Казкi (на белорусском языке)
Шрифт:
Толькi салдацiк i танцоўшчыца не рухалiся з месца. Яна па-ранейшаму стаяла на адной ножцы, выцягнуўшы рукi наперад, а ён застыў са стрэльбай у руках, як вартавы, i не адводзiў вачэй ад прыгажунi.
Прабiла дванаццаць. I раптам - шчоўк!
– раскрылася табакерка.
У гэтай табакерцы тытунь нiколi не трымалi, а сядзела ў ёй маленькае чарцяня. Яно выскачыла з табакеркi i азiрнулася навокал.
– Гэй, алавяны салдацiк!
– крыкнула чарцяня.
– Што ты заглядзеўся на скакуху! Яна надта добранькая для цябе.
Але алавяны салдацiк
– Вось ты як!
– сказала чарцяня.
– Ну, пачакай жа да ранiцы!
Ранiцай, калi дзецi прачнулiся, яны знайшлi аднаногага салдацiка за табакеркай i паставiлi на акно.
Раптам акно расчынiлася - цi мо чарцяня гэта нашкодзiла цi проста пацягнула скразняком, хто ведае? Ды толькi аднаногi наш салдацiк паляцеў з трэцяга паверха ўнiз галавой - ды так, што ў вушах засвiсцела. Хвiлiна - i ён ужо стаяў на вулiцы дагары нагой, а яго стрэльба i галава ў касцы заселi памiж каменнямi брукаванкi. Хлопчык i прыслуга адразу ж выбеглi на вулiцу шукаць салдацiка, але як нi iмкнулiся, знайсцi яго не маглi.
Неяк раз яны нават ледзь не наступiлi на салдацiка i ўсё-ткi не заўважылi яго. Калi б салдацiк крыкнуў: "Я тут!", яны, натуральна, адразу ж знайшлi б яго. Але ён лiчыў непрыстойным крычаць на вулiцы - бо ён жа быў салдат i насiў мундзiр.
Тут пайшоў дождж, сапраўдны лiвень. Па вулiцы пацяклi ручаi.
А калi нарэшце дождж скончыўся, да таго месца, дзе памiж брукам тырчэў алавяны салдацiк, прыбеглi двое хлапчукоў.
– Эге!
– сказаў адзiн з iх.
– Глядзi!
– алавяны салдацiк! Давай адправiм яго ў плаванне.
I яны зрабiлi са старой газеты лодачку, пасадзiлi ў яе алавянага салдацiка i пусцiлi ў канаўку. Лодачка паплыла, а хлапчукi пабеглi побач i запляскалi ў далонi.
Лодачку падхапiла хуткiм цячэннем i панесла. Вада ў канаве так i бурлiла. Яшчэ б ёй не бурлiць - пасля такога лiўня!
Алавяны салдацiк у лодачцы ўвесь дрыжэў, але трымаўся стойка, як i належыць сапраўднаму салдату: стрэльба на плячы, галава прама, грудзi наперад!
I вось лодачку занесла пад шырокi-шырокi мост; стала так цёмна, быццам салдацiк зноў трапiў у сваю каробку.
"Куды мяне нясе?
– думаў ён.
– Гэта ўсё хiтрыкi брыдкага чарцяня з табакеркi. Ах, калi б са мной у лодцы сядзела прыгажуня танцоўшчыца, я нiчога б не баяўся, нават калi б стала яшчэ цямней!"
У гэтую хвiлiну з-пад маста выскачыў вялiкi вадзяны пацук.
– Гэта хто такi?
– закрычаў ён.
– А пашпарт у цябе ёсць? Давай зараз жа пашпарт!
Але алавяны салдацiк маўчаў i моцна сцiскаў стрэльбу. Лодку яго несла ўсё далей i далей, а пацук плыў за iм наўздагон. Ён злосна шчоўкаў зубамi i крычаў, плывучы, насустрач трэскам i саломiнкам:
– Трымайце, трымайце яго! У яго няма пашпарта!
