Першая справа Мэгрэ (на белорусском языке)
Шрифт:
Яму болей не давераць весцi следства. Яму ж i гэту справу даручылi без асаблiвай ахвоты. Хiба гэта яго вiна, што, дзеля таго каб даведацца, што ў людзей наўме, ты часам вымушаны пiць з iмi?
– Жуль...
Ён адмоўна кiвае галавой.
А вось ён возьме i не расплюшчыць вачэй - назло iм. Ён сцiскае зубы. Ён хоча, каб твар яго меў злосны выгляд.
– Жуль, гэта...
– Ну, дружа Мэгрэ?
– чуецца яшчэ нечы голас.
Клятва iмгненна забыта. Мэгрэ адным рухам выпростваецца, i яго працiнае такi боль, нiбы ён урэзваецца ў столь. Ён iнстынктыўна хапаецца рукой за галаву i здагадваецца, што яна ўся забiнтавана.
– Выбачайце, месье камiсар...
– Прашу прабачэння, што разбудзiў вас.
– Я не спаў.
Жонка таксама тут, яна ўсмiхаецца яму i падае з-за спiны Лё Брэ нейкiя незразумелыя знакi.
– Якая гадзiна?
– Палова адзiнаццатай. Я толькi на рабоце даведаўся, што здарылася.
– Яны напiсалi рапарт?
Рапарт на яго! Якая ганьба. Звычайна рапарты пiсаў ён, i ён выдатна ведае, як гэта робiцца.
"Сёння ноччу ў дваццаць тры гадзiны сорак пяць хвiлiн, будучы на пасту на авеню дэ Ваграм, мы былi паклiканы..."
Затым радкi накшталт:
"...да нейкага суб'екта, якi валяўся на тратуары i заявiў, што яго завуць Мэгрэ, Жуль-Амедэ-Франсуа..."
Камiсар быў, як заўсёды, бадзёры, свежы, апрануты ва ўсё перламутрава-шэрае, з кветкай у пятлiцы. Да Мэгрэ данёсся пах партвейну камiсар часам браў зранку чарку гэтага вiна.
– Палiцыя на Паўночным вакзале паспела арыштаваць iх.
Ты глядзi! А ён амаль забыўся пра iх! I яму раптам так захацелася паўтарыць любiмы выраз флейтыста: "Гэта не мае значэння!"
I ён сказаў бы праўду. Таму што для яго цяпер не мае значэння нi Дэдэ, нi Люсiль, нi нават баксёр, якi, як павiнна быць сказана ў рапарце, ледзь не забiў яго "тупым прадметам".
Яму няёмка ляжаць у ложку ў прысутнасцi свайго шэфа, i ён высунуў ногi з-пад коўдры.
– Ляжыце спакойна.
– Я добра адчуваю сябе, паверце.
– Доктар гэтаксама думае. I тым не менее, вам неабходны яшчэ некалькi дзён спакою.
– Нiзавошта!
У яго хочуць свiснуць распачатую iм справу. Яму ўсё ясна. Не, ён не дапусцiць гэтага!
– Супакойцеся, Мэгрэ.
– Я спакойны, выключна спакойны. I ведаю, што кажу... Нiшто не замiне мне пайсцi куды трэба.
– Ды гэта ж не спешна. Я разумею вашу нецярплiвасць, але што да вашай справы, паверце, будзе зроблена ўсё, што вы палiчыце неабходным.
Ён сказаў "вашай справы", - ну канешне, ён жа пачцiвы чалавек. Лё Брэ машынальна запалiў цыгарэту i збянтэжана паглядзеў на мадам Мэгрэ.
– Не саромцеся, калi ласка. Мой муж з ранку да вечара смокча сваю люльку, нават у ложку.
– Дарэчы, падай мне люльку.
– А можна?..
– Хiба доктар сказаў, што мне няможна палiць?
– Не, пра гэта ён нiчога не гаварыў.
