Чарадзейныя яблыкі
Шрифт:
— Будзе і прагулянка, — абнадзеіў яго Шадурскі.— Усяму свой час.
— А можа, яно небяспечнае для здароўя, чарадзейства вашай дзіўнай яблыні? — пацікавіўся прастакаваты Сліва. — Спадзяюся, што яблыкі не абернуць нас у зайцоў — спажыву для вашых высокапародзістых сабачак?
— Не палохайцеся, — заспакоіў таўсмача гаспадар. — Усё вельмі звычайна. Гэта ўсяго толькі жарт. Колькі мая Яніна перагрызла гэтых яблыкаў! І паглядзіце, — жывая ды здаровая!
— І сапраўды, панове, чаго вы палохаецеся! — звярнулася да гасцей панна Яніна. — Тата кажа праўду, гэта ўсяго толькі забава, гульня. Пра тое, у чым сапраўдны сакрэт нашай яблыні, няхай тлумяць галаву паны вучоныя. Што нам да гэтага! Мы ўспрымаем яе дзівосы як нешта зусім звычайнае. Скажам, як узыход сонца ці месяцавае ззянне.
— У вашым доме, здаецца, усё — забава, гульня, — усміхаючыся, азваўся Сліва. — Пасля здарэння ў склепе я ўжо нічому ў вас не здзіўляюся. Ну скажыце, адкуль яны там узяліся, гэтыя праклятыя сабакі?
— А вы ўпэўнены, што яны там былі? — звярнуўся да яго Шадурскі.— Можа, вам падалося, можа, гэта галюцынацыі пасля залішняй выпіўкі?
— Не, ну як жа, панове!.. — паспрабаваў запярэчыць Сліва.
Але яго перапыніла панна.
— Гэта свавольства ўсё той жа чарадзейнай яблыні,— разважна і ўпэўнена сказала яна. — Не забывайце, яснавяльможныя, што нашае віно зроблена… з яблыкаў. І несумненна, што ў кожнай з бочак ёсць і сок з нашай знакамітай яблыні.
— Не можа быць, — запярэчыў Сліва. — Калі ўсё тое, што дзеелася ў склепе, як вы кажаце, — галюцынацыі, то што ж, у такім разе, з'ява рэальная? Панове, у маім пакоі знаходзіцца доказ таго, што адбылося. Хіба маглі незямныя сілы так абысціся з мужчынскім убраннем?..
На гэта панна ўпэўнена адказала:
— Яны маглі ўтварыць і не такое!
А Шадурскі ўслед заклапочана прамовіў:
— Бачу, панове, што мне давядзецца ўгаворваць вас на гэтую бяскрыўдную гульню.
— Не-не, гэтага вам рабіць не давядзецца, — запярэчыў Скарлоцы. — Вядзіце, — запатрабаваў ён і першы выйшаў з-за стала. — Згараю ад жадання пакаштаваць гэтых яблыкаў. І не баюся, бо не веру ў байкі. У гэтым свеце ўсё падпарадкавана законам прыроды. Нічога незвычайнага адбыцца не можа. Казкі пра чараўнікоў і лятаючых ведзьмаў могуць здзівіць хіба што дзяцей.
— Адразу відаць — смяльчак, — падбадзёрыла яго панна.
— Вядзіце! — палка паўтарыў італьянчык і падаўся да выхаду.
Падняўся і Шадурскі. За ім, як па камандзе, з-за стала пачалі выходзіць астатнія кампанейцы.
— Запрашаю вас паглядзець тое, што, калі прызнацца, не ўцямлю сам, — сказаў гаспадар.
Сліва, адчуваючы дробныя дрыжыкі ў целе, змушана засмяяўся, прамовіў:
— Я не палохаюся. О не, ніколькі. Проста смяхоцце, зразумейце. «Чарадзейныя» — фі, гэта несур'ёзна…
Зноў апошнія сталоўку пакідалі панна Яніна і наш Бока. Затрымаўшыся каля выхаду, панна азірнулася на хлопца. На яе твары гуляла насмешка.
— Спадзяюся, пан Вальдэмар, — сказала яна, — на гэты раз вы не напалохаецеся?
Бока, які гатовы быў праваліцца скрозь зямлю ад сораму, адказаў ёй:
— Не сярдуйце. Калі б вы ведалі ўсе абставіны, якія звязалі мяне з вамі, то былі б больш спагадлівыя.
— Няўжо? — робячы выгляд, што здзіўленая, праказала панна. — А мне здавалася, што абставіны не маюць улады над тымі, каго можна назваць сапраўдным рыцарам.
Гэта быў укол. Хлопец зразумеў, што нядаўнюю памылку яму нельга нічым апраўдаць. Упершыню ён падумаў, што трэба было не ўцякаць адсюль, а затрымацца, каб пастарацца выправіць сваю прамашку.
Між тым, працягваючы насмешліва ўхмыляцца, панна ўзяла яго пад руку. Яна як бы давала зразумець, што яшчэ можа дараваць яму. Так, прытуліўшыся адзін да аднаго, яны моўчкі выйшлі з залы.
XII
— І ўсё ж чаму «чарадзейныя»? Няўжо яны здольныя ўчаўпці што-небудзь незвычайнае? — дапытваўся Сліва ў Шадурскага, калі ўсе — і гаспадары, і госці — стаялі перад невялікім каржакаватым дрэвам, голле якога было літаральна аблеплена чырвонымі яблыкамі.
— Не ведаю, не ведаю, пан Сліва, — адказаў Шадурскі.— Здарыцца можа невядома што: ад звычайнага да неверагоднага. Заўважу толькі, што назіраецца дзіўная завядзёнка: над аднымі, здаецца, найбольш набожнымі, яблыкі проста паджартоўваюць, затое над другімі могуць наладзіць сапраўдную экзекуцыю. Таму папярэджваю, панове, перш чым выпрабаваць сябе, узважце вашыя грахі.
Гэтае папярэджанне, хоць і выказанае як бы жартам, крыху суцішыла гулякаў. Насмешлівасць з іх твараў як ветрам здзьмула. Між тым гаспадар маёнтка ціхамірна працягваў:
— Усё, што здарыцца з вамі, панове, здарыцца нездарма.
Аднак гэтая кароткая заўвага не дадала смеласці гасцям. Наадварот, яны як быццам страцілі бадзёрасць. А Скарлоцы панура прагудзеў:
— Н-ну, пасля такіх прадмоў страшна нават падыходзіць да гэтага дрэва…
Надышла чарга ўступіць у размову панне.
— І гэта кажа пан Скарлоцы, смелы мужчына, — з іроніяй прамовіла яна. — Не ведаю, але думаю, што той заяц з Сар'інскага лесу быў смялейшы.
Скарлоцы тут жа ступіў да яблыні.
— Падумаеш, яблыкі! Не веру ў вашыя байкі!
Ён сарваў буйны яблык і, жадаючы адразу ж даказаць сваю смеласць, пачаў яго есці. Ён жаваў — і ягоныя вусы пры гэтым варушыліся, бы ў рака, які падпільноўвае здабычу. Усім сваім выглядам ён хацеў паказаць, што і самога чорта не баіцца. Сябры зазіралі яму ў рот, — чакалі дзіва…
Аднак дзіва не спяшалася.
— А неблагія на смак, — шчыра прызнаўся смяльчак.
— Гэта французскі гатунак, «перлашэз» 2 , знаны ў Еўропе, — пахваліў Шадурскі.
2
Перлашэз — могілкі ў Парыжы.
— Няўжо ж, ну і назва, — прабурчаў Скарлоцы, — не маглі прыдумаць што-небудзь весялейшае. — Аднак працягваў хрумсцець сакаўным яблыкам.
— Дзіўна… нічога не адбываецца, — задуменна сказаў, гледзячы на італьянца, Сліва. — Сябры, — звярнуўся ён да Шадурскага і яго дачкі,— прызнайцеся, вы пажартавалі над намі? — Твар яго расплыўся ад усмешкі. Відаць, ён жадаў, каб усё, што казалі пра яблыню, сапраўды было жартам.
Асмялеўшы, ён таксама сарваў яблык і, выцершы яго аб рукаво, пачаў есці.