Нябожчыкава люстра (на белорусском языке)
Шрифт:
Пуаро задумлiва кiўнуў. Маёр Рыдл сказаў:
– Добра. Я думаю, пакуль усё. Вы не запросiце мiс - як яе завуць - да нас?
Маленькая мiс Лiнгард шмыгнула ў пакой амаль iмгненна. На ёй было некалькi ланцужкоў, яны цiха звiнелi, калi яна сядала i запытальна пераводзiла позiрк з аднаго мужчыны на другога.
– Усё гэта вельмi... э-э... сумна, мiс Лiнгард, - пачаў маёр Рыдл.
– Сапраўды, вельмi сумна, - сказала мiс Лiнгард, як ёй i належала сказаць.
– Вы... калi прыйшлi
– Месяцы два назад. Сэр Гервазы напiсаў свайму сябру ў Музеi - палкоўнiку Фозэрынгею, i палкоўнiк Фозэрынгей парэкамендаваў мяне. Я зрабiла нямала гiстарычных даследаванняў.
– Сэр Гервазы быў цяжкi для вашай сумеснай работы?
– О, не. Трэба было, вядома, трохi ўлагоджваць яго. Але ж, я ведаю, гэта заўсёды даводзiцца рабiць з мужчынамi.
З нялёгкiм пачуццём, што мiс Лiнгард, мабыць, улагоджвае яго ў гэтую хвiлiну, маёр Рыдл гаварыў далей:
– Вы павiнны былi дапамагаць сэру Гервазы ў рабоце над кнiгай, якую ён пiсаў?
– Але.
– Што ў гэта ўваходзiла?
Нейкi момант мiс Лiнгард выглядала зусiм па-чалавечы. Яе вочы мiргалi, калi яна адказвала:
– Ну, ведаеце, фактычна - напiсанне кнiгi! Я збiрала iнфармацыю, i рабiла нататкi, i апрацоўвала матэрыял. А потым, пазней, рэдагавала, што напiсаў сам Гервазы.
– Напэўна, вам давялося праявiць нямала такту, мадэмуазель, - сказаў Пуаро.
– Такту i цвёрдасцi. Патрэбны i тое, i другое, - адказала мiс Лiнгард.
– Сэра Гервазы не абурала ваша... э... цвёрдасць?
– О, зусiм не. Вядома, я пераканала яго, што ён не павiнен звяртаць увагi на дробязi.
– О, так, я разумею.
– На самай справе гэта было зусiм проста, - сказала мiс Лiнгард.
– Сэрам Гервазы можна было проста кiраваць, толькi належным чынам.
– А цяпер, мiс Лiнгард, адкажыце мне: цi не ведаеце вы чаго-небудзь, што магло б пралiць святло на гэтую трагедыю?
Мiс Лiнгард адмоўна пакiвала галавой.
– Баюся, не. Ведаеце, ён, натуральна, нiколi не раскрываў мне сваю душу. Я, па сутнасцi, яму чужая. Ва ўсякiм разе, я думаю, ён быў занадта ганарысты, каб гаварыць з кiм-небудзь пра сямейныя турботы.
– Дык вы лiчыце, менавiта сямейныя турботы - прычына яго самагубства?
Мiс Лiнгард як быццам трохi здзiвiлася.
– Ну, вядома ж! Хiба ёсць якая iншая?
– Вы ўпэўнены, што былi сямейныя справы, якiя турбавалi яго?
– Я ведаю, што ў яго былi цяжкiя душэўныя пакуты.
– Як, вы ведаеце гэта?
– Ну так, вядома.
– Скажыце мне, мадэмуазель, цi гаварыў ён з вамi па сутнасцi справы?
– Невыразна.
– Што ён казаў?
– Дайце падумаць. Я заўважыла, што ён як быццам не чуе, што я кажу...
– Адну хвiлiнку. Пардон. Калi гэта было?
–
– Прашу вас, гаварыце.
– Як я сказала, сэру Гервазы, здавалася, было цяжка засяродзiцца сапраўды, ён так i сказаў, дадаўшы, што некалькi важных спраў не даюць яму спакою. I ён сказаў... Дайце падумаць... Нешта накшталт (вядома, я не ўпэўнена ў дакладнасцi слоў): "Гэта жахлiва, мiс Лiнгард, калi на сям'ю, адну з самых гордых на зямлi, "падае грэх".
– I што вы сказалi на гэта?
– О, толькi нешта суцяшальнае. Мне здаецца, я сказала, што кожнае пакаленне мае i сваiх слабых сыноў - што гэта частка расплаты за велiч - але што iх памылкi рэдка памятаюцца наступнымi пакаленнямi.
– I гэта дало жаданы эфект, на якi вы спадзявалiся?
– Больш-менш. Мы вярнулiся да сэра Роджэра Шэвенi-Гарэ. Я знайшла вельмi цiкавае ўпамiнанне пра яго ў тагачасным манускрыпце. Але сэр Гервазы зноў стаў няўважлiвы. Урэшце ён сказаў, што сёння больш не будзе працаваць. I яшчэ - што ў яго быў шок.
– Шок?
– Менавiта гэта ён сказаў. Вядома, я не стала задаваць нiякiх пытанняў. Проста сказала: "Мне сумна чуць гэта, сэр Гервазы". I потым ён папрасiў мяне перадаць Снэлу, што прыедзе мiстэр Пуаро i каб той перанёс абед на восем пятнаццаць, i паслаў машыну на вакзал, цягнiк - у сем пятнаццаць.
– Цi заўсёды ён даваў вам такiя даручэннi?
– Ды не... Увогуле, гэта была справа мiстэра Бараўза. Я нiчым не займалася, апрача чыста лiтаратурнай работы. Я не была сакратаркай нi ў якiм сэнсе слова.
Пуаро запытаўся:
– Як вы лiчыце, у сэра Гервазы былi пэўныя падставы прасiць у вас гэтай паслугi замест таго, каб даручыць усё мiстэру Бараўзу?
Мiс Лiнгард задумалася.
– Так, маглi быць... Я не думала пра гэта тады. Я думала, так яму проста зручней. А цяпер прыгадваю, што, сапраўды, ён папрасiў мяне не гаварыць нiкому, што прыязджае мiстэр Пуаро. Гэта павiнна быць сюрпрызам, сказаў ён.
– Ага! Ён так i сказаў? Вельмi дзiўна, вельмi цiкава. I цi гаварылi вы каму-небудзь?
– Вядома, не, мiстэр Пуаро. Я сказала Снэлу пра абед i каб шафёр сустрэў госця, якi прыедзе цягнiком у сем пятнаццаць.
– Цi гаварыў сэр Гервазы што-небудзь яшчэ, што магло мець адносiны да справы?
Мiс Лiнгард задумалася.
– Не... Я не думаю... Ён быў надта напружаны... Добра памятаю, якраз, калi я пакiдала пакой, ён прамовiў: "Нiчога добрага, што ён зараз прыязджае. Занадта позна".
– I вы не маеце нiякай здагадкi, што ён меў на ўвазе?
– Н-не...
Цьмянае падазрэнне ўзнiкла ў Пуаро ад той нерашучасцi, з якой яна вымавiла простае "не". Ён, нахмурыўшыся, паўтарыў: