Грот афаліны

Мисько Павел Андреевич

Не было калі слухаць гаваркую італьянку. Радж паабяцаў усё зрабіць так, як сіньёра просіць, і адкланяўся.

Амаль гадзіна прайшла, пакуль вярнуўся назад. Пра трэніроўку каратыстаў так і не ўспомніў, а сёння ж трэба было ісці да містэра Ромеша ў падвал.

Італьянкі каля прахадной не было. Паглядзеў запытальна на вартаўніцу. Тая зразумела пагляд:

— Не было, не з'яўляліся яшчэ.

«А чаго яны пойдуць цераз вароты?.. Яны з мора падплывуць». Радж усё яшчэ спадзяваўся, што прыгода хлапчукоў скончыцца добра. Ён і ўявіць не мог, дзе зараз яны знаходзяцца і чаго магло нарабіцца.

Ён і макаронаў наварыў, і астыць яны паспелі. Зноў падагрэў і еў адзін,

а яны раслі ў роце, засядалі ў горле. Сонца ўжо села, імкліва насунулася цемра. Уключыў святло, і ў расчыненыя дзверы хлынулі малыя і вялікія таўстабрухія матылі. Напружана прыслухоўваўся да гукаў на моры, на алеях дэльфінарыя. І ўрэшце пачуў жаночыя галасы, нават усхліпванне. Заскрыпелі бамбукавыя маснічыны на мосціку.

— Во тут… Вунь дзверы адчыненыя… — вылучыўся голас вартаўніцы.

Радж выскачыў на двор, але цёткі ўжо не ўбачыў — пайшла назад да прахадной. У паласу святла ўступіла кучаравая чарняўка — заплаканая, знябожаная, у нейкай абарванай зверху, нібы абгрызенай спаднічцы.

— Натача?! — пазнаў Радж. Схапіў за руку, імкліва пацягнуў у камору. — Як ты тут апынулася?

Натача ўгнулася, затуліўшы твар рукамі, затрэслася ў плачы.

Раздзел трэці

1

Штуршкі былі не грубыя, але моцныя, працяглыя — больш пад грудзі і жывот, часам даставалася па барадзе і па носе — ледзь не спускалі юшку. Гэта тады, калі глыбока зарываўся тварам і мог зноў удыхнуць вады. Янг яшчэ не апрытомнеў добра, але ўжо чуў, як горла адпусціла спазма-сутарга, як дзікі, з ірвотаю кашаль драў кіпцюрамі горла і бронхі. Калі ж змог успрымаць крыху больш, адчуў боль у грудзях, у жываце, у чэрапе. Немым болем нылі суставы, тупа торгалі мышцы на руках і нагах, шчымлівы сверб перабіраў скуру. Паміж лыткай і костачкай на левай назе пякло, як агнём — скура там, мабыць, была злузана.

«Пху-ух-х!.. Ф-фуш-х-х… Ху-ф-ф…» — здаецца, пачуў скрозь шум дзіўныя і вельмі знаёмыя гукі. Заматаў, затрос галавою, каб вылілася з вушэй вада, і з правага вуха сцёк цёплы струменьчык. «Пфу-ух!» — пачуў ужо больш выразна. Паспрабаваў сам варухнуць рукамі і нагамі, каб трымацца на вадзе. Так, ён быў на вадзе, а не пад вадою… На ва-дзе! Прытым вада здалася больш цёплаю, чым у возеры, на глыбіні. Але гэтага цяпла было так мала для яго збалелага, змучанага цела!

Стуліў губы, заціснуў нос, паспрабаваў прадзьмуць вушы, робячы глытальныя рухі. Цяжкія выдыхі і справа, і злева, чуў і свіст, і скрып, і нейкае бляянне ці мармытанне. «Дэльфіны?! — прабілася скрозь боль і каламуту ў галаве. — Са мною дэльфіны?!» Махнуў некалькі разоў сажонкамі да бліжэйшага «Хуф-фх!», і далонь каўзанула па гладкім, як адпаліраваным, халодным целе. Правёў далоняй, намацаў спінны плаўнік. Па велічыні яго пазнаў: не дарослы дэльфін папаўся яму, а малыш. І не ўцякаў ён ад Янга, а мацней запрацаваў хвастом, як толькі адчуў, што ўзяліся за плаўнік. Можна было крыху падгрэбаць леваю рукою, памагаць дэльфіняці, але ў Янга было яшчэ так мала сілы!

Куды ж вязе яго малыш? Дзе Янг апынуўся? На тым свеце, напэўна. Успомнілася, як тапіўся, як паміраў на дне возера, як засмоктвала яго вадзяная віхура… Так, толькі на тым свеце можа быць такая пракаветная цемра, без адзінай зорачкі над галавою. Але ж чаму тады ён усё адчувае, як жывы? Янгу баліць, як жывому, а на тым свеце павінна быць толькі лёгкасць і насалода для душы і цела, поўная нірвана. Праўда — толькі для праведнікаў, для тых, хто ніколі ніякага граху не дапусціў. А якія грахі

за дванаццаць гадоў жыцця займеў ён, што Вішну разгневаўся і шпурнуў яго ў пекла, у цемру?

