Ордэн Белай Мышы
Шрифт:
Кубінец, аднак, быў не самым страшным ворагам, бо Пракопаўна ў часе ягонае адсутнасці, рызыкуючы трапіць у пастку, усё ж адважвалася перасоўвацца па секцыі. Кароткімі перабежкамі яна ў зашмальцаваным да бляску чугаі з кветкамі несімпатычнага колеру дасягала прыбіральні, а зрэдчас, лякаючы дзяцей і дарослых бяскроўным тварам і рэдкімі разбэрсанымі валасамі, зазірала і на кухню, нязменна наводзячы на думку, што без усялякага грыму з поспехам прайшла б кінаспробы ў самога Хічкока.
Акром Кубінца Тоньчына маці баялася яшчэ некага. Прычым калі непрыяцель, так бы мовіць, унутраны дазваляў хоць зрэдку трапіць у прыбіральню, дык знешні
Летняя пілігрымка ўплывала на суседку памысна: па яе вяртанні дзесьці з месяц Кубінцава смертазабойчая помпа ржавела без справы і прахоплівацца ўначы даводзілася праз іншае.
Іншым былі польскія народныя песні, што разлягаліся па-над секцыяй, шырокай ручаінаю выплываючы з пакою № 4.
Пакой займала настаўніца біялогіі Каця з пяцігадовым сынам Ярыкам, які меў галоўку нармальных памераў, але чытаць, адрозна ад Кубінца-малодшага, пакуль не ўмеў, што ў нашым клімаце не выглядала катастрофаю, бо анічога не петрыў у літарах і Тоньчын Ваўцюль, што ўжо мусіў ісці ў школу.
Настаўніца Каця не вызначалася нічым, апрача сваёй усмешкі, якая ўвачавідкі пераўвасабляла замардаваную школьнымі нагрузкамі «вучылку» ў жанчыну, здольную падабацца значна маладзейшым за яе асобам супрацьлеглага полу, прынамсі - выканаўцу польскіх народных песняў. (Падазраю, што адной усмешкі тут было недастаткова, але чаго не ведаю, таго не ведаю.)
Ды пра начнога спевака - трохі пазней.
Пакой № 6 за маёй памяццю не адчыніўся ні разу. Хто і ў якім годзе ўключыў за ягонымі дзвярыма - дзякуй богу, што не на поўную гучнасць, - радыёкропку, заставалася таямніцаю і давала падставы для размоваў, што час ад часу ўспыхвалі на кухні на прадмет напісаць куды след і ўрэшце разабрацца. Я свядома не прыслухоўваўся, бо мне было даспадобы ўяўляць, што ў зачыненым пакоі некалі прычынілася забойства і там дагэтуль, слухаючы радыё, ляжыць на канапе ці стаіць у сценавой шафе і таксама слухае навіны і музыку акуратна запакаваны ў герметычны поліэтыленавы мех труп гаспадара - у строгім чорным гарнітуры і пры гальштуку з «паўлінавым вокам». Паводле адной з версіяў, трупаў (і, адпаведна, герметычных празрыстых мяхоў) магло быць два: мужчынскі - у гарнітуры - і жаночы - дасканала прыгожы і абсалютна, калі не лічыць буйных малахітавых завушніцаў, голы.
Пакой № 5 - паміж трупамі і настаўніцай Кацяй - належаў нашай дружнай сям'і.
Плошчаю выдзеленая нам вальера не дацягвала да адзінаццаці метраў, аднак размясціцца дазваляла вельмі выгодна: пры вакне стаяў стол, пры адной сцяне (той, за якою ад шостае гадзіны раніцы і да паўночы хтосьці праслухоўваў першую праграму радыё) - паўтарачны ложак, пры другой (за якой часам выконваліся песні братняга польскага народу) - кніжная шафа і дзіцячы ложачак. Над ложачкам вісеў на цвіку зроблены з лесавых карэньчыкаў дракон, якога сын любіў перад сном засяроджана разглядваць і ласкава менаваў каконем.
