Казкi (на белорусском языке)
Шрифт:
– Вось гэта бяда!
– завойкаў гаспадар, развёўшы рукi.
– I ўсё гэта з-за маёй гарачнасцi! Маленькi Клаўс, дружа ты мой, я табе поўную мерку грошай дам i бабулю тваю пахаваю, як сваю ўласную, толькi маўчы пра гэта, а то мне адсякуць галаву, а гэта ж вельмi непрыемна!
I вось Маленькi Клаўс атрымаў поўную мерку грошай, а гаспадар пахаваў яго старую бабулю, як сваю ўласную.
Маленькi Клаўс вярнуўся дамоў зноў з вялiкай кучай грошай i адразу ж паслаў да Вялiкага Клаўса хлопчыка папрасiць мерку.
– Як так?
–
– Хiба я не забiў яго? Трэба паглядзець самому!
I ён сам панёс мерку Маленькаму Клаўсу.
– Адкуль гэта ў цябе такая куча грошай?
– спытаўся ён i аж вытрашчыў вочы ад здзiўлення.
– Ты ж забiў не мяне, а маю бабулю, - сказаў Маленькi Клаўс, - i я яе прадаў за мерку грошай!
– З барышом прадаў!
– сказаў Вялiкi Клаўс, пабег дамоў, узяў тапор i забiў сваю старую бабулю, потым паклаў яе на калёсы, прыехаў з ёй у горад да аптэкара i прапанаваў яму купiць мёртвае цела.
– Чыё яно, i дзе вы яго ўзялi?
– спытаў аптэкар.
– Гэта мая бабуля!
– адказаў Вялiкi Клаўс.
– Я забiў яе, каб прадаць за мерку грошай!
– Госпадзi, памiлуй!
– усклiкнуў аптэкар.
– Вы самi не ведаеце, што гаворыце! Глядзiце, гэта ж можа каштаваць вам галавы!
I ён растлумачыў Вялiкаму Клаўсу, што ён такое нарабiў, якi ён нядобры чалавек i як яго за гэта пакараюць. Вялiкi Клаўс перапалохаўся, мiгам вылецеў з аптэкi, сеў на калёсы, сцебануў коней i паiмчаўся дамоў. Аптэкар i ўвесь народ падумалi, што ён звар'яцеў, i таму не затрымалi яго.
– Заплацiш ты мне за гэта, заплацiш, Маленькi Клаўс!
– сказаў Вялiкi Клаўс, выехаўшы на дарогу, i як толькi дабраўся дамоў, узяў вялiкi мяшок, пайшоў да Маленькага Клаўса i сказаў:
– Ты зноў абдурыў мяне? Спярша я забiваў сваiх коней, а цяпер i бабулю! Усё гэта рабiў па тваёй мiласцi. Але ўжо больш ты мяне не абдурыш!
I ён схапiў Маленькага Клаўса i запiхнуў яго ў мяшок, а мяшок завязаў, закiнуў за плечы i крыкнуў:
– Пайду ўтаплю цябе!
Да ракi было не блiзка, i Вялiкаму Клаўсу было вельмi цяжка несцi Маленькага. Дарога iшла каля царквы, адтуль чулiся гукi аргана, ды i вернiкi прыгожа спявалi хорам. Вялiкi Клаўс паставiў мяшок з Маленькiм Клаўсам каля царкоўных дзвярэй i падумаў, што не дрэнна было б зайсцi ў царкву, паслухаць псалом, а потым ужо iсцi далей. Маленькi Клаўс не мог вылезцi з мяшка сам, а ўвесь народ быў у царкве. I вось Вялiкi Клаўс зайшоў у царкву.
– Ох, ох!
– уздыхаў Маленькi Клаўс, круцячыся ў мяшку, але, як ён нi стараўся, развязаць мяшок яму не ўдавалася. У гэты час iшоў побач стары, сiвы як голуб пастух з вялiкай кульбай у руках; ён паганяў ёю статак. Каровы i быкi наляцелi на мяшок з Маленькiм Клаўсам i павалiлi яго.
– О-ох!
