Казкi (на белорусском языке)
Шрифт:
– Вядома!
– сказаў Маленькi Клаўс.
– Толькi я не магу цягнуць цябе ў мяшку да ракi, ты вельмi цяжкi. А вось калi хочаш, дайдзi сам ды залезь у мяшок, а я з задавальненнем цябе скiну ў ваду!
– Дзякуй!
– сказаў Вялiкi Клаўс.
– Але калi я не атрымаю там статак, я цябе паб'ю, так i ведай!
– Ну-ну, не злуйся, - сказаў Маленькi Клаўс, i яны пайшлi да ракi.
Калi статак убачыў ваду, дык кiнуўся да яе; жывёле вельмi хацелася пiць.
– Паглядзi, як яны спяшаюцца!
– сказаў Маленькi Клаўс.
– Бач, як засумавалi па вадзе: дамоў, на дно, вiдаць, захацелася!
– Але ты спярша памажы мне, а не дык я цябе паб'ю!
– сказаў Вялiкi Клаўс i залез у вялiкi мяшок, якi ляжаў на спiне ў аднаго з быкоў.
– Ды пакладзi мне ў мяшок камень, а то я, мусiць, не пайду на дно!
– Пойдзеш!
– сказаў Маленькi Клаўс, але ўсё-такi паклаў у мяшок вялiкi камень, моцна завязаў мяшок i спiхнуў яго ў ваду. Боўць! I Вялiкi Клаўс пайшоў прама на дно.
– Ох, баюся, не знойдзе ён там нi кароў, нi быкоў!
– сказаў Маленькi Клаўс i пагнаў свой статак дамоў.
ЦЫРАВАЛЬНАЯ IГОЛКА
Жыла-была цыравальная iголка; яна лiчыла сябе такой тонкай, што ўявiла, быццам яна швейная iголка.
– Глядзiце, глядзiце, што вы трымаеце!
– сказала яна пальцам, калi яны вымалi яе.
– Не выпусцiце мяне! Упаду на падлогу - чаго добрага, згублюся: я занадта тонкая!
– Быццам бы!
– адказалi пальцы i моцна схапiлi яе за талiю.
– Вось бачыце, я iду з цэлай свiтай!
– сказала цыравальная iголка i пацягнула за сабою доўгую нiтку, толькi без вузельчыка.
Пальцы ўторкнулi iголку проста ў кухарчыну пантофлю, - скура на пантофлi трэснула, i трэба было зашыць дзiрку.
– Фу, якая чорная работа!
– сказала цыравальная iголка, - я не вытрымаю! Я зламлюся!
I сапраўды зламалася.
– Ну вось, я ж казала, - прамовiла яна, - я занадта тонкая!
"Цяпер яна нi на што не годная", - падумалi пальцы, але iм ўсё-такi давялося моцна трымаць яе: кухарка накапала на зламаны канец iголкi сургуч i потым закалола ёй хустку.
– Вось цяпер я - брошка!
– сказала цыравальная iголка.
– Я ведала, што буду карыстацца павагай: у кiм ёсць толк, з таго заўсёды выйдзе нешта вартае.
I яна засмяялася сама сабе, - бо нiхто ж не бачыў, каб цыравальныя iголкi смяялiся ўголас, - яна сядзела ў хустцы, нiбы ў карэце i аглядалася па баках.
– Дазвольце спытацца, вы з золата?
– звярнулася яна да суседкi-шпiлькi. Вы вельмi сiмпатычная, i ў вас уласная галоўка... Толькi маленькая! Пастарайцеся яе адгадаваць, - не кожнаму ж дастаецца сургучная галоўка!
Пры гэтым цыравальная iголка так фанабэрыста выпрасталася, што вылецела з хусткi проста ў ракавiну, куды кухарка якраз вылiвала памыi.
– Выпраўляюся ў плаванне!
– сказала цыравальная iголка.
– Толькi б не згубiцца!
Але яна згубiлася.
– Я занадта тонкая, я не створана для гэтага свету!
– сказала яна, лежачы ў вулiчнай канаве.
– Але я ведаю сабе кошт, а гэта заўсёды прыемна.
I цыравальная iголка цягнулася ў струнку, не трацячы добрага настрою.
Над ёю праплывала ўсялякая ўсялячына: трэскi, саломiнкi, кавалкi газетнай паперы...
– Бач, як плывуць!
– казала цыравальная iголка.
– Яны i ў розум не возьмуць тое, хто хаваецца тут пад iмi.
