Блакіт і золата дня
Шрифт:
Грабоўскі прамаўчаў і толькі пасля сказаў ціха і ўпэўнена:
– Т рэба верыць.
А Марыя і Лявон даўно ўжо ішлі па беразе мора ўсё далей ад горада. Маўчалі. Ён проста трымаў яе пад руку і ішоў далей і далей ля гэтага мора, што слаба ўздыхала пад бледным паўночным небам.
Т олькі пасля сказаў:
– Дзякуй яму, гэтаму дурню.
– Дзякуй гэтаму “Лятучаму Галандцу“, - сказала яна.
– Такія вялікія гарады і так губляюцца ў іх людзі. І вось з карабля-прывіду прыйшоў ліст. Добрыя-добрыя старыя начоўкі.
–
– Вы такая пакорлівая лёсу, і гэтаму небу, і мору.
– Т ак, - сказала яна.
– Можна хоць тут апусціць рукі, адчуваць сябе звычайнай, слабай дзяўчынай.
Касачэўскі павярнуўся да яе, да любых стомленых вачэй у зорным сяйве небагатага неба.
– Марыя, - цвёрда і любоўна сказаў ён.
– Мне не хочацца расставацца з вамі, Марыя. Мы ведаем адно аднаго не тры дні, а трыста год. !сці другой вуліцай, не ведаць вас, забыць пра вас - гэта будзе няшчасцем.
Яна ў адказ апусціла веі і ледзь чутна абапёрлася на яго руку.
Непрыкметна ўздыхала спакойнае мора, коцячы з глыбінь на пясок ашчапкі янтарнага палаца, разбітага некалі з-за першага на зямлі моцнага кахання. У бірузовым тумане, у лёгкім вэлюме, што ўкрываў сонныя воды, імчаліся недзе ў моры караблі-прывіды.
Ідылія ў духу Вато
Прыгожы парк, які любіў Вато...
Кіпяць жаданні. І няма жаданняў: Як вогнішча пад восеньскім дажджом.
Падала лісце.
Часам пад парывамі ветру лісты асыпаліся тысячамі, і тады нават у паветры чуўся іх шолах. А потым вецер сціхаў і лісты пачыналі падаць па адным.
А зямля паміж дрэвамі шапацела звонка і настойліва; раптам нехта нябачны пачынаў пятляць па апалай лістоце, уздымаючы ў паветра чырвоныя, жоўтыя, зялёныя з лімоннымі пражылкамі лісты.
У гэты празрысты кастрычніцкі дзень Архангельскае здавалася пакінутым, як дача з забітымі вокнамі.
Людзей не было. Была цішыня і закінутасць.
Маладая пара, якая сышла з аўтобуса, не спяшаючыся, увайшла ў парк.
– Што гэта ты з босай галавой?
– быццам упершыню заўважыўшы, сказала дзяўчына.
Ён адмаўчаўся. Ішоў поруч з ёю вельмі прамы, глядзеў на свет халоднымі зеленаватымі вачыма. Светлыя бровы насуплены, вялікі рот сціснуты нават занадта характэрна.
Трохі пляскатым носам, жаўтавата-смуглай скурай, буйнай грывай каштанавых валасоў ён вельмі нагадваў льва. І не таго льва, абавязак якога гойсаць па пустыні, а таго, якога аблыталі цянётамі і вось-вось унясуць у клетку.
Т аму што на гэтым разумным твары быў дзіўны выраз насцярожанасці, чакання і яшчэ чагосьці.
Добры
Гэтыя двое трымаліся занадта цёпла для брата і сястры, занадта разважна для каханкаў, занадта ўважліва для мужа і жонкі.
Яны апынуліся на ўнутраным двары зачыненага музея, дзе мармуровы Ахіл з манерна-адчыйным тварам трымаў паміраючага Патрокла.
Яны не заўважылі гэтай манернасці і прынялі яе сур’ёзна. Як усім людзям, занадта перапоўненым сабою, ім здавалася, што іншыя таксама адчуваць глыбока і моцна. Нават самотная старая, што дрэмле ў шэзлонгу на тэрасе, нават гэты мармуровы Ахіл.
– Яго знявечылі. Ён зусім не Патрокл, а прыгонны, - сказала
яна.
– Так, - згадзіўся ён, - гэты хлопец хацеў будаваць, а яго прымушалі аўсянку сабакам варыць.
– Што ты, ён музыка, - запярэчыла яна, - бычыш, якія пальцы. А наконт аўсянкі твая праўда.
Яны ішлі суцэльным тунелем, які спускаўся ўніз, да грота. І раптам яна з перарывістым уздыхам прыпала да яго.
– Любы, - сказала яна, - мы адны. Як добра!
І падалася да яго з закрытымі вачыма, уся пасур’ёзнеўшы тварам.
Ён цалаваў яе, спачатку стрымана, потым усё больш моцна, усё больш пяшчотна.
Прахожы з тоўстым партфелем у руках адарваў іх ад гэтага карыснага занятку. Прайшоў, пачырванеўшы патыліцай, пакруціў галавой.
– Ну і ну. Р-распусціўся народ.
Яна паглядзела яму ўслед і ціха сказала спадарожніку:
– У яго партфель з мамантавай скуры.
Спадарожнік засмяяўся. Абое пайшлі далей і хутка выйшлі на балюстраду. Безудзельна глядзелі на іх твары мармуровых багоў і герояў. Вільготна зелянеў пад нагамі партэр.
Вусны дзяўчыны раптам склаліся ў манерную ўсмешку:
– У мяне няма рэшпекту да такіх пагулянак. І супірант мой нешта маўклівы. Зусім, відаць, не кахае.
Ён, здавалася, не чуў. І яна зразумела: нешта не дазваляе яму жартаваць.
– Раскажы хаця, як твае справы. Шэсць... не, нават дзевяць год мы не бачыліся, - спытала яна.
– Так. З пяцьдзесят першага.
– І што ты робіш?
– Даганяю. Часу мала. Я і тады зрабіў памылку, што пайшоў ва універсітэт. Я ж любіў жывапіс больш за ўсё. А думаў, што будзе больш карысці.
– Чым займаўся гэтыя гады?
Ён усміхнуўся:
– Жыццё вывучаў. Усялякае было. Спачатку на шахтах прадаваў, потым... Ды гэта цябе не павінна цікавіць.
Твар яго перасмыкнуўся, але дзяўчына, здавалася, не заўва-
жыла.
– Мне дваццаць сем, а я амаль нічога не зрабіў. Зараз вось партрэт маді скончу, а потым ёсць у мяне задума. Гістарычная. Іван Вецер, здраджаны сябрам.