– У такiм разе?..
Яна расклала на туалетным столiку ўсё, што знайшла ў яго кiшэнях, i прынялася набiваць яму люльку, потым падала яе разам з запалкамi.
– Пакiдаю вас, - сказала яна i падалася на кухню.
Мэгрэ хацеў прыгадаць усё, пра што думаў усю ноч. Але ў галаве застаўся толькi цьмяны ўспамiн, i, аднак, у яго было адчуванне, што ён наблiзiўся да праўды. Максiм Лё Брэ сеў на крэсла; адчувалася, што ён нечым заклапочаны. Ягоны сакратар павольна, памiж дзвюма зацяжкамi прамовiў:
– Граф д'Ансеваль мёртвы.
– Вы ўпэўнены?
– спахмурнеўшы, спытаў ён.
– Я не маю доказаў, але гатовы паклясцiся...
– Мёртвы... па якой прычыне?
– Гэта ў яго стралялi з рэвальвера.
– На вулiцы Шапталь?
Мэгрэ сцвярджальна кiўнуў галавой.
– Вы думаеце, што Рышар Жандро...
Пытанне зададзена ў лоб. Мэгрэ яшчэ не мог адказаць з усёй пэўнасцю. Элiз Жандро праз акно крыкнула ратаваць. Потым яе нехта адцягнуў назад. I толькi потым раздаўся стрэл.
– А пры чым Дэдэ ва ўсёй гэтай гiсторыi?
– Ён чакаў на вулiцы за рулём "дыён-бутона".
– Ён сам прызнаўся ў гэтым?
– А няма нiякай патрэбы ў яго прызнаннi.
– А жанчына?
– Гэта палюбоўнiца графа, якога завуць проста Бобам. Мiж iншым, вы ведаеце гэта не горш за мяне.
Мэгрэ з радасцю садраў бы з галавы гэты недарэчны цюрбан павязкi, якi толькi перацiскае скронi i лоб.
– Дзе яны цяпер?
– запытаўся ён у сваю чаргу.
– Пакуль што пад следствам.
– Пакуль што?
– Зараз iх вiнавацяць у вулiчным узброеным замаху на жыццё. Вiдаць, iм можна было б iнкрымiнаваць i крадзеж.
– Чаму?
– У кiшэнях памянёнага Дэдэ аказалася сорак дзевяць банкнотаў па тысячы франкаў кожная.
– Ён iх не ўкраў.
Камiсар, вiдаць, зразумеў, што Мэгрэ меў на ўвазе, таму што азмрочыўся яшчэ болей.
– Вы хочаце сказаць, яму iх далi?
– Далi.
– Каб маўчаў?
– Так. Дэдэ быў няўлоўны ўвесь учарашнi дзень да самага вечара. А калi зноў усплыў на паверхню, то, калi можна так сказаць, увесь ажно ззяў, яму не цярпелася прамантачыць хоць часцiну гэтых грошай, што распiралi яго кiшэнi. У той жа час як Люсiль аплаквала смерць свайго палюбоўнiка, Дэдэ святкаваў неспадзяванае ўзбагачэнне. Я быў з iмi.
Бедны Лё Брэ! Ён нiяк не мог асвойтацца з пераменай, якая адбылася з Мэгрэ. Ён аказаўся падобны да тых бацькоў, якiя прывыклi абыходзiцца са сваiм дзiцем як з немаўляткам, i раптам выяўляюць, што перад iмi даўно дарослы ўжо хлопец, якi ўмее разважаць не горш за iх.
А можа?.. Мэгрэ паглядзеў на камiсара, i нечакана ў душы яго варухнулася цьмянае падазрэнне. Мала-памалу гэтае падазрэнне перайшло ва ўпэўненасць.
Лё Брэ таму даверыў яму расследаванне, што разлiчваў на няўдачу: дасць бог, яго сакратарык не знойдзе нiякiх канцоў.