– Гэта я тут хаваюся! Я тут сяджу! Вунь плыве трэска: у яе толькi i думак, што аб трэсках. Ну, трэскай яна век i застанецца! Вось саломiнку нясе... А круцiцца, круцiцца як! Не задзiрай так носу! Глядзi, каб не наскочыць на камень! А вунь газетны абрывак плыве. Даўно ўжо забыцца паспелi, што на iм надрукавана, а ён бач як разгарнуўся!.. Я ляжу цiха, смiрна. Я ведаю сабе кошт, i гэтага ў мяне не адбяруць!
Аднойчы каля яе нешта заблiшчэла, i цыравальная iголка ўявiла, што гэта брыльянт. Гэта быў бутэлечны асколак, але ён зiхацеў, i цыравальная iголка загаварыла з iм. Яна назвала сябе брошкай i спыталася ў яго:
– Вы, мусiбыць, брыльянт?
– Так, нешта накшталт гэтага.
I абое думалi адно пра другое i пра самiх сябе, што яны сапраўднай каштоўнасцi, i гутарылi мiж сабой аб недасведчанасцi i фанабэрыстасцi свету.
– Так, я жыла ў каробцы ў адной дзяўчыны, - распавядала цыравальная iголка.
– Дзяўчына гэтая была кухаркай. У яе на кожнай руцэ было па пяць пальцаў. I вы ўявiць сабе не можаце, да чаго даходзiла iх напышлiвасць! А занятак жа ў iх быў толькi адзiн - вымаць мяне i класцi назад у каробку!
– А яны блiшчэлi?
– спытаўся бутэлечны асколак.
– Блiшчэлi?
– адказала цыравальная iголка.
– Не, бляску ў iх не было, затое колькi гонару!.. Iх было пяць братоў, усе - уроджаныя "пальцы"; яны заўсёды стаялi ў рад, хоць i былi рознай велiчынi. Крайнi - Таўстун, - мiж iншым, адстояў ад iншых, ён быў тоўсты карантыш, i спiна ў яго гнулася толькi ў адным месцы, таму ён мог кланяцца толькi раз; затое ён казаў, што калi яго адсякуць, дык чалавек не прыдатны болей для вайсковай службы. Другi - Ласунок - тыцкаў свой нос усюды: i ў салодкае i ў кiслае, тыцкаў i ў сонца i ў месяц; ён жа нацiскаў на пяро, калi трэба было пiсаць. Наступны - Цыбаты - глядзеў на ўсiх звысоку. Чацверты - Залатаперст - насiў вакол поясу залаты пярсцёнак. I, нарэшце, самы маленькi - Пер-музыка нiчога не рабiў i вельмi гэтым ганарыўся. Так, яны толькi i ведалi, што выхваляцца, i вось - я кiнулася ў ракавiну.
– А цяпер мы сядзiм ды блiшчам!
– сказаў бутэлечны асколак.
У гэты час вады ў канаве прыбыло, i яна хлынула цераз край i знесла з сабой асколак.
– Ён прасунуўся!
– уздыхнула цыравальная iголка.
– А я засталася ляжаць! Я занадта тонкая, занадта далiкатная, але я ганаруся гэтым, i гэта высакародны гонар!
Яна ляжала, выцягнуўшыся ў струнку, i перадумала шмат думак.
– Я проста гатовая думаць, што нарадзiлася ад сонечнага промня, - такая я тонкая! Праўда, здаецца, быццам сонца шукае мяне пад вадой! Ах, я такая тонкая, што нават бацька мой сонца не можа мяне знайсцi! Не абламалася б тады маё вочка*, я б, здаецца, заплакала! Хаця, не, плакаць непрыстойна!
* Iгольнае вушка па-дацку называецца iгольным вочкам.
Аднойчы прыйшлi вулiчныя хлапчукi i пачалi корпацца ў канаўцы, вышукваючы старыя цвiкi, манеткi ды iншыя скарбы. Перапэцкалiся яны страшэнна, але гэта прыносiла iм задавальненне!
– Ай!
– закрычаў раптам адзiн з iх; ён накалоўся аб цыравальную iголку. Глядзi, якая штуковiна!
– Я не штуковiна, а паненка!
– заявiла цыравальная iголка, але яе нiхто не пачуў. Сургуч з яе сышоў, i яна ўся пачарнела, але ў чорным заўсёды выглядаеш больш стрункай, i iголка ўяўляла, што стала яшчэ танчэй за ранейшае.