Чарадзейныя яблыкі
Шрифт:
— О, дзякуй Богу! Цудоўныя, смаката! — з захапленнем праказаў ён.
— Як жа гэта, пан Шадурскі, вы ж абяцалі! — ужо злуючыся на тое, што нічога не адбываецца, усклікнуў заўсёды незадаволены Скарлоцы. У ягоным голасе гучала амаль што крыўда.
— Пацярпіце, пацярпіце, пан Скарлоцы, — азваўся гаспадар дрэва. — Чарадзейнай сіле таксама патрэбна разварушыцца. Пакуль яна ўзважыць усе вашыя вартасці і недахопы…
— Тата кажа праўду, не варта прыспешваць наканаванае, — падтрымала бацьку панна. Яна таксама сарвала яблык і пачала адкусваць. — Запэўніваю вас, панове, што гэтая яблыня яшчэ ніводнага разу не падвяла нас.
Чмякаючы, Сліва пацікавіўся:
— А ці здольна сіла гэтага дрэва выконваць жаданні, ну, скажам, прынесці сюды кухаль халоднага піва?..
— Усё па волі нябёсаў,— адказаў Шадурскі.— Яна здольная на што хочаш. Можа нават пасадзіць вас за стол з самім Аўгустам Панятоўскім. — Ён таксама пацягнуўся да адной з галінак, каб сарваць плод. Але раптам перадумаў — азірнуўся на таўсмача.
Слівава чмяканне рабілася ўсё больш непрыстойным. У кампаніі ўжо ўсе звярнулі на гэта ўвагу. Але тое, што здарылася далей, прымусіла сяброў здзівіцца. У Слівы раптам пачала выпінацца наперад сківіца. Ён працягваў жаваць — а тым часам яго нос і рот пачалі ператварацца ў свіны лыч. Адначасова ў яго пакарацелі ногі і рукі. Неўзабаве недаедзены яблык выпаў у яго з рук, і ён змушаны быў укленчыць і шукаць яго на зямлі. Праз хвіліну перад сябрамі замест дабрадушнага таўсмача паўстаў укормлены ружовы парсюк у адзежы. Скарлоцы працягнуў рукі да таго месца, дзе толькі што стаяў яго неразлучны сябар, і залямантаваў:
— Пан Сліва! Пан Сліва!
Але ўжо было позна. Пан Сліва — дакладней тое, што з яго здзеелася, — даядаў упалы на зямлю яблык, гучна рохкаў і абыякава пацепваў вялікімі вушамі…
— Божа, святы і справядлівы, заступіся! — прастагнаў Скарлоцы. — Вось ён, суд Божы! Вось калі Бог пачынае судзіць за грахі нашыя!
— Адступімся, панове, — грэбліва наморшчыўся, прапанаваў Шадурскі,— выпадак, я вам скажу, непрыгожы…
— Бедны пан Сліва!.. Бедны пан Сліва!.. — працягваў енчыць Скарлоцы, кінуўшы яблык.
— Так-так, паглядзеў бы ён зараз на сябе, — заўважыў Шадурскі.
— Але чаму з усіх нас наканавана было выбраць якраз яго? — запытаўся Скарлоцы.
А чарадзейства, па ўсім было відаць, само пачынала дзейнічаць. Калі ўсе кінуліся прэч ад яблыні, панна раптам ускрыкнула. Скарлоцы, Шадурскі і Бока азірнуліся і ўбачылі дзівосы: лёгкая ружовая сукенка панны вісела высока на яблыневым голлі, а яе гаспадыня стаяла назусім голая і прыкрывала свае спакусы ручкамі. Гэтая, вядома ж, прыемная для мужчынскіх вачэй, сцэнка доўжылася ўсяго колькі імгненняў. Здагадаўшыся, што яблыня не аддасць ёй сукенку, прыгажуня стрымгалоў кінулася да палаца.
З прыемнага забыцця нашага ўражлівага героя вывеў жудасны крык Скарлоцы. Чарадзейства, якога італьянчык чакаў з гэткім нецярпеннем, пачало нарэшце дзейнічаць і на яго. Спачатку Бока і Шадурскі заўважылі, што ў Скарлоцы падаўжэў нос. Ён зрабіўся, як хобат, а потым раптам раздзьмуўся ў шар. Дасягнуўшы памераў вялізнай бочкі, шар пачаў рухацца ў бок возера. Скарлоцы, як прывязаны, пабег услед, крычучы ад страху і болю.
