Тры таварышы
Шрифт:
— Павярхоўныя толькі тыя людзі, якім здаецца, што яны не такія.
— Я, напэўна, такая. Я не вельмі разбіраюся ў жыцці. Я разумею толькі прыгажосць. Вось гэты бэз ужо робіць мяне шчаслівай.
— Гэта не павярхоўнасць, гэта самая высокая філасофія.
— Толькі не ў мяне. Я павярхоўная і легкадумная.
— Я таксама.
— Але не такі, як я. Ты надоечы нешта сказаў пра прайдзісветаў. Я сапраўдная прайдзісветка.
— Я так і думаў, — сказаў я.
— Так, так. Мне ўжо даўно пара
Я засмяяўся.
— Чаму ў цябе пры гэтым такі ўпарты выгляд?
— Таму што ўсе мне казалі, што так жыць — бязмежная легкадумнасць. Лепш было б сабраць крыху грошай, знайсці сабе месца і працу. А мне хацелася жыць лёгка і радасна, а не прыгнечана, і рабіць, што захочацца. Так было пасля смерці мамы і пасля маёй працяглай хваробы.
— У цябе ёсць браты, сёстры? — спытаў я.
Яна пахітала галавой.
— Я так і думаў. Інакш цяжка ўявіць сабе, — сказаў я.
— Ты лічыш, што я паводзіла сябе легкадумна?
— Не, мужна.
— Ах, мужнасць… я не вельмі мужная. Мне часамі бывала вельмі страшна. Такі страх бывае ў чалавека ў тэатры, які ведае, што сядзіць не на сваім месцы, і ўсё-такі не ўстае.
— І тым не менш ты была мужная, — сказаў я. — Мужнасць тады і праяўляецца, калі страшна. Акрамя таго, ты паводзіла сябе разумна. Ты магла б дарма патраціць грошы. А так ты хоць штосьці атрымала. Чым ты займалася?
— Шчыра кажучы, нічым. Жыла, і ўсё.
— Малайчына! Лепш не прыдумаеш.
Яна ўсміхнулася.
— Скора гэтаму канец. Неўзабаве я пайду працаваць.
— Куды? Ці не наконт гэтага ў вас была дзелавая сустрэча з Біндзінгам?
Яна кіўнула.
— З Біндзінгам і доктарам Максам Матушайтам, дырэктарам крамаў грамафоннай кампаніі «Электрола». Буду прадаўшчыцай з музычнай адукацыяй.
— Так, — сказаў я. — Нічога іншага Біндзінгу не прыйшло ў галаву.
— Прыйшло, — адказала яна, — але я таго не захацела.
— І я таго яму не параіў бы. Калі ж ты прыступаеш?
— Першага жніўня.
— Ну, тады яшчэ ёсць шмат часу. Магчыма, мы знойдзем штосьці іншае. Ва ўсякім разе: мы твае надзейныя кліенты.
— А ў цябе ёсць грамафон?
— Няма, але я абавязкова адразу ж куплю. Пакуль што, праўда, мне ўсё гэта не падабаецца.
— А мне падабаецца, — сказала яна. — Я ж нічога не ўмею. А з таго часу, як ёсць ты, усё стала для мяне нашмат прасцей. Але не варта было нічога табе расказваць.
Яна бегла зірнула на мяне.
— Добра, Робі, — сказала яна. Потым устала і падышла да тумбачкі. — Ты ведаеш, што ў мяне ёсць? Ром. Здаецца, добры ром.
Яна паставіла на стол чарку і запытальна зірнула на мяне.
— Добры
— Не, — адказала яна.
— Таксама правільна, — сказаў я.
Ром, як я вызначыў па колеру, быў разбаўлены, Прадавец, відавочна, падмануў Пат. Я выпіў чарку.
— Вышэйшы клас, — сказаў я. — Налі мне яшчэ адну. Дзе ты яго купіла?
— У краме на рагу.
«Ага, — падумаў я, — вядома, у заклятай краме далікатэсаў». Я рашыў сабе пры выпадку зазірнуць туды і пагаварыць з тым тыпам.
— Мне, мусіць, пара ісці, Пат? — спытаў я.
Яна зірнула на мяне.
— Яшчэ не…
Мы стаялі каля акна. Унізе мігцелі ліхтары.
— Пакажы мне сваю спальню, — сказаў я.
Яна адчыніла дзверы і ўключыла святло. Я спыніўся каля дзвярэй, зазіраючы ў пакой. Думкі ў галаве пераблыталіся.
— Вось гэта твой ложак, Пат… — нарэшце сказаў я.
Яна ўсміхнулася.
— Дык а чый жа яшчэ, Робі?
— Сапраўды! — Я падняў вочы на яе. — А вунь і тэлефон. Вось я ўсё ведаю. Цяпер я пайду. Бывай, Пат.
Яна паклала рукі мне на скроні. Як цудоўна было б застацца цяпер, гэтым надвячоркам, блізка-блізка адзін каля аднаго пад мяккай сіняй коўдрай у спальні… Але нешта было такое, што стрымлівала мяне. Не, гэта было не сумненне, і не страх, і не асцярожнасць… а проста пяшчота, вялізная пяшчота, якая перамагала страсць…
— Бывай, Пат, — сказаў я. — У цябе было цудоўна. Намнога лепш, чым ты сабе, магчыма, уяўляеш. І ром, і тое, пра што ты падумала…
— Але ж гэта так проста…
— Але не для мяне. Я так не прывык.
Каморка ў фраў Залеўскі. Я хвілінку пасядзеў. Мне не падабалася, што Пат нечым была абавязана Біндзінгу. Нарэшце я пайшоў праз калідор да Эрны Бёніг.
— Я прыйшоў па справе, — сказаў я. — Які попыт на жаночую працу, Эрна?
— Ну і пытанне, — адказала яна. — Ні з таго ні з сяго! А ўвогуле: безнадзейна.
— Нічога нельга зрабіць? — спытаў я.
— А кім?
— Сакратар, асістэнтка…
Яна махнула адмоўна.
— Сто тысяч без месца. Ці няма ў дамы незвычайных здольнасцей?
— Надзвычай прыгожая знешнасць.
— Колькі літар? — спытала Эрна.
— Што?
— Колькі літар яна друкуе за хвіліну? На якіх мовах?
— Не ведаю, — сказаў я, — але ці ведаеце… для прадстаўніцтва.
— Дарагі хлапчына, — адказала Эрна, — я ўжо чую: дама з добрай сям'і, зведала лепшыя дні, цяпер вымушана і г. д. Безнадзейна, кажу вам. У крайнім выпадку, калі ёй нехта асабліва зацікавіцца і прыладзіць куды-небудзь. Вы ж ведаеце, за што. Але ж так прыстроіць вы не хочаце?