Казкi (на белорусском языке)
Шрифт:
– Гэй, галубок, не спяшайся!
– крыкнуў салдат.
– Я яшчэ тут, а без мяне там нiчога не будзе. А вось калi ты збегаеш да мяне дадому i прынясеш мне крэсiва, я табе дам цэлых чатыры срэбраных манеткi. Ну, хутчэй! Бяры ногi ў рукi - i гайда!
Хлопчык быў не супроць атрымаць чатыры срэбраныя манеткi i стралой пусцiўся за крэсiвам, умiг прынёс яго, аддаў салдату i...
Вось паслухайце, што з гэтага атрымалася.
За горадам была пабудавана вялiкая шыбенiца. Вакол яе стаялi войскi i натоўпы народу. Кароль i каралева сядзелi на велiкапышным троне. Насупраць сядзелi суддзi i ўвесь дзяржаўны савет. I вось салдата вывелi на лесвiцу i кат ужо збiраўся накiнуць яму вяроўку на шыю.
Але тут салдат папрасiў хвiлiнку пачакаць.
– Мне вельмi хацелася б, - сказаў ён, - спалiць адну цыгарку - бо гэта будзе самая апошняя цыгарка ў маiм жыццi.
А ў гэтай краiне быў такi звычай: апошняе жаданне асуджанага на смерць павiнна быць выканана. Вядома, калi гэта было не зусiм вялiкае жаданне.
Вось чаму кароль нiяк не мог адмовiць салдату. I салдат узяў у рот цыгарку, дастаў сваё крэсiва i пачаў выкрасаць агонь. Стукнуў ён па крэменi раз, стукнуў два, стукнуў тры - i вось перад iм з'явiлiся тры сабакi. У аднаго вочы былi, як сподачкi, у другога - як млынавыя колы, у трэцяга - як вежы.
– Памажыце мне збавiцца ад бяды!
– сказаў iм салдат.
Тут усе тры сабакi кiнулiся на суддзяў i на дзяржаўны савет: аднаго схопяць за ногi, другога за нос i пачынаюць падкiдваць, ды так высока, што калi тыя падалi на зямлю, то ўсе разбiвалiся ўшчэнт.
– Мяне не трэба! Я не жадаю!
– закрычаў кароль, але самы вялiкi сабака схапiў яго разам з каралевай i падкiнуў iх пад неба. Тут войска напалохалася, а народ пачаў крычаць:
– Няхай жыве салдат! Будзь, салдат, нашым каралём i бяры сабе ў жонкi цудоўную прынцэсу!
Салдата пасадзiлi ў каралеўскую карэту i павязлi ў палац. Тры сабакi танцавалi перад карэтай i крычалi "ўра". Хлапчукi свiсталi, а войскi бралi пад казырок. Прынцэса выйшла з меднага замка i зрабiлася каралевай. Зразумела, яна была вельмi задаволенай.
Вяселле працягвалася цэлы тыдзень. Тры сабакi таксама сядзелi за сталом, елi, пiлi i круцiлi сваiмi вялiзнымi вачамi.
КАЎНЕРЫК
Жыў-быў элегантны кавалер; у яго толькi i было за душой, што падстаўка, каб здымаць боты, грабянец ды яшчэ вельмi прыгожы, нават франтаваты каўнерык. Вось пра каўнерык i пойдзе размова.
Каўнерык пажыў ужо на свеце i пачаў думаць пра жанiцьбу. Выпала яму аднойчы трапiць у начоўкi разам з падвязкай для панчохi.
– Ах!
– усклiкнуў каўнерык.
– Якiя вы стройныя, якiя пяшчотныя i мiлыя! Дазвольце ўведаць вашае iмя?
Але падвязка была вельмi сарамлiвая, гэтае запытанне здалося ёй нясцiплым, i яна змаўчала.
– Вы, мабыць, завязка?
– не адступаўся каўнерык.
– Штосьцi падобнае да тасьмы, што звужае сукенку на стане. Вось, вось, бачу: вы ўпрыгожанне i ў той жа час прыносiце карысць, понадзь мая!
– Будзьце ласкавыя, не заводзьце са мной гутаркi!
– загневалася падвязка.
– Я, здаецца, не давала для гэтага падставы!
– Ваша краса - самая лепшая падстава!
– сказаў каўнерык.
– Ах, прашу, не чапляйцеся!
– павысiла голас падвязка.
– Вы падобныя на мужчыну!
– Канечне, я ж элегантны кавалер!
– з гонарам прамовiў каўнерык.
– У мяне ёсць падстаўка для ботаў i грабянец!
Вось i зманiў! Каўнерык проста хвалiўся: тыя рэчы былi не ягоныя, а яго гаспадара.
– Адчапiцеся, калi ласка, - не падпускала яго блiзка да сябе падвязка.
– Я не прывыкла, каб так са мной паводзiлiся.
– Незачэпа!
– буркнуў каўнерык.
Тут яго ўзялi, памылi, накрухмалiлi, павесiлi на спiнку крэсла, высушылi на сонцы, затым паклалi на прасавальную дошку.
Заявiлася гарачая прасавальная плiтка.
– Панi!
– прамовiў каўнерык ёй.
– Панадная ўдовачка! Як горача! Я ўвесь палымнею! Са мной штосьцi робiцца! Я сам не свой! Вы апякаеце мяне наскрозь! Ух!.. Прашу: вашу руку i сэрца!
– Ах ты рызман!
– ганарыста сказала прасавальная плiтка i цяжка праехалася па каўнерыку. Яна ўяўляла сябе паравозам, што цягне за сабою па рэйках вагоны.
Каўнерык крыху абшморгнуўся; i з'явiлiся нажнiцы, каб падраўняць яму краi.
– О!
– усклiкнуў каўнерык.
– Вы, мусiць, знакамiтая танцоўшчыца, прыма-балерына! Вы гэтак хораша рухаецеся ножкамi! Нiколi не бачыў нiчога такога! Нiхто з жанчын не можа параўнацца з вамi!
– Ведаем!
– сказалi нажнiцы.
– Вы вартыя быць графiняй, - прадаўжаў каўнерык.
– Але, на жаль, я маю толькi гаспадара-франта, падстаўку для ботаў i грабянец... Ах, каб было ў мяне графства...
– Ды ён, здаецца, сватаецца?!
– ускрыкнулi нажнiцы i ў злосцi гэтак спаласавалi каўнерык, што прыйшлося яго выкiнуць.
"Пасватацца хiба толькi да расчоскi?" - падумаў каўнерык i звярнуўся да яе:
– Проста дзiва, як захавалiся вашыя зубкi, фрэкен!.. Скажыце, вы калi-небудзь думалi пра замужжа?
– Чаму не думала!
– адказала расчоска.
– Я паненка зэдлiчка, на якiм твой гаспадар абувае боты.
– Паненка?!
– усклiкнуў каўнерык.
Цяпер яму не было да каго сватацца, i ён пачаў з пагардай думаць пра жанiцьбу.
Час iшоў, i каўнерык разам з iншым рыззём трапiў на папяровую фабрыку.
Там сабраўся вялiкi рыззёвы гурт.
Тоненькiя анучкi, як i трэба, трымалiся далей ад тоўстых. Тут у кожнай знайшлося пра тое-сёе расказаць, а ў каўнерыка, канечне, больш, чым ва ўсiх, ён быў хвалько з хвалькоў.
– У мяне была процьма нарачоных!
– лапатаў ён.
– Проста бегалi за мной! Ды i як не бегаць: накрухмалены, я выглядаў сапраўдным франтам! У мяне нават былi ўласная падстаўка для ботаў i грабянец, хоць я iмi нiколi не карыстаўся... Паглядзелi б вы на мяне, калi я, бывала, ляжаў на баку!.. Нiколi не змагу забыць першую нарачоную - завязку! Яна была такая тонкая, пяшчотная, мяккая! З-за мяне ў балею з вадой кiнулася! Была яшчэ адна, удоўка, - загарэлася да мяне такiм каханнем, што аж пабялела!.. Але я яе пакiнуў, i яна пачарнела з гора. Яшчэ была прыма-балерына, - гэта яна ранiла мяне, бачыце? Свавольная, гарэзная была! Мая ўласная расчоска таксама кахала мяне да таго, што ажно змарнавала свае зубы. Адным словам, нямала было ў мяне розных прыгод... Але болей за ўсё мне шкада падвязку цi, лепш сказаць - завязку, бо яна з-за мяне кiнулася ў балею. На жаль, нямала награшыў я... Час, час мне пераўтварыцца ў белую паперу!