80000 кіламетраў пад вадой
Шрифт:
Мы пайшлі назад лесам. Па дарозе мы папоўнілі свае запасы лісцямі капуснай пальмы, за якімі прыйшлося лезці на самую верхавіну дрэва, бобам, які малайцы завуць «абру», і добрай якасці ямсам.
Мы аж гнуліся ад цяжару, калі падыходзілі да лодкі. Аднак Нэд Лэнд лічыў, што мы яшчэ мала сабралі харчоў. І лёс дапамог яму. Ужо ўсеўшыся ў лодку, ён раптам заўважыў некалькі сагавых пальмаў, вышынёю ў дваццаць пяць — трыццаць футаў. Гэтыя дрэвы таксама карысныя, як і хлебныя, і па справядлівасці лічацца адным з каштоўнейшых прадуктаў Меланезіі.
Нэд Лэнд ведаў, як трэба абыходзіцца з імі.
Узяўшыся за сякеру, ён праз некалькі хвілін зрубіў два-тры дрэвы, аб спеласці якіх сведчыў белы пыл на іх ствалах.
Я сачыў за канадцам больш вачыма натураліста, як згаладалага чалавека. Ён пачаў з таго, што ад кожнага ствала адарваў па кавалку кары, таўшчынёю з вялікі палец; пры гэтым агалілася сець валокнаў, пераплеценых у блытаныя вузлы, між якімі віднелася клейкая мука.
Гэтая мука і была тым рэчывам, якое з’яўляецца галоўнаю ежай меланезійскага насельніцтва.
Нэд Лэнд задаволіўся на гэты раз тым, што пасек ствалы на кавалкі, як сякуць дровы, а здабыванне мукі адклаў напотым, бо гэта патрабавала шмат часу на прасейванне, адлучэнне ад валокнаў, сушку на сонцы і на зацвярдзенне ў формах.
Нарэшце а пятай гадзіне па поўдні, нагружаныя багаццем, мы пакінулі бераг вострава і праз паўгадзіны прысталі да «Наўтылуса». Нас ніхто не сустрэў. Вялізны жалезны цыліндр здаваўся бязлюдным. Скінуўшы цяжар, я спусціўся ў свой пакой. Там чакала мяне вячэра. Я паеў і лёг спаць.
На другі дзень, 6 студзеня, не здарылася нічога новага. Ніякага шуму ўнутры судна, ніякай адзнакі жыцця. Шлюпка боўталася каля борта, на тым самым месцы, дзе мы яе пакінулі. Мы захацелі вярнуцца на востраў Гвебараар. Нэд Лэнд спадзяваўся, што на гэты раз паляванне будзе значна лепшае, як напярэдадні. Акрамя таго, нам вельмі хацелася наведаць другую частку лесу.
З усходам сонца мы крануліся ў дарогу. Лодка, падхопленая бягучай да берага хваляй, хутка падплыла да вострава.
Мы высадзіліся і, даверыўшыся інстынкту Нэда Лэнда, пайшлі за ім, сочачы толькі за тым, каб доўганогі канадзец не надта аддаляўся ад нас.
Нэд Лэнд павёў нас у глыбіню заходняй часткі вострава. Перайшоўшы ўброд некалькі раўчакоў, мы вышлі на раўніну, з аднаго боку якой рос пышны лес. Некалькі зімародкаў скакалі на беразе раўчака, але ніводзін не дазволіў наблізіцца да сябе на стрэл. Паводзіны птушак навялі мяне на думку, што яны не першы раз сустракаліся з двуногімі істотамі і ведаюць, чаго можна чакаць ад чалавека. З гэтага я зрабіў вывад, што калі востраў і не заселены ў гэты момант, дык у кожным выпадку яшчэ нядаўна яго наведвалі людзі.
Прайшоўшы ўсю вялікую раўніну мы падышлі да маленькага лясочка, адкуль даносілася пяянне мноства птушак.
— Пакуль што гэта толькі птушкі, — сказаў Кансель.
— Але сярод іх ёсць і ядомыя, — адказаў гарпуншчык.
— Наўрад, браточку. Па-мойму, гэта папугаі.
— Сябра мой, Кансель, — важна заявіў канадзец, — папугай будзе замест фазана ў людзей, якім няма чаго есці!
— З свайго боку, магу пацвердзіць, — сказаў я, — што добра прыгатаваны папугай — досыць смачная страва.
І сапраўды, пад густым лісцем дрэва тулілася цэлая калонія папугаяў, гатовых загаварыць на чалавечай мове, калі хто-небудзь зацікавіцца іхнім выхаваннем.
А пакуль што яны балбаталі са сваімі рознакаляровымі самкамі, пераскокваючы з галіны на галіну, з аднаго дрэва на другое. Тут былі прадстаўлены ўсе разнавіднасці падатрада папугаеў: і марудныя, важныя какаду, як быццам занятыя рашэннем нейкай філасофскай праблемы, і яркаафарбаваныя арары, у часе палёту падобным на кавалкі рознакаляровай тканіны, і разумныя папугаі-жако, больш за іншых здольныя пераняць чалавечую мову, і шмат іншых відаў гэтых чароўных, але невядомых птушак.
Аднак у гэтай калекцыі не хапала аднаго экспаната — птушкі, якая водзіцца выключна ў гэтых краях і ніколі не бывае па-за межамі астравоў Ару і Новай Гвінеі. Але лёс быў ласкавы да мяне і даў выпадак цешыцца і з гэтай птушкі.
Прайшоўшы праз негусты лясок, мы вышлі на лугавінку, паросшую хмызнякам. Нашы крокі спудзілі нейкіх надзвычайна прыгожых птушак, апярэнне якіх размеркавана так, што яны могуць лятаць толькі насупраць ветру. Іх хвалісты палёт, грацыя, з якой яны апісваюць у паветры кругі, неперадаваемая ігра фарбаў у іх апярэнні — усё гэта чаравала і цешыла вочы. Я адразу пазнаў іх.
— Гэта райскія птушкі! — ускрыкнуў я.
— Аддзел кілегрудых, атрад вераб’інападобных, сямейства райскіх птушак, — зараз-жа дадаў Кансель.
— А можа сямейства курапатак? Ты не памыліўся, Кансель? — запытаўся Нэд Лэнд.
— Не, сябра Нэд — сказаў я. — Але хоць гэта і не курапаткі, я буду вам вельмі абавязаны, калі вы, з уласцівай вам спрытнасцю, дапаможаце мне злавіць адну з гэтых чароўных трапічных птушак.
— Паспрабую, спадар прафесар, — хаця, шчыра кажучы, я больш прызвычаены да гарпуна, чымся да стрэльбы.
Малайцы, гандлюючыя райскімі птушкамі, ужываюць разнастайныя спосабы лоўлі іх: то яны расстаўляюць сілкі на верхавіне высокага дрэва, дзе з найбольшай ахвотай гнездзяцца райскія птушкі; то яны ловяць іх пры дапамозе спецыяльнага, вельмі ліпучага клея; то, нарэшце, атручваюць вадаёмы, з якіх гэтыя птушкі прызвычаіліся піць ваду.
Што датычыцца нас, дык нам заставалася толькі страляць іх улёт з малымі шансамі на поспех. І сапраўды, мы страцілі значную частку сваіх зарадаў, але не забілі ніводнай з гэтых птушак.