Вада здаецца не чорнай, яна, як разведзенае малако, сям-там нават прабягаюць нейкія іскрынкі ці кропкі… Значыць, і на тым свеце мора ёсць і дэльфіны?!

«А дзе ж людзі? Іх жа сотні памірае, тысячы… Чаму я адзін тут? Можа, гэта яшчэ толькі дарога ў пекла, на той свет…» Над галавою ўбачыў невялічкую светлую пляму, яна ўвесь час пашыралася, а потым рэзнула святлом па вачах. Прасветліна ў вышыні была не круглая, а нібы скрыўленая і худзенькая васьмёрка. Дэльфіня замерла на месцы, перастала працаваць хвастом, а дарослыя дэльфіны павольна і спаважна, зрэдку пасвістваючы, закружыліся вакол Янга. Нібы давалі магчымасць удосталь налюбавацца святлом, што прабівалася зверху. І Янг глядзеў на здвоеную светлую плямку як на незвычайны цуд і заўважыў ужо, што яна блакітная і на гэтым блакіце відаць нават некалькі агністых іскрынак. «Неба?! І зоркі?! На светлым небе — зоркі? Там яшчэ дзень, а так не бывае, каб удзень — зоркі! Толькі на тым свеце такія фокусы бываюць…» Потым Янгу здалося, што на той светлай пляме нібы штосьці мітусіцца, лётае, здаецца, нават учуў мышыны піск. «Няўжо кажаны?!» А як высока да іх! Тая светлая дзіра здалася праломам у купале высознага храма-палаца. Нейкая пачварная сіла разламала, разарвала зямлю, стварыла гэтае скляпенне, спічасты грот.

Так, гэта пячора, грот, заліты вадою. Янга ўсмактала на дне возера ў шчыліну, правальваўся туды з прыгодамі, засядаў, і яго не вельмі далікатна хтосьці цягнуў за нагу, ратаваў. Хто кінуўся яму на помач у вадзяны хаос і цясноцце, хто мог учуць яго апошні, перадсмяротны крык? Радж неяк гаварыў, што дэльфіны страшна баяцца вузкіх шчылін, ніколі не лезуць у іх, каб не засесці. Гэтая боязь у іх з роду ў род перадаецца, з пакалення ў пакаленне. Але ж нехта з іх адважыўся на подзвіг, перамог страх.

Дэльфіны размясціліся наўкол Янга на самым светлым месцы. Відаць, як павыстаўлялі з вады морды, паразяўлялі раты, можна прыкмеціць нават вострыя калочкі зубоў. Колькі ж дэльфінаў? Тры, чатыры… Малыш — пяты… Усміхаюцца, нібы ў загадкі гуляюць: угадай, хто перад табою? Адзін вытыркнуўся з вады настолькі, што паказаліся тры белыя драпіны на баку.

— Ева-а-а! — крыкнуў Янг хрыпла і радасна, пазнаючы. Пад скляпеннем прагуло рэха, мітусліва запырхалі мышы. — А гэта Дзік! Ты гэта, ты!!! Не круці галавою… — Янг падплыў да яго. — Во, і зуб той, што не ў шарэнзе, і чатыры пенчукі справа… Ты, жулік, ты! А малыш — Бобі! Нашы дэльфіны-ы! Ура-а-а!!!

Раскатамі загрымела рэха, зверху нават штосьці адарвалася і плюхнула ў ваду. Янг пакінуў Дзіка, павярнуў да Бобі. А той ужо і сам плыў насустрач. Пацерліся шчокамі, Янг нават пацалаваў яго. Наўкол кружыліся і з палёгкаю ўздыхалі дэльфіны. Нібы і ім было дасюль жудасна адным у гэтым падзямеллі. Хто іх сюды загнаў, запраторыў? «Іх схавалі тут… Значыць, недзе павінен быць выхад у бок мора… І нечым загарадзілі той выхад, каб не паўцякалі. Самі дэльфіны не могуць разгарадзіцца. А калі я ім памагу?»

Ён ледзь знаходзіў сілы, каб трымацца на вадзе. Варта было саскаўзнуць руцэ з Бобі, і мог бы ўтапіцца. Сілы, каб абаперціся на дэльфіня, ужо не сабраў бы.

«Нідзе не дзенецца той выхад… Калі ёсць ён…»

Адпачыць бы, абсохнуць… Здранцвеў дарэшты, дзеравянеюць рукі і ногі. Хочацца стагнаць і плакаць — не хапае духу трываць пакуты.

Пакіраваў Бобі за рострум уздоўж сцяны, сяды-тады спрабаваў перабіваць нагамі. Плылі марудна, вельмі марудна ў глыб грота, у цемру ад светлай плямы.