Злая зорка
Шрифт:
«Як ён сказаў… яна сказала? Зашкаліла? Прыбор? Які прыбор? Дазіметр? У яе ёсць дазіметр? А на станцыі пажар, — ад стыкоўкі гэтых двух розных паведамленняў кінула ў жар. — Чорт вазьмі! Што гэта я раблю! Стары дурань!»
Кінуўся да телефона. Нумара школы не помніў. Набраў райвыканком.
Дзяжурны не адразу абазваўся.
— Капцюг? Ты што, спаў?
— Ды не, Уладзімір Паўлавіч. На балкон выйшаў. Дзянёк — душа радуецца.
— Якія навіны?
— Ніякіх.
— Ніхто не званіў?
— Званіла жанчына. Не назвалася. Пыталася, дзе вас знайсці. Я не сказаў…
— Месца
— Зразумеў.
— Тэлефон другой школы.
Інструктар доўга шукаў нумар гарадской школы. Пыльчанка ледзь стрымаўся, каб не вылаяць работника, дзеці якога ходзяць у гэтую школу.
Раздражнёнасць яго пульсавала: уздым — спад. Нарэшце дазваніўся ў школу.
— Мятліцкі?
— Целеш.
— На АЭС пажар.
— Дзе?
— На атамнай.
— Матка мая родная! А хто гэта гаворыць?
— Пыльчанка.
— Прабачце, Уладзімір Паўлавіч, не пазнаў. Мятліцкі паехаў у першую школу.
— Пазваніць яму. Дзяцей у поле не вывозіць!
— Я адразу быў супраць. Але маёр з ваенкамата цісне.
— Пашліце яго!..
— Ого, пашліце… А ён заўтра мяне на зборы…
— Целеш! Вам колькі гадоў?
— У тым i бяда, што мала. I я ўсяго лейтэнант. Чалавек пашкадаваў, што яму мала гадоў,— гэта расслабіла да ўсмешкі. Спад… Але тут жа пульсар выкінуў новы зарад раздражнёнасці.
— Дзяцей не вывозіць! Вас што — агітаваць трэба?
— Слухаюся, таварыш старшыня.
— Вось так!
Вяртаўся да Лізінай хаты амаль задаволены: выканаў свой абавязак. Найбольш напэўна супакоіла паведамленне дзяжурнага, што званкоў ніадкуль не было. Значыцца, у свеце ціха, калі не лічыць шуму ад нашай перабудовы. Можна спакойна гуляць вяселле.
Заліваліся баяны. Кружыўся вялікі карагод. Гасцей прыбывала: моладзь ішла на танцы без запрашэння. Шчодрыя Пустаходы ўсіх частавалі.
Віктар хадзіў на маторцы ў гумавых ботах i ў старых залапленых джынсах. Назад, трохі спалоханы, добра працверазелы, выціскаў з матора ўсе сілы. Сустрэчная хваля апрыскала яго, i вясёлы зух ператварыўся ў мокрую курыцу. Хаваючыся ад гасцей, прашмыгнуў у хату, каб пераапрануцца. Пачаў з таго, што ўзнагародзіў i падбадзёрыў сябе шклянкай гарэлкі, дастаў пляшку ca свайго тайніка — прыхаваў для апахмелля, бо ведаў, што ўсе банкетныя астаткі Ліза зачыніць на добры замок. Прыйдзецца ісці да цешчы, каб паправіць «дурную галаву», што рабіў ужо неаднойчы, толькі цешча магла выручыць, калі Пустахода не было; той «частаваў» «дарагога зяця» добрай праборкай, i Віктар баяўся яго.
Ніводнай душы не было ў хаце, усе за сталамі, на танцах. Але ўсюдыісная жонка i тут высачыла. Толькі наліў у другую шклянку, так, слёзы сірочыя, як у адчыненае акно ўсунуліся яе рыжыя кучары.
— Віця! Ну, i кот жа ты шкадлівы? Мала табе за сталом будзе?
— Бачыш, мокры ўвесь…
— Баўтануўся ў раку, ці што?
— Некаторыя баўтануліся. А я ляцеў на сваёй маторцы, ажно Прыпяць з берагоў выходзіла.
— Так спяшаўся да чаркі? Адвёз?
— Адвёз. Але, — ён таямніча прылажыў палец да вуснаў.— Ша… Там штосьці робіцца — не для нашага розуму. Падвёз я ix да канала. А там — міліцыя.
— А ты i туды захапіў? Во горачка мае! Праглыне цябе Прыпяць. Дзяцей асіраціш.
— Ты знаеш, спужаў ён мяне. Як чокнуты. Вочы сталі што процітуманныя фары. Во! Не, не жоўтыя, зялёныя нейкія.
— Дай твой стакан.
— Выльеш?
— Вылью.
— Чым дабру прападаць… — выплеснуў гарэлку ў рот.
— Нахіліся да мяне.
— Падстаў табе шчаку? А во! — паказаў жонцы дулю.
— Дурань. Калі ты сур’ёзным чалавекам станет? Мне з табой пагаварыць трэба. Чакай. Я ў хату зайду.
Увайшла. Адразу знайшла тайнік, канфіскавала недапітак.
— Гэта такая сур’ёзная гаворка?
— Слухай, дабраверны мой! Пра гэта… як зайчык драпануў — нікому ні слова. Дайшло да цябе? А то прыпішуць табе выдачу ваеннай тайны…
— А ты думает — тайна?
— А чаму ж там міліцыя?
— Праўда твая. Маўчу, як рыба.
— Не. Ідзі… гэтую ж мінуту, паку ль не развязло цябе… адзаві бацьку i свата i ўсё раскажы ім. Але Іры i свацці — не пікні. Не. Сядзі тут. Я сама пазаву ix.
Смяяўся баян. Жаночы голас весяліў наваколле гарэзлівай застольнай песняй:
А хто п’е, таму налівайце, Хто не п’е, таму не давайце…Смелы перад жонкай, хоць, здаралася, зарабляў ад яе i кухталёў i качалкі па спіне, Віктар баяўся цесця. Здалося яму, што Іван Іванавіч з самага пачатку з недаверам паставіўся да яго шчырага расказу, таму, збянтэлсаны, Віктар кляўся i бажыўся, што кажа святую праўду. Але — во загадка! — менавіта ад жадання расказаць так, каб яму паверылі, ён caчыняў, згушчаў фарбы. Бачыў дым над станцыяй, а з расказу вынікала, што ўсё там гарэла i трашчала, стаяла безліч пажарных машын i ўсё наваколле ачэплена міліцыяй. Таму, маўляў, i спалохаўся гэты «заяц белы» Васіль. А Глеб i Генадзь кінуліся ў самае пекла.
Віктара падбадзёрваў Пыльчанка: слухаў сур’ёзна, заклапочана, ажно лоб зморшчыўся. Але потым сыпануў мяшок пытанняў, на большасць з якіх відавочца адказаць не здолеў, каб сачыняць — не хапіла фантазіі, заліхвацкасць п’янага манюкі згасла: вельмі сур’ёзна дапытваўся старшыня райвыканкома, да драбніц дакопваўся, быццам даследаваў бяду ў сваім раёне.
Віктар правільна адчуў. Ва Уладзіміра Паўлавіча сапраўды з’явілася цяжкае прадчуванне катастрофы, страх за сына, за людзей там, у Прыпяці, i за гэтых, што весела танцуюць. Але самае цяжкае было адчуванне уласнай бездапаможнасці: а што ён можа зрабіць? Ёсць у яго права падаць хоць які сігнал трывогі? Ён здзівіў Віктара, калі загадаў гэтак жа, як i Ліза: