Нябожчыкава люстра (на белорусском языке)
Шрифт:
– Божа мой, куля!
– сказаў маёр Рыдл.
Рэч, якая па форме сапраўды нагадвала кулю, на самай справе была маленькiм алоўкам.
– Вось гэта я падняла, - сказала мiс Лiнгард.
– Я зусiм забылася.
– Вы ведаеце, чый ён, мiс Лiнгард?
– О, так - палкоўнiка Бэры. Ён загадаў зрабiць гэты аловак з кулi, якая трапiла - цi, правiльней, не трапiла, калi вы разумееце, што я маю на ўвазе на паўднёваафрыканскай вайне*.
* Маецца на ўвазе ангельска-бурская вайна 1899-1902 гг.
–
– А, ён быў у яго сёння папаўднi, калi яны гулялi ў брыдж, бо я заўважыла, ён iм запiсваў лiк, як я прыйшла пiць гарбату.
– Хто гуляў у брыдж?
– Палкоўнiк Бэры, лэдзi Шэвенi-Гарэ, мiстэр Трэнт i мiс Кардвэл.
– Я думаю, - мякка сказаў Пуаро, - няхай ён пабудзе ў нас, мы самi вернем яго палкоўнiку.
– О, калi ласка. Я такая забыўлiвая i магла б забыцца зрабiць гэта.
– Цi не маглi б вы, мадэмуазель, запрасiць сюды палкоўнiка Бэры?
– Добра. Я зараз жа пайду i знайду яго.
– Яна хуценька выйшла. Пуаро ўстаў i пачаў бязмэтна хадзiць па кабiнеце.
– Мы пачынаем, - сказаў ён, - рэканструяваць гэты поўдзень. Цiкава вось што. А палове трэцяй сэр Гервазы займаецца рахункамi з капiтанам Лэйкам. Ён трохi заклапочаны. А трэцяй ён абмяркоўвае кнiгу, якую пiша з мiс Лiнгард. Ён у страшэнна цяжкiм душэўным стане. Мiс Лiнгард звязвае гэты цяжкi душэўны стан з Х'югам Трэнтам на падставе выпадковай рэплiкi. На вячэрняй гарбаце яго паводзiны нармальныя. Пасля гарбаты, кажа Годфры Бараўз, ён быў у добрым настроi ад чагосьцi. У пяць хвiлiн восьмай ён iдзе наверх, заходзiць у свой кабiнет, крэмзае "даруйце" на кавалачку паперы i страляецца!
Рыдл павольна сказаў:
– Я разумею, што вы маеце на ўвазе. Тут няма паслядоўнасцi.
– Дзiўныя змены настрою ў сэра Гервазы Шэвенi-Гарэ! Ён заклапочаны - ён моцна засмучаны - ён у звычайным стане - ён у гуморы! Нешта вельмi дзiўнае! I яшчэ, гэтая фраза: "Занадта позна". Што я прыязджаю сюды занадта позна. Так, гэта праўда. Я прыехаў сюды занадта позна - каб убачыць яго жывога.
– Разумею. I вы лiчыце?..
– Я нiколi ўжо не даведаюся, чаму сэр Гервазы пасылаў па мяне! Гэта бясспрэчна!
Пуаро ўсё хадзiў па кабiнеце. Ён паправiў адну-другую рэч на камiннай палiцы, агледзеў картачны столiк каля сцяны, адчынiў у iм шуфляду i дастаў маркёры для брыджа. Потым падышоў да пiсьмовага стала i ўважлiва зазiрнуў у кошык для паперы. Там не было нiчога, апрача папяровага мяшэчка. Пуаро дастаў яго, панюхаў, прамармытаў: "Апельсiны" i, разгладжваючы мяшэчак, прачытаў на iм: "Карпентэр i сыны, гандаль садавiнай, Гэмбара Святой Марыi". Ён якраз акуратна складваў мяшэчак, ражок да ражка, калi ў пакой зайшоў палкоўнiк Бэры.
8
Палкоўнiк плюхнуўся на крэсла, пакруцiў галавой, уздыхнуў i сказаў:
– Як гэта жахлiва, Рыдл! I
Мяккiм крокам вяртаючыся да свайго стула, Пуаро сказаў:
– Вы, пэўна, ведаеце яе даўно?
– Так, я быў яшчэ на яе першым балi. Памятаю, у валасах - бутоны руж. I белая, лёгкая, як паветра, сукенка... Цi ж хто-небудзь мог дакрануцца да яе!
Голас яго быў поўны захаплення. Пуаро падаў яму аловак.
– Гэта ваш, я думаю?
– А? Што? О, дзякую, ён быў у мяне сёння папаўднi, калi мы гулялi ў брыдж. Незвычайна, ведаеце, сотня пiкавых анёраў* тройчы запар. Такога не было нiколi раней.
* Картачны тэрмiн.
– Вы гулялi ў брыдж перад вячэрнiм чаем, як я разумею?
– сказаў Пуаро. Якi настрой быў у сэра Гервазы, калi ён прыйшоў пiць гарбату?
– Звычайны, зусiм звычайны. Мне ў галаву не магло прыйсцi, што ён наважваўся пакончыць з сабой. Магчыма, ён быў трохi больш узбуджаны, чым заўсёды, зараз я гэта прыгадваю. Пачынаю так думаць.
– Калi вы бачылi яго апошнi раз?
– Вось тады! На вячэрняй гарбаце. Больш я ўжо не бачыў, небараку, жывога.
– Вы наогул не заходзiлi ў кабiнет пасля гарбаты?
– Не, больш я не бачыў яго.
– Калi вы спусцiлiся вячэраць?
– Пасля першага гонгу.
– Вы i лэдзi Шэвенi-Гарэ сышлi разам?
– Не, мы - э-э - сустрэлiся ў зале. Я думаю, яна была ў сталовай, даглядала кветкi, цi што.
Маёр Рыдл сказаў:
– Спадзяюся, вы не будзеце пярэчыць, палкоўнiк Бэры, калi я задам вам, можна сказаць, прыватнае пытанне. Цi былi якiя спрэчкi памiж вамi i сэрам Гервазы наконт "Сiнтэтык пэраган рабэ компанi"?
Твар палкоўнiка Бэры раптам стаў пурпуровы. Ён пачаў гаварыць трохi блытана.
– Зусiм не. Зусiм не. Стары Гервазы быў неразважны чалавек. Вы павiнны памятаць гэта. Ён заўсёды чакаў, што з усяго, да чаго ён нi дакранецца, пацякуць малочныя рэкi! Здавалася, ён не разумеў, што ўвесь свет ахоплены крызiсам. I што крызiс, безумоўна, уплывае на капiтал.
– Дык памiж вамi ўсё-такi былi нейкiя спрэчкi?
– Нiякiх спрэчак. Проста д'ябальская неразважнасць Гервазы.
– Ён вiнавацiў вас за панесеныя страты?
– Гервазы не быў нармальны! Ванда ведала гэта. Але яна заўсёды ўмела кiраваць iм. Я ахвотна перадаваў усё ў яе рукi.
Пуаро кашлянуў, i маёр Рыдл, зiрнуўшы на яго, перамянiў тэму.
– Я ведаю, што вы вельмi даўнi сябар сям'i, палкоўнiк Бэры. Цi вядома вам што-небудзь аб тым, як сэр Гервазы падзялiў спадчыну?
– Ну, думаю, большая частка пяройдзе да Рут. Гэта я зразумеў з яго выпадковых слоў.
– Вы не лiчыце, што гэта было вельмi несправядлiва ў адносiнах да Х'юга Трэнта?