– уздыхнуў Маленькi Клаўс.
– Такi я малады яшчэ, а ўжо трэба выпраўляцца ў царства нябеснае!
– А я, няшчасны, такi стары, лядачы i ўсё не магу трапiць туды!
– сказаў пастух.
– Дык развяжы мяшок, - закрычаў Маленькi Клаўс.
– Лезь на маё месца хутка трапiш туды!
– З задавальненнем!
– сказаў пастух i развязаў мяшок, а Маленькi Клаўс iмгненна выскачыў на волю.
– Цяпер ты будзеш наглядаць за статкам!
– сказаў стары i залез у мяшок.
Маленькi Клаўс завязаў яго i пагнаў статак далей. Трошкi пазней выйшаў з царквы Вялiкi Клаўс, закiнуў мяшок за плечы, i яму адразу здалося, што мяшок палягчэў, - Маленькi ж Клаўс важыў амаль удвая больш, чым стары пастух.
"Бач як цяпер лёгка стала! А ўсё таму, што я праслухаў псалом!" - падумаў Вялiкi Клаўс, дайшоў да шырокай i глыбокай ракi, кiнуў туды мяшок з пастухом i, думаючы, што там сядзiць Маленькi Клаўс, закрычаў:
– Ну вось, цяпер не будзеш мяне абдурваць!
Пасля гэтага пайшоў ён дамоў, але ля самага раздарожжа сустрэў... Маленькага Клаўса з вялiкiм статкам!
– Вось табе i раз!
– закрычаў Вялiкi Клаўс.
– Хiба не ўтапiў цябе?
– Вядома, утапiў!
– сказаў Маленькi Клаўс.
– Паўгадзiны назад ты кiнуў мяне ў раку!
– Дык дзе ж ты ўзяў такi вялiкi статак?
– спытаў Вялiкi Клаўс.
– А гэта вадзяны статак!
– адказаў Маленькi Клаўс.
– Я раскажу табе цэлую гiсторыю. Дзякуй, што ты ўтапiў мяне. Цяпер я стаў багатым, як бачыш! А страшна мне было ў мяшку! Вецер так i засвiстаў у вушах, калi ты кiнуў мяне ў халодную ваду! Я адразу пайшоў на дно, але не пабiўся, - там унiзе расце такая пяшчотная, мяккая трава, на яе я i ўпаў. Мяшок адразу ж развязаўся, i цудоўная дзяўчына ў белай як снег сукенцы, з вяночкам зялёным на мокрых валасах, падала мне руку i сказала: "А, гэта ты, Маленькi Клаўс? Ну вось, перш за ўсё бяры гэты статак, а трошкi далей адсюль пасецца другi, большы, - ён таксама твой".
Тут я ўбачыў, што рака была для вадзяных жыхароў усё роўна як дарога: яны ездзiлi i хадзiлi па дне ад самага возера i да таго месца, дзе рака канчаецца. Ах, як там было прыгожа! Якiя кветкi, якая свежая трава! А рыбкi шныпарылi каля маiх вушэй якраз так, як у нас тут птушкi! Якiя прыгожыя людзi траплялiся мне насустрач i якiя цудоўныя статкi пасвiлiся каля загарадзяў i канаў!
– Чаму ж вы так хутка вярнулiся?
– спытаў Вялiкi Клаўс.
– Мяне б не выманiлi адтуль, калi там так прыгожа!
– А я гэта не так сабе зрабiў!
– сказаў Маленькi Клаўс.
– Ты чуў, што вадзяная дзяўчына загадала мне пайсцi па другi статак, якi пасецца на дарозе ўсяго за адну вярсту адтуль? Дарогай яна называе раку - iншай дарогi яны ж там не ведаюць, - а рака так пятляе, што мне давялося б зрабiць вялiкi круг. Вось я i рашыўся выбрацца на сушу ды пайсцi напрамкi да таго месца, дзе чакае мяне статак; так я скарачу амаль паўмiлi!
– Эх, якi шчаслiўчык!
– сказаў Вялiкi Клаўс.
– А як ты думаеш, атрымаю я статак, калi спушчуся на дно?