Чалавек на лаўцы (на белорусском языке)

Сименон Жорж

Праверыўшы кашалёк, панi Турэ зноў нахмурыла бровы.

– У Луi не было столькi грошай уранку.

– Вы ўпэўнены?

– Я ж кожную ранiцу правяраю, цi ёсць у яго грошы. Ён нiколi не бярэ з сабою больш як тысячу дзвесце, тысячу трыста.

– Можа, ён сёння атрымаў грошы?

– Ды не, цяпер жа канец месяца.

– Калi ён вяртаўся ўвечары, у яго заўсёды заставалiся грошы?

– За вылiкам тых, што ён плацiў за метро i цыгарэты. А на цягнiк у яго праязны.

Яна не рашалася

пакласцi кашалёк сабе ў сумку.

– Напэўна, ён вам яшчэ патрэбны?

– Пакуль што патрэбны.

– Я нiяк не магу зразумець, чаму ў яго гэтыя гальштук i чаравiкi. I чаму, калi ўсё гэта здарылася, ён не быў у сябе ў краме?..

Нiчога не адказаўшы, Мэгрэ папрасiў яе распiсацца на бланках.

– Вы паедзеце дамоў?

– Калi мы зможам забраць цела?

– Напэўна, праз дзень цi два.

– Яго будуць ускрываць?

– Магчыма. Але не абавязкова.

Панi Турэ паглядзела на гадзiннiк.

– Праз дваццаць хвiлiн адыходзiць наш цягнiк, - сказала яна сястры i звярнулася да Мэгрэ: - Цi не маглi б вы давезцi нас да вакзала?

– Ты не будзеш чакаць Монiку?
– запыталася ў панi Турэ сястра.

– Яна можа вярнуцца сама.

Вяртаючыся з Лiёнскага вакзала ў палiцыю, Мэгрэ i Сантонi яшчэ раз зiрнулi з машыны сёстрам услед.

– Ведзьма!
– прабурчаў Сантонi па дарозе з вакзала на набярэжную Арфэўр. Нябозе, вiдаць, было не надта весела.

– Ва ўсякiм разе, з ёю.

– Што вы думаеце пра гэтыя чаравiкi? Калi б яны былi новыя, можна было б падумаць, што ён купiў iх сёння...

– Наўрад цi. Ён не пасмеў бы. А цiкава, цi падобная на мацi дачка?

Заехалi ў пiўную перакусiць. Мэгрэ патэлефанаваў жонцы i сказаў, што не ведае, калi вернецца.

Калi яны пад'ехалi да камiсарыята, вартавы-палiцэйскi паведамiў Мэгрэ:

– Вас пыталася нейкая дзяўчына. Кажа, што вы яе выклiкалi. Я адправiў яе ў вашае бюро.

– Даўно?

– Хвiлiн дваццаць назад.

Туман зноў змянiўся дажджом, i пыльныя прыступкi лесвiцы стракацелi мокрымi слядамi. Большасць пакояў ужо апусцела. Але ў некаторых яшчэ гарэла святло.

– Мне застацца з вамi?
– спытаўся Сантонi.

Мэгрэ кiўнуў. Раз ужо пачаў расследаванне з iм - будзе з iм i працягваць.

У чакальнi сядзела дзяўчына ў блакiтным капялюшыку. Твар з-за слабага святла разгледзець было цяжка. Дзяжурны, якi чытаў вячэрнюю газету, далажыў:

– Гэта да вас, шэф.

– Я ведаю.

Звяртаючыся да дзяўчыны, Мэгрэ запытаўся:

– Панна Монiка? Хадземце, калi ласка, у мой кабiнет.

Мэгрэ запалiў настольную лямпу. Святло ўпала на крэсла, i, калi камiсар прапанаваў дзяўчыне сесцi, то адразу заўважыў сляды слёз на яе твары.

– Дзядзька ўсё мне сказаў.

Мэгрэ загаварыў не адразу, прыгледзеўся да дзяўчыны. Яна, як i мацi, трымала ў руцэ насоўку, але сцiскала яе неяк па-дзiцячы, усё роўна як мяла камяк пластылiну.

– Я думала, што заспею маму ў вас.

– Яна паехала дадому.

– Як яна?..

Ён не ведаў, што адказаць.

– Ваша мацi - мужная жанчына.

Монiка здалася камiсару абаяльнай: непадобная да мацi, праўда, таксама ў целе. На ёй быў вельмi элегантны гарнiтур, што здзiвiла Мэгрэ: пакупка, вiдавочна, была зроблена ў дарагой краме.

– Каму ж спатрэбiлася ягонае жыццё?
– Слёзы зноў з'явiлiся ў яе на вачах.

Камiсару чамусьцi здавалася, што яна не зусiм шчырая. Мацi таксама трымалася насцярожана, аднак калi ўлiчыць характар, у якiм Мэгрэ паспеў сёе-тое ўгледзець, то яе можна было зразумець. Панi Турэ здавалася ганебным, што яе мужа зарэзалi ў нейкiм цёмным тупiку. Яна зацiснула жыццё, i сваё, i сваёй сям'i, у строгiя рамкi, i гэтая смерць выходзiла з iх. Ды яшчэ гэтыя жоўтыя чаравiкi i амаль што чырвоны гальштук!

А дачка нiбыта баялася пытанняў.

– Вы добра ведалi бацьку?

– Ну... вядома...

– Вы, пэўна, ведалi яго так, як дзецi ведаюць сваiх бацькоў. А я пытаюся ў вас, цi давяраўся ён вам, цi гаварыў з вамi пра сваё асабiстае жыццё...

– Ён быў добры бацька.

– Ён быў шчаслiвы?

– Напэўна.

– Вы калi-небудзь сустракалiся ў Парыжы?

– Не разумею. Вы маеце на ўвазе на вулiцы?

– Я ведаю, што вы вярталiся дамоў рознымi цягнiкамi. Але вы маглi калi-нiкалi разам абедаць.

– Здаралася.

– Часта?

– Не. Рэдка.

– Вы заходзiлi да яго ў краму?

Дзяўчына вагалася.

– Мы сустракалiся ў рэстарацыi.

– Вы тэлефанавалi яму?

– Нiколi.

– Калi вы абедалi з iм апошнi раз?

– Некалькi месяцаў назад. Да адпачынку.

– Дзе?

– У "Эльзасе". Гэта рэстаранчык на Севастопальскiм бульвары.

– Ваша мацi ведала пра гэта?

– Не памятаю. Думаю, я ёй казала.

– Ваш бацька быў вясёлы чалавек?

– Вясёлы. Ва ўсякiм разе, на маю думку.

– А здароўе ў яго было добрае?

– Ён нiколi не хварэў.

– Сябры ў яго былi?

– Мы бывалi пераважна ў маiх цётак i дзядзькоў.

– Яны жывуць у Жувiзi?

– Так, непадалёк ад нас. Дзядзька Альбэр, муж цёткi Жанны, i сказаў мне, што бацьку забiлi.

– I шмат iх у вас?

– Дзве цёткi i два дзядзькi. Цётка Сэлiна з дзядзькам Жульенам жывуць трохi далей. Дзядзькi абодва чыгуначнiкi.

– Панна Монiка, а цi сустракаецеся вы з якiм-небудзь маладым чалавекам?