць! — адказаў Тайдо.
— Страшэнны. З вачыма, — паўтаралі дзяўчаты.
— Ды нічога тут страшэннага не відаць, — сказаў Кос. — Мусіць, струмень чорнай бруднай вады надышоў.
На гэтым справа і скончылася, тым болей што праз некалькі мінут яны налавілі рыбы без ніякіх перашкод.
Яшчэ прайшоў дзень-другі. Аб здарэнні не думалі. Але нарэшце і самім мужчынам прыйшлося пераканацца, што дзяўчаты не памыліліся.
Аднаго разу Тайдо і Кос паднялі галіну і ўбачылі ў вадзе нешта такое, ад чаго нават яны скамянелі.
На іх глядзела страшэнная галава, такая агідная і жудасная, што той чорт, якога ўяўляе сабе цёмны народ, у параўнанні з гэтым павінен быў бы здавацца анёлам. Страшней за ўсё былі вочы, велічэзныя, пукатыя, нібы шкляныя. Яны свяціліся ў вадзе зеленаватым колерам і глядзелі ўпарта, не міргаючы, з нейкім жудасным выразам. Невядома, ці знайшоўся б у свеце чалавек, які не здрыгануўся б ад гэтага погляду. А вакол галавы замест валасоў варушыліся ціхенька змеі.
Усё гэта мільганула перад мужчынамі на адзін толькі момант, бо яны адразу ж выпусцілі з рук галіну. Але ўражанне было такое моцнае, што яны нават нічога не сказалі, а толькі пачалі хутка грабці да берага.
— Што з вамі здарылася? — запыталіся зацікаўленыя жонкі.
— Чорт! Дзяўчаты праўду казалі,— прашапталі яны.
Прыйшлося падумаць, як далей жыць з такім суседам.
— Пакуль што ён не шкодзіў,— выказаў сваю думку Кос. — Можа, і надалей не будзе чапаць?
— Гэтага мы не можам ведаць, — сказаў Тайдо. — Але жыць побач з ім… з такім… Бррр!..
Задрыжаў і Кос. А дзяўчаты, дык тыя зусім гатовы былі самлець, калі пачалася аб гэтым гутарка. Матак таксама ахапіў жах, хоць яны пакуль што і не бачылі нічога.
— У такім разе трэба ўласкавіць яго, — сказаў Кос, — прынесці яму ахвяру.
Гэтая думка ўсім спадабалася, асабліва жанчынам. Пачалі радзіцца, што паднесці. Па-першае, трэба было патрапіць, што ён любіць, а па-другое, каб гэта было сапраўды нешта значнае, каштоўнае. Рыбу не запрапануеш, пінгвіна або качку — таксама, бо ён, як вадзяны, сам можа мець гэтае дабро. Значыцца, трэба нешта надзвычайнае, напрыклад, якую-небудзь зямную жывёліну.