Прасторы на тое, каб займацца падпольнымі абортамі, асабліва пасля нараджэння другога сына, калі рэшту жыццёвага абшару заняў фатэль часоў першых пяцігодак (у спальным выглядзе ён меў звычку бліжэй да раніцы абломвацца, і я падкладаў пад яго два стосы вішнёвых тамоў «Беларускай Савецкай Энцыклапедыі»),
Без уліку Пракопаўны і верагоднай голай жыхаркі пакоя з уключаным радыё, у секцыі атайбаваліся дзве адносна маладыя незанятыя жанчыны, а таму раней ці пазней у нашым калідоры мусілі з'явіцца новыя мужчыны.
Густы ў Тонькі і Каці ў пэўным сэнсе супалі: да абедзвюх хадзілі палякі.
Зрэшты, польскія імёны, польскія вусы і польскае ўсё астатняе настальгічна згадвае шмат хто з жыхарак Прыдзвіння.
У пару іхняе маладосці палякі будавалі ў нас магістральны газаправод, і ў полацкіх ваколіцах густымі чародамі пасвіліся показкі пра мужоў, якія зарана вярталіся з камандзіровак альбо, наадварот, прыбывалі са значным спазненнем, і ўласныя дзеці сустракалі іх на парозе радасным галёканнем: «Дзень добры пану!»
Нягледзячы на складаную кан'юнктуру ўнутранага рынку і неаднаразовыя заявы майго знаёмага Эўгеніюша, што адсюль і да Смаленску - іхняя, польская зямля, я таксама захаваў пра будаўнікоў газаправода пераважна светлыя ўспаміны.
Якраз тым часам я загрымеў з апендыцытам у лякарню.
Выпадак аказаўся гнойным, і мяне рэзалі пад агульным наркозам. Апоўначы я выкараскаўся з беспрасветнае нірваны і пачаў клікаць дзяжурную сястру.
Як пазней высветлілася, начная сястрычка з дзяжурным доктарам цешыліся ў тыя хвіліны адно адным у працэдурнай, а крыкі і енкі ляжачых хворых толькі абвастралі ім асалоду.
Пачуццё хрысціянскае міласэрнасці было майму суседу па пасляаперацыйнай палаце калі не вельмі роднае, дык не зусім і чужое. Наслухаўшыся маіх стогнаў, ён дацягнуўся з ложка да графіна з вадой і папусціў ім у адчыненыя дзверы.
Графін гахнуў у калідоры аб сценку; расчырванелая сястрычка, сарваўшыся з наседжанага месца, выбегла з працэдурнай і з нянавісцю ўшпіліла мне супрацьболевы ўкол, а суседа ўзнагародзіла адным з тых позіркаў, якімі адорвала пацыентаў ейная вядомая заакіянская каляжанка міс Гнусен з рамана Кена Кізі «Над зязюліным гняздом».
Польскія бацькі ахрысцілі сына Адольфам, але той ветліва дазволіў - калі мне гэткае імя не да душы - звяртацца да яго проста як да пана Зайкоўскага.
Пан Зайкоўскі апавядаў, што на бальнічным ложку апынуўся пасля таго, як у цёмным завулку «рускія» праламілі яму галаву «за кобет». У якасці пакарання за начную эскападу з графінам яго перавялі ў самую вялікую палату, а да мяне з той жа мэтай падсялілі вашывага хлопчыка Дзіму, у выніку чаго я адзіны раз у жыцці падстрыгся «пад нуль» і згаліў бараду.
Прыблізна тады мая знаёмая Соня, што раз-пораз прыносіла мне ў рэдакцыю гарадской газеты вершы, злюбілася са сваім Вальдакам.
Чараваты і чымсьці падобны да закажанелага ў раннім маленстве брантазаўра, Сонін муж аднойчы выпіў і ў параксізме рэўнасці замест каханае жонкі пасек на дробныя трэскі ўсю кухневую мэблю. Гэта была памылка. Дзеля аховы рэшты маёмасці Соня прывяла цвярозага і па-спартоваму падхорцістага Вальдака, які ад таго вечара стала атабарыўся ў Сонінай кватэры. Мужу Колю яны вызначылі месца ў кутку, а неўзабаве кватаранта канчаткова зацкавалі і выправілі ў свет цэлы.