Але яго мукі на гэтым не скончыліся. У нейкі момант нос раптам узвіўся ўгару — узняў смельчака высока над палянаю. Потым ён кінуў няшчаснага на зямлю і зноў узняў. Скарлоцы шалёна дрыгаў нагамі, хрыпеў, але нічога не дапамагала яму. Нечакана яго пацягнула да возера. У адным месцы ён зачапіўся за голле і парваў камізэльку, ды ў рэшце рэшт апынуўся над вадою. Вось тут сіла чарадзейства і паказала сябе. Відаць, вырашыла адплаціць Скарлоцы за ўсе яго грахі: яна то апускала яго ў ваду, то ўзнімала, звар'яцелага ад страху, як вялізную страказу, угару. Здалёк было чутно, як ён хрыпата кашляў і клікаў на дапамогу.
Нарэшце шар зачапіўся за галіну аднаго з прыбярэжных паркавых дрэў і марудна здзьмуўся. Смяльчак так і застаўся вісець на галіне, перагнуўшыся, бы гэта быў не чалавек, а доўгі рыцарскі плашч. Ён маўчаў. Вада сцякала з яго ручаём. Шадурскі і Бока з усіх ног кінуліся да яго.
Тут жа паклікалі лёкаяў. Адзін з іх прынёс драбіны. Неўзабаве нашчадка цудоўнай Італіі спусцілі на зямлю. Яго нос паспеў зрабіцца гэткім жа, як і раней. Затое шчокі былі падрапаныя, а камізэлька парвалася так, што ўжо наўрад была на што-небудзь годная. Цэлы ды некрануты застаўся адзін ягоны капялюш.
— А хай яна згарыць, гэтая ваша яблыня! — з цяжкасцю трымаючыся на нагах, сярдзіта сказаў Скарлоцы Шадурскаму. Ён быў падобны на няшчаснага Дон Кіхота пасля сутычкі з ветракамі.— Жарты жартамі, але ж калі так, то трэба хоць папярэджваць, што гэтыя жарты небяспечныя для жыцця!
— Як магу прабачаюся, пан Скарлоцы! Тысячу разоў перапрашаю! — таптаўся вакол госця гаспадар маёнтка. — Хто ж думаў пра такое! — Ён дапамог вусачу ўсесціся пад дрэвам. — Вынікі чарадзейства непрадказальныя. Я ж казаў. Гэта можа быць звычайнае свавольства…
— Няўжо ж! — прабурчаў Скарлоцы.
— Ці як у вашым выпадку… Гэткае здарэнне вельмі рэдкае. Паверце! Боскія сілы за нешта крыўдуюць на вас.
— На мяне? — Скарлоцы пільна зірнуў на Шадурскага. — За што?
Гаспадар яблыні паціснуў плячыма.
— О, святая Марыя, — перахрысціўся італьянчык, — няўжо я так саграшыў перад табою і тваім сынам? За што ты гэтак караеш мяне? За што? — І ён зноў зморшчыўся ад болю.
— Усё мінулася, пан Скарлоцы, усё прайшло, — заспакойваў, пагладжваючы італьянчыка па мокрай камізэльцы, Шадурскі,— дзякуйце Богу, што ўсё скончылася гэтак хутка…
— Дзе пан Сліва? — запытаўся Скарлоцы. Шадурскі хацеў адказаць. Але таўсмач сам нагадаў пра сябе.
— Я тут, — пачуўся яго тэнар.
Сябры азірнуліся. Сліва цяжкаю ступою кіраваўся да іх. Лёкаі кінуліся яму на дапамогу.
— Я з такім задавальненнем з'еў ваш яблык, пан Шадурскі,— раптам прызнаўся таўсмач, — што пакаштаваў бы і яшчэ адзін. Не пярэчыце?
Напружанасць, выкліканая нядаўнімі падзеямі, мінулася, сябры — апрача, вядома ж, угневанага Скарлоцы — гучна зарагаталі. Тым часам Сліва працягваў:
— Ці не маглі б вы, пан Шадурскі, ахвяраваць мне хоць колькі вашых яблыкаў? Я пачаставаў бы імі сваіх шаноўных суседзяў…
— Ды хоць поўны воз! — адказаў яму гаспадар Асвеі. У нашага героя ад смеху каціліся слёзы.
— Вось так, пан Вальдэмар, — звярнуўся да яго таўсмач. — Мусіць, у вас у Берберыі не здараецца нічога падобнага.
Бока пагадзіўся з ім.
— Сапраўды, — адказаў ён, — у нас усё на шмат прасцей.
— А што вы скажаце пра маю дачку?! Ну як яна?! Ах свавольніца, ах дурасліўка! — не мог суцішыцца, ляпаў сябе па калене Шадурскі.— Вось яна — уся яе сутнасць. Як ёсць!