Замалёўкi (на белорусском языке)
Шрифт:
Як толькi спынiлi гвалтоўнае трыманне моладзi ў вёсцы - моладзь пацягнулася да лёгкага жыцця - у горад. У вёсцы яе нiчога не трымала. Рубель быў i тады не на апошнiм месцы ў жыццi, але дзяржава афiцыйна настойвала на тым, што грошы - зло.
Так. У горадзе былi хоць якiя забавы, быў хоць якi заробак, у вёсцы не было нi забаў, нi рубля. I гэта - адна з галоўных трагiчных памылак, якая паскорыла падзенне будынка, пад якi не паклалi падмурак.
Прайшло сорак год горкiх маiх назiранняў, а ўперад - нi кроку.
Тыя
А якое дачыненне маюць тыя абстрактныя работы нямецкай мастачкi да нашай змардаванай вёскi? Думаю - прамое.
Калi ў мастацтве маюць права на жыццё i рэалiзм, i авангардызм, i ўсялякi "iзм", то зямля не церпiць "абстракцыянiстаў". Ёй патрэбен толькi прафесiйны рэалiзм.
Гледзячы на абстрактныя адносiны да зямлi i людзей на ёй, мiжволi думаеш: "Куды мы iдзём?"
ТАВАР - ГРОШЫ - ТАВАР
Мiшка (царства яму нябеснае) наведаў пры жыццi суседа Адама (дзякуй Богу, яшчэ жывы).
– Здарова, Адаме!
– Адкуль яно, Мiхаська, тое здароўе?!
– А што будзем рабiць?
– пытаецца Мiшка i ведае, што Адам, як заўсёды, дасць добрую параду.
Адам раiць:
– Здароўе патрабуе дагляду! Яго неабходна пастаянна падтрымлiваць!
– i, падумаўшы, дадае: - Калi ёсць чым падтрымлiваць...
– Ёсць!
– ускочыў Мiшка i дастаў з кiшэнi роўна столькi, колькi каштуе пляшка з "лякарствам". Але грошы са сваёй рукi не выпускае, а папярэджвае суседа: - Ахвярую з адной умовай: пляшку купiш толькi ў маёй Бронi! (Броня яго жонка.)
– Чаму ў яе?
– пытаецца Адам.
– Таму, - тлумачыць Мiшка, - што гэтыя грошы я толькi што "пазычыў" у яе з панчохi i лiчу за абавязак, каб яны вярнулiся роўненька дамоў. Зразумеў?
– Не дурань, дзякуй Богу!
– i Адам падаўся да суседкi.
Броня радасна прыняла ў Адама "навар" i выдала яму запаветную пляшку.
Адам вярнуўся да сябра, i той не ўтрымаўся ад тоста:
– А я ў школе нiяк не мог зразумець Маркса, што гэта за формулу ён прыдумаў: "тавар - грошы - тавар". Сёння бачу, што не зусiм дурны ён быў чалавек!
Цi то дзякуючы Марксу, цi то Мiшкавай кемлiвасцi, але грошы з Бронiнай панчохi кожны дзень спраўна траплялi да Адама, i ён спраўна адносiў iх гаспадынi, абменьваючы на "тавар".
Аднойчы стрэльнула здагадка Бронi ў мазгi, i яна не толькi пералiчыла грошы, але i запiсала iх нумары. Запiсала i жахнулася - яе родненькiя грошы гуляюць туды-сюды, а гарэлка задарма вандруе ў суседнюю хату.
"Ах, так!
– узвiнцiлася яна.
– Ну, я вам пакажу!" - i замест гарэлкi налiла ў пляшку вады. Налiла i ветлiва - Адаму:
– На здароўечка, Адамка! Прыходзь яшчэ!..
Вярнуўся
– Што гэта ты сёння, як нашкодзiўшы кот?
– смяецца Броня.
– Няўжо ў Адама зачынiлася крама?
Мiшка збянтэжыўся яшчэ больш i ляпнуў:
– Што я?! Шкада Маркса - не спрацавала яго формула!
ДУРНОТА
Адчыняюцца сенцы, i на ганак выходзiць узрушаная жанчына, адпiхвае нагой худога сабаку i крычыць суседцы:
– Ты чула? Хулiа з Жулiяй пасварылiся i сёння не размаўлялi!
Суседка бразнула аб зямлю вядро з конскiм калам i схапiлася мурзатымi рукамi за галаву:
– Ды што яны, здурнелi?! Учора Рыкарда з Алiвiяй за дзве гадзiны нi разачку не пацалавалiся, а сёння Хулiа i Жулiя пайшлi наперакасяк! Як гэта я прапусцiла такое?..
На вулiцу пачалi выходзiць жанчыны з другiх хатаў.
– Ды што там Хулiа?!
– кiпяцiцца "падмога".
– Вунь Паула наставiла рогi Радрыгасу! Вось гэта дык да!
– А з кiм? З кiм наставiла рогi?
– закрычалi адразу некалькi састарэлых жанчын, якiя ў сваёй маладосцi не ведалi, што гэта такое - "наставiць рогi".
– З Мэйсанам! З кiм жа яшчэ?! Не з Хуанам жа!
– А што Хуан зрабiў табе дрэннага? Ён што, гарод табе стаптаў?
– Ды твой Хуан у параўнаннi з Карласам як чарвiвы казляк побач з баравiком!..
Я стаю, здаецца, у роднай вёсцы i не магу крануцца з месца, каб iсцi ў сваю хату. Куды я трапiў? Цi мая гэта вёска? Дзе я - у Аргенцiне, Бразiлii цi Амерыцы?
Не! Дзякуй Богу, не! Ды i жанчыны гэта нашы, беларускiя, вясковыя. Вунь на iх - драныя ватоўкi, скрыўленыя, стаптаныя, крыху маладзейшыя за iх, боты, кожная мае ў роце два-тры зубы...
Бедныя бабы!.. Затуманiлi iм мазгi розныя бяздарныя тэлесерыялы.
КАЛЮЧАЕ МАСЛА
– I якога ражна трэба майму малаку?!
– скардзiцца гаспадыня суседцы. Здыму смятанку - смятанка густая, палец не лезе, перакулю яе ў бойку, збiваю-збiваю, каб масельца зрабiць...
– I што?
– цiкавiцца суседка.
– А нiчога!
– адказвае гаспадыня.
– Адна сыроватка ў бойцы. А куды што дзяваецца - дзiва нейкае!
– Нячыстая сiла!
– коратка i рашуча заключае суседка.
– Што, нячыстая сiла?
– уздрыгвае гаспадыня.
– Нячыстая сiла з'ядае тваё масла! Вось што!
– А як гэта яна?
– падалася ўсiм целам уперад гаспадыня.
– А вельмi проста!.. Цi заходзiла да цябе тая чарнакнiжнiца?
– А-а... Заходзiла, сядзела, сморгала носам...
– А пра масла была гаворка?
– Пра масла?.. Стаяў у талерцы на стале камячок даўнейшага масла... Яна i паднесла да яго свае падслепаватыя вочкi, i залопала языком: "Маё ж масла жаўцейшае! Маё ж масла жаўцейшае!.."