Тут лодачку панесла яшчэ хутчэй, i алавяны салдацiк нарэшце ўбачыў наперадзе святло. Мост скончыўся. Але ў гэтую хвiлiну пачуўся такi страшны грукат, ад якога задрыжэў бы любы храбрэц. Падумаць толькi! За мастом канаўка ўпадала прама
Лодачка закруцiлася на месцы, два-тры разы чарпанула вады i хутка напоўнiлася вадой да краёў. Вось салдацiк па пояс у вадзе, вось ужо па горла. I нарэшце, вада накрыла яго з галавой.
З сумам падумаў салдацiк пра сваю прыгажуню. Не бачыць яму больш мiлай танцоўшчыцы! Але ў апошнюю хвiлiну ўспомнiў ён салдацкую песню:
Наперад кроч на бой крывавы,
Бо за труной чакае слава!
I ён падрыхтаваўся з гонарам загiнуць у страшным вiры.
Але яго падцiкоўвала другая бяда.
З вады вынырнула вялiзная рыба i ўмомант праглынула салдацiка.
О, як цёмна i цесна было ў жываце рыбы! Цямней, чым пад мастом, больш цесна, чым у каробцы. Але алавяны салдацiк i тут трымаўся стойка. Ён выцягнуўся на ўвесь свой рост i яшчэ мацней сцiснуў сваю стрэльбу. Так ён праляжаў даволi доўга.
Раптам рыба замiтусiлася ва ўсе бакi, пачала ныраць, звiвацца, скакаць i нарэшце замёрла.
Зноў прайшло нямала часу. Салдацiк насумаваўся i задрамаў.
Прачнуўся ён ад таго, што над iм, як маланка, блiснуў востры нож. Стала зусiм светла, i хтосьцi закрычаў:
– Вось дык штука! Алавяны салдацiк!
А справа была так: рыбу злавiлi, адвезлi на рынак, а потым яна трапiла на кухню. Кухарка распарола ёй жывот вялiзным нажом i раптам убачыла алавянага салдацiка. Яна ўзяла салдацiка двума пальцамi ўпоперак жывата i панесла ў пакой.
Увесь дом збегся паглядзець на цудоўнага падарожнiка. Салдацiка паставiлi на стол, i раптам - якiх толькi дзiвосаў не бывае на свеце!
– ён убачыў той жа пакой, таго ж хлопчыка, тое ж самае акно, з якога не так даўно вывалiўся. Вакол былi тыя ж цацкi, а сярод iх горда ўзвышаўся цудоўны кардонны палац, i на парозе стаяла прыгажуня танцоўшчыца. Яна стаяла як i раней на адной ножцы, высока падняўшы другую. Вось гэта стойкасць!
Алавяны салдацiк так расчулiўся, што з яго вачэй ледзь не паказалiся алавяныя слёзы, але ён своечасова ўспомнiў, што салдатам плакаць не дазваляецца. Не мiргаючы глядзеў ён на танцоўшчыцу, яна глядзела на яго i абодва маўчалi.
Раптам адзiн з хлопчыкаў схапiў алавянага салдацiка i нi з таго нi з сяго кiнуў яго прама ў печку. Пэўна, яго падвучыла злое чарцяня з табакеркi. У печы ярка палалi дровы i алавянаму салдацiку стала страшэнна горача - ад агню або ад кахання, ён i сам не ведаў. Фарбы з яго зусiм злезлi, ён увесь палiняў магчыма, ад крыўды, а магчыма таму, што пабываў у вадзе i ў жываце рыбы. Але i тут ён трымаўся прама, сцiскаў сваю стрэльбу i не зводзiў вачэй з цудоўнай танцоўшчыцы, а танцоўшчыца глядзела на яго. I раптам салдацiк адчуў, што ён растапляецца ў агнi.